Gợi ý cho mẹ các hoạt động giúp phát triển kỹ năng cầm nắm ở trẻ sơ sinh

Sau khi sinh ra, bé yêu sẽ có những biến đổi hàng tuần, hàng tháng và sự phát triển qua từng giai đoạn sẽ khiến bố mẹ không khỏi bất ngờ. Vậy cột mốc phát triển khi con tập cầm nắm là khi nào? Hãy cùng AVAKids tìm hiểu thêm về cách cầm nắm và những hoạt động giúp phát triển kỹ năng này.

Claire Lerner, Giám đốc Nguồn lực Nuôi dạy Con cái tại Zero to Three - một tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, cho biết: “Cầm nắm là một trong những chìa khóa lớn nhất để có được sự độc lập. Cuối cùng, một đứa trẻ sẽ sử dụng khả năng cầm nắm này để làm những việc cần thiết như tự ăn, mặc quần áo và đánh răng."

Bé tập cầm nắm đồ ăn. Nguồn hình Pexels

1Khả năng cầm nắm của bé phát triển khi nào?

Khả năng cầm nắm của bé sẽ bắt đầu phát triển trong khoảng thời gian từ 9 đến 12 tháng tuổi. Đầu tiên, trẻ sẽ sử dụng ngón trỏ và ngón cái cùng nhau để bóp một vật trước khi nắm và nhặt nó lên. Điều này giúp trẻ hiểu cách nhặt đồ. Sau khi đã quen với việc cầm nắm đó, trẻ có thể tự ăn thành công bằng các ngón tay khác và có thể sử dụng thìa. Dần dần, các kỹ năng sẽ được thành thục hơn và đứa trẻ học cách nhặt đồ bằng cả hai tay.

2Làm thế nào để trẻ sơ sinh phát triển khả năng cầm nắm?

Bé có thể cầm nắm đồ vật ngay từ khi mới chào đời. Đó là một hành động phản xạ trong vài tháng đầu tiên, được gọi là nắm cả lòng bàn tay. Em bé học cách cầm bất cứ thứ gì trong lòng bàn tay bằng cách quấn các ngón tay và ngón cái quanh vật từ một bên. Việc nắm cả lòng bàn tay dần dần phát triển thành nắm chặt, đây là một cột mốc phát triển. Dưới đây là cách trẻ em phát triển kỹ năng cầm nắm của mình qua các tháng tuổi:

1-2 tháng

Trong hai tháng đầu, bé luôn nắm chặt tay. Bé có thể cuộn tròn những ngón tay nhỏ bé của mình xung quanh bạn như một bản năng. Phản xạ này sẽ chậm lại khi trẻ được ba tháng tuổi.

Kiểu nắm cả bàn tay thường thấy ở trẻ sơ sinh. Nguồn hình Pexels

3-4 tháng

Bây giờ, sự phối hợp giữa tay và mắt bắt đầu phát triển, trẻ cố gắng để ý mọi thứ và thậm chí có thể cố gắng tiếp cận với chúng. Trong giai đoạn ba bốn tháng, bé có thể cầm một món đồ chơi. Bé có thể không nắm bắt chính xác nhưng có thể sờ. Trẻ cũng có thể cầm một cái trống lắc trong vài giây và có thể cào một vật về phía mình.

5-6 tháng

Bây giờ, nắm bằng cả lòng bàn tay trở thành một kỹ năng phản xạ. Trẻ sơ sinh 5 hoặc 6 tháng tuổi có chủ ý cầm nắm đồ vật bằng cách cầm nắm này. Thiên thần nhỏ của bạn cố gắng chọn một đồ vật và siết chặt vào nắm tay. Nó bao gồm việc sử dụng toàn bộ bàn tay để nắm, chọn và giữ một đồ vật. Một khi thành thạo việc nắm chặt các vật lớn hơn trong lòng bàn tay, trẻ sẽ tập trung vào việc rèn luyện các ngón tay thành thạo trong những tháng tới.

7-9 tháng

Từ 7 đến 9 tháng, em bé của bạn có thể sử dụng ngón cái và tất cả các ngón tay để cầm một món đồ chơi nhỏ. Khi được chín tháng, bé sẽ có thể chuyền một đồ vật từ tay này sang tay kia. Cuối cùng, em bé học cách nắm kiểu gọng kìm từ khoảng từ 9 đến 12 tháng. Đó là một cách để ngón trỏ và ngón cái lại với nhau, chụm lại.

Dựa trên mức độ bé có thể nhặt đồ vật bằng cách sử dụng kìm kẹp, nó được phân thành hai giai đoạn.

Khả năng cầm nắm kém hoặc thô thiển: Là giai đoạn ban đầu bé sử dụng miếng đệm của ngón trỏ và ngón cái để nhặt những thứ nhỏ nhặt. Nó có thể kéo dài trong 10 tháng kể từ khi phản xạ bắt đầu.

Nắm chặt tay gọn gàng: Đây là giai đoạn nâng cao của phản xạ, còn được gọi là khả năng cầm nắm tốt, phát triển từ 10 đến 12 tháng. Em bé có thể chọn đồ vật bằng cách sử dụng đầu ngón tay trỏ và ngón cái. Tiếp theo, em bé sẽ phát triển khả năng cầm nắm bằng cả bàn tay.

Bạ mẹ có thể giúp bé yêu của mình phát triển khả năng cầm nắm thành thục hơn bằng cách thử các hoạt động được liệt kê dưới đây.

3Một số hoạt động khuyến khích kỹ năng cầm nắm 

Khuyến khích kỹ năng cầm nắm đơn giản là cho phép "nhà thám hiểm nhỏ" khám phá rất nhiều điều bằng các ngón tay. Hãy để trẻ thích chạm và thao tác với đồ chơi cho trẻ sơ sinh hoặc đồ chơi giấy trong nhà.

Dùng tay bốc đồ ăn: Cho phép con bạn thử một vài miếng pho-mát hoặc thức ăn mềm như cà rốt nấu chín hay đậu Hà Lan trên ghế ăn cho trẻ. Đặt những đồ ăn nhỏ như nho khô,... vào trong ngăn khay đựng đá và để trẻ thử nhặt chúng bằng cách dùng ngón tay trỏ và ngón tay cái. Tránh xa thức ăn cứng như cà rốt sống và các loại hạt để tránh nguy cơ mắc nghẹn.

Tăng cường sức mạnh cho ngón trỏ: Dùng ngón trỏ để chỉ hoặc chọc vào một vật nào đó là giai đoạn đầu của việc nắm chặt.

• Khuyến khích con bạn chỉ ra hình ảnh trong sách hoặc các bộ phận cơ thể.
• Để trẻ đẩy bột nặn và tạo lỗ trên đó hoặc đẩy thức ăn trong khay của trẻ.
• Cho phép trẻ nhấn các nút.
• Để trẻ rút thứ gì đó ra khỏi túi của bạn và đẩy thứ gì đó vào bên trong nó.
• Để trẻ lấy khăn giấy từ hộp

Trẻ nhỏ cần thực hành nhiều với các đồ vật trong gia đình. Những vật dụng đơn giản trong nhà bếp như cốc đong, thìa, bát, ... luôn là phương tiện giúp bé vừa học vừa chơi.

Cho trẻ chơi với nhiều đồ vật để trẻ học cách cầm nắm. Nguồn hình Pexels

Cho phép em bé thả đồ vật vào hộp đựng và giúp em bé học cách tách chúng ra. Điều này hỗ trợ các cử động cơ của bàn tay, cổ tay và từng ngón tay.

Dán một tờ giấy lên bàn hoặc trên sàn và cho phép bé viết nguệch ngoạc bằng bút màu hoặc bút dạ. Đừng lo lắng nếu trẻ không thể giữ nó ổn định. Trẻ vẫn đang trong quá trình phát triển các kỹ năng vận động tinh của mình.

4Đồ chơi khuyến khích trẻ sơ sinh luyện tập khả năng cầm nắm

• Đồ chơi hoặc đồ vật như núm vặn, công tắc để bật có thể là những đồ chơi cầm nắm tốt, giúp trẻ sơ sinh phát triển các kỹ năng nắm một vật nào đó.
• Chơi với đồ chơi cần bóp hoặc kéo ra sẽ hữu ích. Bóng có nhiều kích cỡ và kết cấu khác nhau khuyến khích bé đẩy hoặc bóp. Chúng giúp phát triển cơ tay của trẻ sơ sinh và khả năng phối hợp chúng.
• Cho phép em bé chơi với các đồ chơi như vòng xếp chồng và các khối bảng chữ cái với nhiều hình dạng, kích thước và kết cấu khác nhau. Hãy để trẻ chọn, ném, chọn lại, xếp chồng lên hoặc phá chúng. Trẻ thậm chí có thể đập chúng với nhau.

Bạn cần cẩn thận với việc để quá nhiều đồ vật trước mặt trẻ, chỉ nên để một vài mục cho trẻ luyện tập. Quá nhiều thứ có thể khiến trẻ bị mất tập trung và việc luyện tập sẽ trở nên vô ích.

Bài viết liên quan: 15 loại đồ chơi dành cho bé 6 tháng tuổi mẹ nên tham khảo chọn mua

5Khi nào bạn nên lo lắng?

Mỗi em bé đều đạt đến các mốc phát triển theo tốc độ của riêng mình. Nếu em bé của bạn không sử dụng được nắm, có lẽ bé chưa sẵn sàng cho việc đó. Cho thêm thời gian và đừng tạo áp lực cho trẻ nhỏ. Mặc dù đạt được các mốc là quan trọng, nhưng việc hiểu các giai đoạn phát triển của trẻ cũng quan trọng không kém. Bạn hãy coi đó là một vấn đề đáng lo ngại nếu con bạn không thể cầm nắm sau 12 tháng. Lúc này cần thực hiện một cuộc kiểm tra để đánh giá kỹ năng vận động tinh của trẻ và kiểm tra xem trẻ có cần một liệu pháp vận động hay không.

Lưu ý rằng trẻ sinh non đạt được các mốc phát triển muộn hơn một chút so với các bạn cùng tuổi. Các nguyên nhân khác có thể gây ra tình trạng chậm hoặc không thể cầm nắm có thể là rối loạn di truyền như bại não và tự kỷ. Bạn cần kiểm tra với bác sĩ nhi khoa để làm rõ những lo lắng hoặc nghi ngờ của bạn.

Hầu hết trẻ sơ sinh phát triển khả năng cầm nắm vào khoảng 12 tháng. Trẻ sẽ bắt đầu cầm nắm này bằng cách sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ để chọn đồ vật. Nó cho phép trẻ cầm nắm đồ vật và cũng có thể tự ăn. Bạn có thể thử các hoạt động và cho trẻ đồ chơi thích hợp để phát triển kỹ năng này. Bằng cách phát triển các khả năng cầm nắm, trẻ sơ sinh sẽ biết cách sử dụng tay chứ không phải miệng để tìn hiểu trọng lượng, kết cấu và các đặc tính của vật thể khác. Nếu em bé của bạn chưa phát triển khả năng cầm nắm vào ngày sinh nhật đầu tiên, mẹ có thể đợi một thời gian và sau đó tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa.

Quỳnh tổng hợp từ bài viết của tiến sĩ Bisny T. Joseph tại trang Momjunction