30+ truyện ngắn về mẹ hay, ý nghĩa và cảm động

Mẹ – người phụ nữ bình dị nhưng vĩ đại nhất trong cuộc đời mỗi chúng ta. Tình mẹ là dòng sông êm đềm, là bếp lửa sưởi ấm, là vòng tay chở che giữa những ngày giông gió. Tuyển tập truyện ngắn về mẹ hay và xúc động dưới đây sẽ đưa bạn trở về những ký ức thân thương, để thêm yêu, thêm trân trọng những phút giây bên mẹ.

1Sự tích cây vú sữa

Ngày xưa, có một cậu bé sống cùng mẹ trong một căn nhà nhỏ. Mẹ rất cưng chiều cậu, thương con vì cậu mất bố từ nhỏ. Vì được mẹ quan tâm quá mức, cậu bé trở nên nghịch ngợm, thích chơi bời, thỉnh thoảng làm những trò tai quái trong xóm khiến mọi người bực mình. Có lần bị mẹ la mắng, cậu bướng bỉnh, dỗi hờn rồi bỏ nhà đi lang thang khắp nơi.

Cậu bé nghĩ rằng không có mẹ thì được tự do chơi thoải mái, không bị ai mắng mỏ. Nhưng sống ngoài đường, cậu gặp đói rét, bị các bạn lớn hơn đánh đập, cơm ăn không đủ no. Thỉnh thoảng nhớ mẹ nhưng vẫn không về nhà. Trái lại, người mẹ ở nhà rất thương con, ngày ngày ngồi trước hiên nhà, nhìn ra đường đợi con về nhưng cậu mãi không thấy.

Thời gian trôi qua, người mẹ vì thương nhớ con quá mỏi mệt và đau buồn mà hóa thành một cây xanh trước cửa nhà. Cây xanh đó tỏa bóng mát, luôn chờ đợi đứa con thân yêu trở về.

Một hôm, đói khát và kiệt sức, cậu bé cuối cùng nhớ ra mẹ, muốn trở về nhà. Khi đến nhà, không thấy mẹ đâu, cảnh vật vẫn như xưa, cậu khản tiếng gọi mẹ mà chỉ nghe gió rì rào qua tán cây trước sân như tiếng thì thầm:

• "Ăn trái ba lần mới biết trái ngon,Con có lớn khôn mới hay lòng mẹ."

Cậu bé ôm lấy thân cây, khám phá bỗng thấy trên cây có những bông hoa trắng nhỏ li ti, rồi hoa rụng, quả mọc lên. Quả mọng tròn, màu xanh mượt mà, thơm ngon. Cậu ăn thử quả đầu, thấy vị chát; quả thứ hai, hạt còn cứng; đến quả thứ ba thì bóp nhẹ cho mềm ra, vỏ nứt ra một khe nhỏ và chảy ra dòng sữa trắng ngọt như sữa mẹ.

Cậu bé uống dòng sữa ngọt ngào ấy mà xúc động rơi nước mắt. Thân cây xù xì như đôi bàn tay mẹ từng làm lụng, lá cây một mặt xanh bóng, một mặt đỏ hoe như mắt mẹ khóc đợi con. Cậu bé nức nở khóc, nhận ra rằng mẹ đã hóa thành cây vú sữa để mãi bên con, che chở và nuôi dưỡng.

Từ đó, câu chuyện về cây vú sữa được truyền tai nhau, mọi người trồng cây vú sữa khắp nơi như biểu tượng thiêng liêng của tình mẹ bao la, dạy cho con cái phải biết hiếu thảo, trân trọng tình cảm cha mẹ khi còn có thể.

2Hồi ức về người mẹ

Ngày xưa, có một người mẹ nghèo, sống đơn thân một mình và phải làm lụng cực nhọc để nuôi cậu con trai nhỏ. Đứa con bị bệnh rất nặng, khiến cả làng ai cũng lo lắng nguy hiểm đến tính mạng. Mỗi ngày, người mẹ chăm sóc con từng chút một, từ bữa ăn đến giấc ngủ, dẫu mệt nhọc, bà vẫn không hề than phiền mà luôn dành trọn sự yêu thương và kiên trì cho con.

Một đêm nọ, khi cơn bệnh của đứa trẻ lên đến đỉnh điểm, dường như thần chết đã đến bên cửa để đón con. Người mẹ biết điều đó nhưng chẳng hề sợ hãi, bà đứng trước thần chết, quỳ xuống, van nài với tất cả tấm lòng yêu thương và khẩn thiết cầu xin:

• "Xin cho mẹ được đổi mạng lấy con!"

Lòng mẹ bao la, tình thương vô hạn, bà sẵn sàng chịu mọi đau đớn, gian truân, chỉ mong con mình được sống tiếp. Thần chết, cảm động trước sự hy sinh phi thường đó, quyết định cho đứa trẻ được sống lại, nhưng cũng thử thách người mẹ phải chịu đựng những khó khăn và đau đớn chưa từng có.

Từ đó, người mẹ trải qua nhiều nỗi đau thể xác lẫn tinh thần, chịu đựng những điều khắc nghiệt để bảo vệ và chăm sóc cho con. Dù gặp phải những thử thách không ai chịu nổi, bà vẫn kiên cường không than vãn, ngày ngày giúp con khỏi bệnh.

Câu chuyện kết thúc với hình ảnh người mẹ như một biểu tượng của sức mạnh kỳ diệu và tình yêu thương bất tận, đã cứu sống con bằng chính sự hy sinh miệt mài, lòng kiên trì và sự can đảm phi thường của mình.

3Lòng mẹ

Hồng là một cậu bé mồ côi cha từ nhỏ, sống nhờ nhà bà cô họ. Mẹ cậu, vì cảnh túng thiếu và áp lực dư luận, phải bỏ làng đi kiếm sống ở nơi khác. Ở nhà bà cô, Hồng thường xuyên nghe những lời bóng gió cay nghiệt về mẹ, rằng bà bỏ con để đi theo người khác. Mỗi lần như thế, cậu vừa đau vừa tủi, nhưng vẫn lặng lẽ giấu trong lòng một nỗi nhớ thương da diết.

Một buổi trưa mùa đông, tan học, Hồng nghe mấy người bạn nói mẹ cậu vừa về làng và đang ở bến tàu. Trái tim cậu đập loạn nhịp. Chưa kịp nghĩ gì, Hồng chạy vội ra, gió lạnh táp vào mặt, chân lấm đầy bùn đất. Từ xa, cậu nhận ra dáng người gầy guộc, chiếc áo nâu bạc màu, đôi mắt long lanh ngấn nước đang tìm kiếm ai đó giữa đám đông.

“Mẹ ơi!” – tiếng gọi bật ra từ sâu thẳm. Người phụ nữ quay lại, rồi mở rộng vòng tay. Hồng lao tới, vùi mặt vào ngực mẹ, hít thật sâu mùi hương thân quen. Hai dòng nước mắt nóng hổi chảy dài, hòa làm một. Trong khoảnh khắc ấy, mọi lời thị phi, mọi tủi cực tan biến. Hồng biết rằng, tình mẹ là chốn bình yên duy nhất của đời mình.

3Mẹ tôi

Enrico là một cậu bé hồn nhiên nhưng đôi khi vô tâm. Một buổi tối, vì một chuyện nhỏ, cậu lỡ lời cãi lại mẹ. Mẹ im lặng, chỉ khẽ cúi đầu và tiếp tục khâu áo cho con dưới ánh đèn vàng yếu ớt. Đôi tay mẹ thoăn thoắt, gương mặt thoáng chút mệt mỏi, nhưng ánh mắt vẫn dịu dàng lạ thường.

Cha Enrico thấy vậy, đến bên con và nói: “Con đã làm mẹ đau lòng. Mẹ là người yêu thương con hơn bất cứ ai, dù con có sai đến thế nào.” Câu nói ấy như một nhát dao cắt vào lòng Enrico. Suốt đêm, cậu trằn trọc không ngủ. Sáng hôm sau, khi mẹ đang chuẩn bị bữa sáng, Enrico rụt rè tiến lại, ôm mẹ từ phía sau và khẽ nói: “Con xin lỗi mẹ.”

Mẹ quay lại, nở nụ cười hiền, vòng tay ôm lấy con. Không một lời trách móc. Enrico hiểu ra: tình yêu của mẹ rộng lớn đến mức bao dung cả những lỗi lầm trẻ con của mình.

4Người mẹ cầm súng

Những năm kháng chiến chống Mỹ ác liệt, ở vùng đất Nam Bộ có chị Út Tịch – người phụ nữ vừa là chiến sĩ, vừa là mẹ của sáu đứa con. Ban ngày, chị mang súng ra trận, đêm về lại tất bật nấu cơm, giặt giũ, dỗ con ngủ. Dáng người chị nhỏ nhắn nhưng ánh mắt thì kiên nghị, vững vàng.

Một lần, khi đứa con út đang sốt cao, chị vẫn phải gửi con cho hàng xóm trông để đi phục kích. Giữa chiến trường, tiếng đạn xé gió, chị vẫn không ngừng lo con ở nhà thế nào. Chiến thắng trở về, chị lập tức chạy về ôm con, hôn lên trán nóng hổi. Khi được hỏi ước mơ lớn nhất là gì, chị chỉ nói: “Hết giặc, tôi về nuôi con.”

Chị Út Tịch đã hy sinh, nhưng câu chuyện về người mẹ – người chiến sĩ ấy vẫn sống mãi, để lại tấm gương sáng về tình mẹ hòa cùng lòng yêu nước.

5Bông hồng tặng mẹ

Một chàng trai trẻ chuẩn bị rời quê hương để đi làm xa. Trên đường ra bến xe, anh gặp một bà lão bán hoa. Bà hỏi: “Cháu có muốn mua một bông hồng tặng mẹ không?” Anh cười: “Mẹ cháu ở xa lắm, chắc không kịp.” Nhưng bà lão mỉm cười: “Nếu còn cơ hội, hãy gửi cho mẹ một bông hoa, dù chỉ là tấm lòng.”

Nghe vậy, anh liền mua một bông hồng đỏ thắm và gửi qua bưu điện về cho mẹ, kèm vài dòng chữ yêu thương. Nhưng đêm hôm đó, anh nhận được tin mẹ mất đột ngột. Bông hồng chưa kịp đến tay mẹ, nhưng mãi mãi trở thành kỷ vật khiến anh day dứt cả đời. Từ đó, anh luôn nhắc mọi người: “Hãy bày tỏ tình yêu với mẹ khi còn có thể.”

6Người mẹ

Một người mẹ nghèo mất đi đứa con trai bé bỏng vì bệnh tật. Không cam lòng, bà đuổi theo Thần Chết để giành lại con. Trên đường, bà phải đánh đổi nhiều thứ quý giá: mái tóc dài óng ả để đổi lấy thông tin về con, đôi mắt sáng trong để vượt qua khu rừng tối.

Cuối cùng, bà đến nơi và thấy con mình đang ngủ yên trong khu vườn tuyệt đẹp, không còn đau đớn. Bà nhận ra, nếu giữ con lại, cậu bé sẽ tiếp tục chịu khổ. Nén nước mắt, bà buông tay, để Thần Chết đưa con đi, nhưng trái tim bà vẫn mãi ôm ấp hình bóng con.

7Quà của mẹ

Sinh nhật 18 tuổi, cậu con trai mong đợi một món quà thật lớn. Mẹ trao cho cậu một chiếc hộp nhỏ. Mở ra, chỉ có một cây bút máy và cuốn sổ tay bìa da, kèm tấm thiệp: “Con đã trưởng thành, hãy dùng cây bút này viết nên câu chuyện cuộc đời con. Mẹ luôn tin con sẽ làm được.”

Ban đầu, cậu thấy thất vọng. Nhưng nhiều năm sau, khi trở thành nhà báo nổi tiếng, cậu hiểu: món quà ấy là cả niềm tin và kỳ vọng mẹ dành cho con. Chiếc bút vẫn nằm trên bàn làm việc, như một lời nhắc nhở về người phụ nữ đã chắp cánh cho ước mơ của cậu.

8Mẹ đi chợ Tết

Sáng 28 Tết, trời se lạnh, làng quê mờ trong làn sương. Mẹ dậy sớm, gánh hàng ra chợ. Suốt buổi, mẹ bán hết hàng, rồi cẩn thận mua thịt, lá dong, mứt, kẹo. Trong giỏ, mẹ giấu kỹ bộ quần áo mới cho con – thứ mẹ dành dụm cả năm.

Khi về, mẹ gọi con lại: “Lại đây mẹ mặc thử xem vừa không.” Đôi mắt con sáng lên khi mặc áo mới, và nụ cười của con chính là cái Tết trọn vẹn nhất với mẹ.

9Những bàn tay của mẹ

Thuở nhỏ, cô bé thường nắm bàn tay mềm mại của mẹ để ngủ. Lớn lên, cô thấy tay mẹ chai sạn vì giặt giũ, nấu nướng, làm vườn. Khi trưởng thành, đôi tay ấy nhăn nheo, gầy guộc.

Một hôm, cô nắm lấy tay mẹ và nhận ra: mỗi vết chai là một bữa cơm, mỗi vết sẹo là một lần bảo vệ con, mỗi nếp nhăn là tháng ngày vất vả. Đôi bàn tay ấy là cuốn nhật ký của một đời hy sinh.

10Người mẹ bên cửa sổ

Mỗi chiều, bà mẹ già ngồi bên cửa sổ nhìn ra con đường làng. Con trai bà đi xa đã nhiều năm. Một chiều, bóng người thấp thoáng nơi cuối đường. Bà run run bước ra, và khi nhận ra con, bà ôm chầm lấy, nước mắt rơi không ngừng.

“Con đã về…” – bà nói khẽ. “Mẹ vẫn chờ con sao?” – chàng trai hỏi. Bà mỉm cười: “Chờ con là việc mẹ đã làm từ ngày con rời vòng tay mẹ.”

11Chiếc áo len của mẹ

Mùa đông năm ấy lạnh hơn mọi năm. Nhà nghèo, không đủ tiền mua áo ấm, mẹ âm thầm tháo chiếc áo len cũ của mình ra, giặt sạch sợi len, rồi ngồi đan lại thành chiếc áo nhỏ cho con.

Đêm, khi con ngủ say, mẹ ngồi bên bếp lửa, đôi tay đỏ ửng vì lạnh vẫn miệt mài móc từng mũi kim. Sáng hôm sau, con được khoác chiếc áo mới, mừng rỡ reo lên: “Mẹ mua áo cho con à?” Mẹ chỉ cười: “Bạn của mẹ cho đấy.”

Nhiều năm sau, khi vô tình thấy chiếc áo len đã sờn, con mới biết sự thật. Lúc ấy, con mới hiểu, tình mẹ ấm áp hơn bất kỳ chiếc áo nào trên đời.

12Bát cháo hành buổi sáng

Thời sinh viên, Minh học ở thành phố cách nhà gần 200km. Mỗi lần được nghỉ, Minh lại bắt xe khách về quê, dù chỉ ở nhà một, hai ngày.

Mẹ Minh biết con trai ở trọ thường ăn uống thất thường, nên cứ mỗi lần con về, mẹ lại dậy từ tờ mờ sáng, nhóm bếp, nấu cho con bát cháo hành nóng hổi. Mẹ bảo: “Ăn vào cho ấm bụng rồi hẵng đi, ở trên thành phố chắc gì con được ăn cháo như ở nhà.”

Sáng hôm đó, Minh vội vì còn phải đón chuyến xe sớm. Ngồi xuống bàn, Minh ăn qua loa vài thìa, rồi đứng lên: “Con đi đây, muộn mất!”
Mẹ cầm bát cháo còn nóng bốc khói, bước theo ra cửa:

-“Ăn thêm tí nữa… Trên xe bụng đói dễ say lắm.”

- “Thôi mẹ ạ, con đi kẻo trễ.”

Minh quay đi, dáng mẹ nhỏ bé vẫn đứng ở cổng, trên tay là cái bát không.

Một tuần sau, Minh nhận được điện thoại của bố, giọng nghẹn lại:

- “Mẹ con nhập viện… bệnh nặng lắm.”

Vội vã bắt xe về, Minh chỉ kịp nhìn mẹ nằm lặng yên trên giường bệnh, hơi thở đã ngừng. Trên bàn, vẫn còn cái nồi cháo hành dang dở.

Lúc đó Minh mới nhận ra, bát cháo hành bình dị ấy chứa cả tấm lòng yêu thương, âm thầm mà sâu sắc của mẹ. Và cũng từ hôm ấy, mỗi khi thấy mùi hành phi bốc lên từ bếp ai đó, Minh lại chực khóc.

13 Đêm thức trắng của mẹ

Đêm mùa hè oi bức, con sốt cao đến nỗi người nóng rực, mồ hôi vã ra như tắm. Mẹ hoảng hốt lấy khăn nhúng vào chậu nước, vắt nhẹ rồi lau khắp người con. Mỗi lần khăn ấm lên, mẹ lại thay nước, từng động tác chậm rãi nhưng khẩn trương.

Thỉnh thoảng, mẹ lại lay nhẹ:
- “Con ơi, uống thêm ngụm nước nhé.”

Tiếng ve ngoài vườn im bặt, chỉ còn tiếng thở gấp của con và tiếng quạt nan phe phẩy liên tục. Cả đêm, mẹ không chợp mắt. Mỗi lần đồng hồ gõ nhịp, mẹ lại nhìn nhiệt kế, khẽ thở ra khi thấy số hạ xuống một chút.

Gần sáng, con mở mắt, cơn sốt đã dịu. Nhìn sang, thấy mẹ ngồi bên mép giường, đầu tựa vào cánh tay gầy guộc, ngủ gục. Ánh sáng sớm mai hắt qua khe cửa, rọi lên khuôn mặt mẹ nhợt nhạt nhưng bình yên.

Con khẽ thì thầm:
- “Mẹ ơi…”

Mẹ choàng tỉnh, đôi mắt đỏ hoe nhưng nụ cười vẫn hiền:
- “Con đỡ rồi à? Vậy là mẹ yên tâm.”

Ngày hôm đó, dù mệt mỏi, mẹ vẫn dậy nấu cháo, giặt giũ, dọn dẹp như thường. Chỉ có đôi mắt thâm quầng là không giấu được.

14Tấm vé xe cuối cùng

Cậu con trai học đại học ở thành phố, không đủ tiền mua vé về quê ăn Tết. Gọi điện về, mẹ bảo: “Ở lại cũng được, con nhé.” Nhưng ngay tối hôm đó, mẹ lặn lội lên tận bến xe, bán bớt ít lúa còn lại, mua được tấm vé cuối cùng.

Mẹ đưa cho con, tay vẫn nứt nẻ vì lạnh: “Mẹ nhớ con quá. Về ăn Tết với mẹ.” Trên chuyến xe đêm, con ôm chặt tấm vé, thấy trong lòng dâng lên thứ ấm áp không gì thay thế được.

15Gói xôi sáng sớm

Mỗi buổi sáng, trước khi con đi học, mẹ đều gói cho con một gói xôi, khi thì đậu xanh, khi thì lạc rang. Có hôm con kêu chán, mẹ vẫn lặng lẽ chuẩn bị. Đến khi con lớn, rời nhà đi làm xa, sáng nào thức dậy, con cũng nhớ mùi xôi nóng, nhớ bàn tay mẹ gói ghém yêu thương trong từng lớp lá chuối.

17Chiếc dép cao su

Ngày bé, con thích đôi dép cao su ngoài chợ, nhưng nhà không có tiền. Mẹ lặng lẽ dành dụm từng đồng bán rau. Khi mua được dép, mẹ bảo: “Con mang cho vừa, chạy chơi không đau chân.”

Hôm đó, con vui lắm, đi khắp xóm. Nhưng con không để ý, mẹ vẫn mang đôi dép cũ mòn vẹt, quai sắp đứt. Mãi về sau, con mới hiểu, niềm vui của mẹ là thấy con có được điều mình muốn, dù mẹ phải chịu thiệt thòi.

18Bức thư không gửi

Người con đi lính ở biên giới, nhận được tin mẹ mất. Trong balo của con, đồng đội tìm thấy một bức thư đã nhàu, viết nửa chừng: “Mẹ ơi, con khỏe. Con nhớ nhà, nhớ cơm mẹ nấu…”

Bức thư chưa kịp gửi, cũng như bao lời yêu thương chưa kịp nói. Nhưng có lẽ, ở nơi xa, mẹ đã hiểu hết.

19Chuyến đò trong mưa

Ngày nhập học đại học, trời mưa tầm tã. Mẹ chèo đò đưa con sang sông, người ướt sũng. Đến bến, mẹ dúi vào tay con ít tiền lẻ: “Mẹ không có nhiều, con tiêu tạm.”

Con quay lại, thấy mẹ vẫn đứng đó, mưa vẫn xối xả, nhưng mẹ chỉ lo con có áo khô và chỗ ở. Hình ảnh ấy, con nhớ cả đời.

20Bữa cơm ngày giáp Tết

Giáp Tết, nhà còn ít gạo. Mẹ nấu cơm, nhưng chỉ xới cho con đầy bát, còn mình thì chan nước rau, ăn vài miếng. Con thắc mắc, mẹ bảo: “Mẹ no rồi.” Nhưng nhìn dáng mẹ gầy gò, con biết mẹ nhường phần ngon cho con.

21Mẹ và giấc mơ của con

Con mơ ước trở thành ca sĩ, nhưng gia đình nghèo, ai cũng bảo “viển vông”. Chỉ mẹ âm thầm ủng hộ, dành tiền mua cho con cây đàn cũ. Mỗi tối, mẹ ngồi nghe con hát, vỗ tay cổ vũ.

Nhiều năm sau, khi con đứng trên sân khấu lớn, con tìm mẹ trong hàng ghế khán giả. Vẫn là ánh mắt ấm áp, nụ cười tự hào. Con biết, không có mẹ, giấc mơ ấy đã không thành.

22Bó rau muống của mẹ

Hồi đó, nhà nghèo, quanh năm chỉ trồng được vài luống rau muống ở mé sông. Buổi chiều, mẹ lại lội xuống, tay thoăn thoắt nhổ từng gốc, rũ bùn, rửa sạch rồi bó thành từng bó nhỏ để sáng mai đem ra chợ.

Một lần, trời vừa mưa xong, đường trơn như đổ mỡ. Mẹ gánh hai sọt rau nặng trĩu, mỗi bước đi đều phải dò dẫm. Minh khi ấy mới học lớp 6, đi sau mẹ, vừa đi vừa lo:

- “Mẹ ơi, để con gánh cho.”
Mẹ quay lại, cười hiền:

- “Con còn nhỏ, lo vác cặp đi học, để mẹ lo việc này.”

Đến chợ, mẹ bày rau ra, thi thoảng lại cúi xuống nhặt những lá vàng, cọng dập bỏ ra ngoài. Bà bán hàng bên cạnh trêu:

- “Cứ tỉ mẩn thế, bán sao được nhiều.”
Mẹ chỉ cười, bảo:

- “Rau đến tay người ta phải sạch, phải ngon, mới đáng đồng tiền.”

Tiền bán rau chẳng đáng bao nhiêu, nhưng hôm ấy mẹ vẫn dành một phần mua cho Minh quyển vở mới. Trên đường về, mồ hôi mẹ đẫm lưng áo, nhưng nụ cười vẫn nở khi thấy Minh ôm cuốn vở vào ngực.

Nhiều năm sau, khi đã đủ đầy hơn, Minh vẫn nhớ như in những bó rau muống xanh mướt, còn đọng giọt nước sông, và dáng mẹ gánh hàng trên con đường đất lầy. Đó là ký ức vừa mộc mạc, vừa ấm áp nhất đời.

23Đôi dép nhựa mới

Ngày bé, Lan rất mê một đôi dép nhựa màu hồng trong cửa hàng đầu xóm. Nhưng nhà nghèo, mẹ chỉ mua cho con những đôi dép cao su đen bền mà rẻ.

Một hôm, Lan bất ngờ thấy đôi dép hồng được đặt ở đầu giường. Mẹ bảo:
— “Có người trả công mẹ hôm trước đấy, vừa vặn cho con.”
Lan sung sướng đi khoe khắp xóm.

Mãi nhiều năm sau, khi lớn, Lan mới biết hôm ấy mẹ đã nhịn ăn sáng cả tuần, làm thêm việc gánh gạch thuê để có tiền mua đôi dép ấy. Đôi dép hồng theo Lan đến tận mùa hè năm sau, dù quai đã sờn và màu đã phai, nhưng Lan không nỡ bỏ.

Lan hiểu rằng, với mẹ, niềm vui của con đáng giá hơn mọi nhọc nhằn của mình.

24Tấm áo dài ngày cưới

Ngày cưới của chị Hai, mẹ mở chiếc rương gỗ cũ, lấy ra tấm áo dài trắng ngà. Đó là áo dài mẹ mặc trong lễ cưới của mình hơn hai mươi năm trước. Vải đã mềm, đường may khéo léo, hương thơm của băng phiến và một chút mùi thời gian phảng phất.

Mẹ bảo:

- “Mẹ chẳng có của hồi môn gì quý, chỉ có tấm áo này. Ngày xưa bà ngoại cũng truyền lại cho mẹ. Giờ mẹ truyền cho con.”

Chị Hai rưng rưng, ôm lấy mẹ. Tấm áo ấy không chỉ là kỷ vật, mà còn chứa đựng bao năm tháng chắt chiu, tảo tần của mẹ.

25Mùi khói bếp

Tuổi thơ của Hòa gắn liền với căn bếp đất, mái rạ thấp lè tè, lúc nào cũng ám mùi khói. Chiều nào cũng vậy, khi mặt trời vừa khuất sau lũy tre, Hòa lại thấy bóng mẹ lom khom nhóm bếp, ngọn lửa bập bùng soi gương mặt rám nắng.

Mẹ thường ngồi sát bếp, một tay quạt, một tay xếp củi. Nồi cơm sôi, mùi khói trộn lẫn mùi gạo mới thơm lừng. Hòa hay ngồi bên, hơ tay vào lửa, nghe tiếng củi nổ tí tách, rồi len lén nhón một củ khoai mẹ giấu trong tro.

- “Để nguội đã, bỏng bây giờ!” – mẹ vừa cười vừa rút củ khoai ra, phủi tro rồi đưa cho con.

Ngày Hòa lên thành phố học, bếp nhà thay bằng bếp gas. Mẹ không còn ngồi bên bếp lửa mỗi chiều, nhưng mỗi lần về quê, Hòa vẫn thấy mùi khói bếp như ở đâu đó trong gió. Mùi ấy là tuổi thơ, là vòng tay mẹ, là cả một trời bình yên.

8. Gánh nước đầu làngMùa khô, giếng nhà cạn, mẹ phải gánh nước từ giếng đầu làng về. Con đường dài gần một cây số, lại toàn dốc. Sáng sớm, mẹ dậy trước khi gà gáy, gánh hai thùng nước nặng trĩu, đôi vai gầy hằn vết quai gánh.

Hồi đó Hưng còn nhỏ, không gánh được, chỉ lon ton chạy theo:

- “Mẹ ơi, sao mẹ không nghỉ?”

- “Nước để nấu cơm, giặt giũ, uống… Không có nước thì nhà mình làm sao sống được?” – mẹ cười, mồ hôi chảy thành giọt trên cằm.

Những ngày mưa to, đường lầy, mẹ vẫn lội, dép ngập bùn. Nước đổ đầy chum, mẹ mới yên tâm. Giờ đây, nước máy chảy thẳng vào nhà, nhưng Hưng vẫn nhớ hình ảnh mẹ với đôi quang gánh lắc lư dưới ánh nắng ban mai – hình ảnh chẳng bao giờ phai trong trí nhớ.

26Lá thư gửi con xa nhà

Ngày đầu con trai đi học đại học, mẹ chỉ lặng lẽ xếp đồ, không nói nhiều. Một tuần sau, Huy nhận được lá thư tay, chữ viết nghiêng nghiêng:

“Con ăn uống đầy đủ, nhớ mặc ấm khi trời lạnh. Ở nhà mẹ vẫn khỏe, đừng lo. Mẹ không biết nhắn tin, chỉ biết viết thư. Mẹ thương con.”

Huy đọc đi đọc lại, nước mắt rơi lúc nào không hay. Giữa thành phố đông đúc, lá thư ấy như mang hơi ấm của mái nhà nhỏ ở quê. Mấy năm sau, mỗi lần nhận thư, Huy đều gấp lại thật cẩn thận, cất trong ngăn bàn – như cất giữ cả một phần trái tim mẹ.

27Chiếc khăn len mùa đông

Mùa đông năm lớp 10, Mai phải đạp xe hơn 5km đến trường. Gió lạnh cắt da. Một buổi sáng, mẹ đưa cho Mai chiếc khăn len màu xanh, bảo:

- “Mẹ đan cả tháng mới xong, quàng vào cho ấm.”

Chiếc khăn không thẳng hàng, vài mũi len lỏng lẻo, nhưng mềm và ấm lạ thường. Mai quấn quanh cổ, cảm giác như mang theo vòng tay mẹ suốt cả ngày.

Nhiều năm sau, khi Mai đã đi làm, khăn len đã sờn, nhưng cô vẫn giữ. Bởi đó không chỉ là một món đồ, mà là cả một mùa đông tràn đầy yêu thương của mẹ.

28Cơm nắm muối vừng

Hồi lớp 5, nhà cách trường hơn 4 cây số, Minh thường mang cơm nắm đi học. Sáng nào mẹ cũng dậy sớm, vo gạo, nấu cơm, giã muối vừng thơm lừng. Cơm mẹ nắm tròn vừa tay, bọc bằng lá chuối xanh mướt.

Có hôm trời mưa, tay mẹ lạnh buốt, nhưng vẫn cẩn thận nắm cơm cho chắc để giữa trưa không bị rời. Mẹ bảo:
— “Ăn cơm nắm cho no, mới đủ sức học, con ạ.”

Lúc ấy, Minh chỉ nghĩ cơm nắm muối vừng đơn giản. Sau này, khi xa nhà, ăn biết bao món ngon vẫn không tìm thấy vị thơm của muối vừng mẹ giã, cái ấm nóng từ bàn tay mẹ truyền vào từng hạt cơm.

29Đêm thức bên giường bệnh

Ngày Thảo ốm sốt li bì, mẹ ở cạnh cả đêm, không chợp mắt. Cứ vài phút, mẹ lại đặt tay lên trán con, lau mồ hôi, thay khăn ấm. Ánh đèn vàng hắt lên gương mặt mẹ hốc hác, đôi mắt đỏ hoe vì thiếu ngủ.

Ngoài trời mưa lất phất, trong nhà chỉ có tiếng kim đồng hồ tích tắc và hơi thở nặng nhọc của Thảo. Mẹ thì thầm:
— “Con mau khỏe, đừng làm mẹ lo.”

Sáng hôm sau, Thảo tỉnh dậy, thấy mẹ vẫn ngồi đó, đầu gục xuống mép giường, bàn tay vẫn nắm lấy tay con. Hình ảnh ấy theo Thảo đến suốt đời – thứ tình yêu không lời nhưng sâu đậm nhất.

30Mẹ và phiên chợ Tết

Ngày giáp Tết, mẹ dậy từ tinh mơ, gánh hàng ra chợ bán. Chợ Tết đông vui, nhưng mẹ vẫn chỉ đứng ở góc nhỏ, bán mấy bó rau, vài rổ khoai.

Mẹ dành dụm từng đồng, mua cho con chiếc áo mới. Khi đưa áo, mẹ bảo:

- “Tết phải có cái mới để may mắn cả năm.”

Chiếc áo chỉ là vải thô, màu xanh nhạt, nhưng với con đó là báu vật. Sau này, mỗi khi nhớ về Tết xưa, con không nhớ mâm cỗ, không nhớ pháo hoa, chỉ nhớ đôi tay nứt nẻ của mẹ trao chiếc áo mới trong buổi chiều cuối năm se lạnh.

31 Tiếng võng đưa trưa hè

Trưa hè oi ả, mẹ thường nằm quạt cho con ngủ trên chiếc võng mắc giữa hai cột nhà. Tiếng võng kẽo kẹt hòa cùng tiếng ru êm ả:

“Gió mùa thu mẹ ru con ngủ...”

Mỗi câu ru, mẹ lại khẽ đưa võng, bàn tay xua đi cái nóng. Con dần chìm vào giấc ngủ, trong mơ vẫn nghe tiếng mẹ ru lẫn tiếng lá ngoài vườn xào xạc.

Khi lớn, đi xa, mỗi lần mệt mỏi, con chỉ ước được nghe lại tiếng võng và giọng ru ấy – thứ âm thanh bình yên nhất đời.

Mỗi câu chuyện về mẹ đều như một thước phim quay chậm, khắc họa hình ảnh người phụ nữ tảo tần, hy sinh cả cuộc đời cho con. Đọc xong, ta thấy lòng mình lặng lại, thấy muốn quay về ôm mẹ thật chặt, nói lời yêu thương vốn dĩ nhiều khi ta ngại ngần. Dù bạn ở đâu, làm gì, hãy nhớ rằng mẹ luôn là bến đỗ bình yên nhất đời – và đừng để yêu thương chỉ còn là kỷ niệm.