Vị trí lắp ghế trẻ em trên ô tô an toàn nhất - Hướng dẫn chi tiết

Chọn đúng vị trí và lắp đặt ghế ngồi ô tô đúng cách không chỉ giúp bảo vệ bé tối đa trong trường hợp xảy ra va chạm mà còn mang lại sự thoải mái cho bé trong suốt hành trình. Vậy vị trí lắp ghế trẻ em trên ô tô nào là an toàn nhất? Cùng AVAKids khám phá chi tiết trong bài viết sau!

1Vì sao cần phải lắp ghế ngồi ô tô cho trẻ

Việc lắp ghế ngồi ô tô cho trẻ em là cực kỳ cần thiết và quan trọng vì nhiều lý do chính đáng sau:

Bảo vệ an toàn tối đa trong trường hợp va chạm:

• Giảm thiểu chấn thương nghiêm trọng: Ghế ngồi ô tô trẻ em (còn gọi là ghế an toàn cho trẻ em - CRS) được thiết kế đặc biệt để hấp thụ lực va chạm, phân tán lực tác động lên toàn bộ cơ thể trẻ thay vì tập trung vào một điểm. Điều này giúp bảo vệ các bộ phận quan trọng như đầu, cổ, cột sống và các cơ quan nội tạng non nớt của trẻ khỏi những tổn thương nghiêm trọng hoặc tử vong trong trường hợp phanh gấp, va chạm nhẹ hoặc tai nạn giao thông nghiêm trọng.
• Tương thích với cơ thể trẻ: Dây an toàn của xe ô tô tiêu chuẩn được thiết kế cho người lớn, không phù hợp với chiều cao và cân nặng của trẻ em. Khi trẻ em thắt dây an toàn người lớn, dây đai có thể chạy qua cổ hoặc bụng, gây nguy hiểm nghiêm trọng (nghẹt thở, tổn thương nội tạng) trong trường hợp xảy ra va chạm. Ghế trẻ em cung cấp dây đai và vị trí ngồi phù hợp với vóc dáng của trẻ.
• Giữ trẻ ở đúng vị trí: Trong một vụ va chạm, lực quán tính có thể khiến trẻ bị văng ra khỏi ghế hoặc đập vào các bộ phận khác của xe. Ghế ô tô trẻ em giúp cố định trẻ chắc chắn, giữ trẻ ở vị trí an toàn nhất.

Phòng ngừa các tai nạn không mong muốn khác:

• Tránh bị phân tâm: Khi trẻ được ngồi cố định trong ghế, cha mẹ sẽ ít bị phân tâm hơn bởi những cử động hoặc đòi hỏi của trẻ trong khi lái xe, giúp tập trung hoàn toàn vào việc điều khiển phương tiện.
• Tránh trẻ tự ý mở cửa/cửa sổ: Trẻ nhỏ có thể tò mò tự ý mở cửa hoặc cửa sổ xe khi đang di chuyển, gây ra những tình huống cực kỳ nguy hiểm. Ghế ngồi ô tô giúp hạn chế sự di chuyển của trẻ.

Tuân thủ pháp luật và tiêu chuẩn an toàn quốc tế:

• Hiện tại, Việt Nam cũng đã có quy định về việc phải lắp ghế ngồi ô tô cho trẻ dưới 10 tuổi khi đi xe ô tô kể từ ngày 01/01/2026. Các tổ chức an toàn giao thông uy tín như NHTSA (Hoa Kỳ) hay Euro NCAP (Châu Âu) đều nhấn mạnh tầm quan trọng và khuyến nghị mạnh mẽ việc sử dụng ghế trẻ em phù hợp.

Tạo thói quen an toàn từ sớm:

• Việc cho trẻ ngồi ghế ô tô từ nhỏ sẽ giúp hình thành thói quen tốt về an toàn giao thông cho trẻ, giúp trẻ hiểu được tầm quan trọng của việc thắt dây an toàn và ngồi đúng vị trí khi đi xe.

Mang lại sự thoải mái cho trẻ:

• Một chiếc ghế ô tô phù hợp, được thiết kế công thái học sẽ mang lại sự thoải mái cho trẻ trong suốt hành trình, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn khi di chuyển xa.

2Các vị trí phổ biến để lắp ghế trẻ em trên ô tô

Việc lựa chọn vị trí lắp đặt ghế trẻ em không chỉ dựa trên sự tiện lợi mà còn phải đảm bảo an toàn tối đa. Dưới đây là phân tích các vị trí phổ biến:

2.1 Ghế sau giữa – vị trí an toàn nhất

Nhiều nghiên cứu và các tổ chức an toàn giao thông uy tín trên thế giới đều khuyến nghị ghế sau giữa là vị trí an toàn nhất để lắp đặt ghế trẻ em. Lý do là vị trí này cách xa các điểm va chạm trực tiếp từ hai bên hông xe, giảm thiểu rủi ro chấn thương trong các vụ va chạm bên.

Tuy nhiên, không phải tất cả các xe đều có thể lắp đặt ghế trẻ em ở vị trí này một cách an toàn, đặc biệt là nếu xe không được trang bị hệ thống LATCH/ISOFIX ở ghế giữa. Do đó, bạn cần kiểm tra kỹ hướng dẫn sử dụng xe của mình.

2.2 Ghế sau bên trái và phải

Nếu ghế sau giữa không khả thi, hai vị trí ghế sau bên trái hoặc phải (phía sau ghế lái hoặc ghế hành khách) là lựa chọn tiếp theo. Các vị trí này vẫn đảm bảo an toàn hơn so với ghế trước.

Khi lắp đặt ở đây, cần đảm bảo ghế được cố định chắc chắn và dây an toàn được thắt đúng cách. Đặc biệt, nếu có túi khí rèm (side curtain airbags), hãy đảm bảo rằng chúng sẽ không ảnh hưởng đến bé khi bung ra.

2.3 Ghế trước – những lưu ý cần thiết

Tuyệt đối không nên đặt ghế trẻ em ở ghế trước có túi khí hành khách đang hoạt động. Túi khí khi bung ra có thể gây thương tích nghiêm trọng hoặc tử vong cho trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh hoặc trẻ em ngồi ghế quay mặt về phía sau.

Một số xe có chức năng tắt túi khí hành khách, nhưng ngay cả khi đã tắt, ghế trước vẫn không phải là lựa chọn an toàn tối ưu. Vị trí này chỉ nên được cân nhắc trong những trường hợp bất khả kháng và chỉ khi trẻ đã lớn, ngồi ghế quay mặt về phía trước và túi khí đã được tắt hoàn toàn theo hướng dẫn của nhà sản xuất xe.

3Tiêu chuẩn an toàn khi lắp ghế trẻ em trên ô tô

Để đảm bảo ghế trẻ em phát huy tối đa hiệu quả bảo vệ, việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn là vô cùng quan trọng.

3.1 Quy định pháp luật về vị trí lắp ghế trẻ em

Từ ngày 01/01/2026, theo quy định mới tại Việt Nam, việc sử dụng ghế trẻ em trên ô tô sẽ trở thành bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ khi di chuyển. Cụ thể, trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 mét không được ngồi chung hàng ghế với người lái xe, trừ trường hợp xe chỉ có một hàng ghế. Người điều khiển phương tiện phải trang bị ghế trẻ em (Child Restraint System - CRS) hoặc thiết bị an toàn tương đương, đảm bảo trẻ được cố định đúng tư thế trong suốt hành trình.

Quy định này áp dụng cho tất cả loại xe chở trẻ em dưới 10 tuổi, có mục đích hạn chế tối đa những rủi ro về chấn thương khi có va chạm hoặc phanh gấp. Ghế trẻ em phải đạt chuẩn kỹ thuật, phù hợp với cân nặng, độ tuổi của trẻ, đảm bảo an toàn cả về mặt cấu trúc, độ chắc chắn và thiết kế để không ảnh hưởng đến người ngồi khác trên xe.

Nếu không tuân thủ, người lái xe sẽ bị xử phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Quản lý nhà nước khuyến nghị các bậc phụ huynh và doanh nghiệp đưa đón trẻ em nghiêm túc chấp hành để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của trẻ nhỏ trên đường giao thông.

3.2 Tiêu chuẩn của hiệp hội an toàn giao thông quốc tế

Tiêu chuẩn của hiệp hội an toàn giao thông quốc tế về ghế trẻ em trên ô tô (tiêu chuẩn UNECE R44/04 và i-Size R129) bao gồm các yêu cầu chính sau:

• Ghế trẻ em phải được thiết kế phù hợp với từng nhóm tuổi, cân nặng và chiều cao của trẻ, giúp bảo vệ tối đa khi xảy ra va chạm.
• Ghế nôi (safety seat) nên lắp ngược chiều di chuyển cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi nhằm giảm nguy cơ chấn thương đầu, cổ.
• Ghế ngồi xuôi dành cho trẻ đã lớn hơn, sử dụng dây an toàn 5 điểm để cố định, giảm lực tác động lên vùng bụng, hông và vai khi va chạm.
• Ghế nâng (booster seat) dành cho trẻ từ 6 tuổi trở lên giúp nâng cao trẻ để dây an toàn người lớn đi đúng vị trí trên vai và đùi, không siết vào bụng.
• Ghế phải được lắp chắc chắn bằng hệ thống ISOFIX hoặc dây an toàn của xe, đảm bảo không bị rung lắc quá mức (không quá 2 cm) khi kéo thử.
• Nhà sản xuất ghế phải cung cấp nhãn hiệu và hướng dẫn sử dụng rõ ràng, bao gồm giới hạn cân nặng, chiều cao phù hợp và cách lắp đặt đúng chuẩn.
• Không sử dụng ghế đã từng gặp va chạm để đảm bảo độ bền và an toàn.

Tiêu chuẩn này nhằm đảm bảo trẻ em được bảo vệ an toàn tối ưu khi di chuyển trong ô tô, giảm thiểu chấn thương và tai nạn nghiêm trọng, đồng thời hướng tới việc áp dụng phổ biến trên toàn cầu theo các quy định an toàn hiện đại.

3.3 Các lưu ý kỹ thuật khi lắp ghế (góc nghiêng, cố định, dây đai an toàn)

• Góc nghiêng: Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ ngồi ghế quay mặt về phía sau, góc nghiêng của ghế cần được điều chỉnh đúng để đảm bảo đầu bé không gục xuống, gây khó thở.
• Cố định chắc chắn: Ghế phải được cố định thật chặt vào xe, không được xê dịch quá 2.5cm (1 inch) khi dùng lực mạnh để lay. Bạn có thể kiểm tra bằng cách nắm chặt đế ghế và thử di chuyển.
• Dây đai an toàn: Dây đai an toàn của ghế phải ôm sát cơ thể bé mà không quá lỏng hay quá chặt. Khóa dây phải nằm ngang ngực bé, không được nằm ở bụng hay cổ.

4Kinh nghiệm chọn vị trí lắp ghế trẻ em phù hợp với từng loại ghế

Việc lựa chọn vị trí lắp đặt cũng phụ thuộc vào loại ghế và độ tuổi, cân nặng của trẻ.

Ghế ngồi thoải mái, phù hợp theo từng độ tuổi

• Trẻ sơ sinh đến 1 tuổi (hoặc đến khi đạt giới hạn chiều cao/cân nặng của ghế): Nên sử dụng ghế quay mặt về phía sau. Vị trí ghế sau giữa là tối ưu.
• Trẻ từ 1 tuổi đến 4-7 tuổi (hoặc khi đạt giới hạn chiều cao/cân nặng của ghế quay mặt về phía sau): Tiếp tục sử dụng ghế quay mặt về phía sau càng lâu càng tốt. Khi trẻ đã vượt quá giới hạn này, có thể chuyển sang ghế quay mặt về phía trước.
• Trẻ từ 4-8 tuổi (hoặc khi đạt giới hạn chiều cao/cân nặng của ghế quay mặt về phía trước): Sử dụng ghế quay mặt về phía trước với dây đai an toàn 5 điểm.
• Trẻ từ 8-12 tuổi (hoặc khi đủ cao để dây an toàn của xe vừa vặn): Sử dụng ghế nâng (booster seat).

Phân biệt ghế ngồi hướng về phía trước và hướng về phía sau

• Ghế quay mặt về phía sau: Giúp phân tán lực tác động lên toàn bộ cơ thể bé trong trường hợp va chạm phía trước, bảo vệ đầu và cột sống của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đây là loại ghế an toàn nhất cho trẻ nhỏ.
• Ghế quay mặt về phía trước: Dành cho trẻ đã lớn hơn, có xương cổ và cột sống phát triển hơn. Dây an toàn 5 điểm sẽ giữ trẻ chắc chắn.

Ghế nâng và ghế trẻ em lớn hơn

Ghế nâng giúp nâng chiều cao của trẻ để dây an toàn của xe có thể vừa vặn đúng cách, qua xương đòn vai và xương hông, thay vì qua cổ và bụng.

5Những sai lầm phổ biến khi lắp ghế trẻ em trên ô tô

Những sai lầm tưởng chừng nhỏ nhặt có thể tiềm ẩn nguy hiểm lớn cho trẻ.

5.1 Lắp sai vị trí gây nguy hiểm

• Đặt ghế trẻ sơ sinh ở ghế trước có túi khí: Đây là sai lầm nguy hiểm nhất, có thể gây tử vong.
• Lắp ghế quay mặt về phía sau ở vị trí không có điểm tựa chắc chắn: Ghế bị lung lay có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ.

5.2 Không thắt dây an toàn đúng cách

• Dây đai quá lỏng: Khi xảy ra va chạm, trẻ có thể bị văng ra khỏi ghế hoặc va đập mạnh vào các bộ phận của xe.
• Dây đai bị xoắn: Làm giảm khả năng giữ chặt và có thể gây tổn thương da cho trẻ.
• Dây đai nằm sai vị trí: Dây đai ngực quá thấp hoặc quá cao, dây đai bụng nằm trên bụng thay vì xương hông.

5.3 Sử dụng ghế không phù hợp với độ tuổi, cân nặng

• Dùng ghế quay mặt về phía trước quá sớm: Khi xương cổ và cột sống của trẻ chưa đủ phát triển.
• Tiếp tục dùng ghế sơ sinh khi trẻ đã quá lớn: Vượt quá giới hạn chiều cao hoặc cân nặng của ghế.
• Cho trẻ ngồi ghế nâng khi chưa đủ chiều cao: Dây an toàn của xe không vừa vặn đúng cách.

6Hướng dẫn kiểm tra và bảo trì ghế trẻ em trên ô tô

Để đảm bảo ghế trẻ em luôn trong tình trạng tốt nhất, ba mẹ cần chú ý:

Kiểm tra định kỳ vị trí và độ chắc chắn của ghế

• Sau mỗi lần lắp đặt hoặc sau một thời gian sử dụng, hãy kiểm tra lại độ chắc chắn của ghế bằng cách dùng lực mạnh lay thử.
• Kiểm tra dây đai an toàn: Dây có bị sờn, rách hay xoắn không. Các chốt khóa có hoạt động trơn tru không.

Vệ sinh và bảo dưỡng ghế an toàn

• Vệ sinh vỏ bọc ghế định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Không sử dụng các hóa chất mạnh có thể làm hỏng chất liệu hoặc giảm độ bền của dây đai.
• Kiểm tra các bộ phận bằng nhựa và kim loại xem có bị nứt, gỉ sét hay biến dạng không.

7Các câu hỏi thường gặp về vị trí lắp ghế trẻ em trên ô tô

7.1 Có nên để ghế trẻ em ở ghế trước hay không?

Tuyệt đối không nên, đặc biệt là với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ ngồi ghế quay mặt về phía sau, khi túi khí hành khách đang hoạt động. Túi khí có thể gây tử vong. Chỉ khi trẻ đã lớn, ngồi ghế quay mặt về phía trước và túi khí đã được tắt hoàn toàn theo hướng dẫn của nhà sản xuất xe, thì mới nên cân nhắc trong trường hợp bất khả kháng, nhưng vẫn không phải là lựa chọn an toàn tối ưu.

7.2 Ghế sau giữa có phải luôn là vị trí an toàn nhất?

Có, ghế sau giữa thường là vị trí an toàn nhất vì nó cách xa các điểm va chạm trực tiếp từ hai bên. Tuy nhiên, nó chỉ an toàn khi bạn có thể lắp đặt ghế trẻ em một cách chắc chắn và đúng cách ở vị trí đó (ví dụ, xe có hệ thống LATCH/ISOFIX hoặc dây an toàn phù hợp). Nếu không thể lắp chắc chắn ở ghế giữa, ghế sau bên trái hoặc phải vẫn là lựa chọn an toàn hơn.

7.3 Làm thế nào để đảm bảo ghế luôn được lắp đúng cách?

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Đọc cả hướng dẫn của ghế trẻ em và hướng dẫn của xe.
• Kiểm tra độ chắc chắn: Ghế không được xê dịch quá 2.5cm (1 inch) khi lay mạnh ở đế ghế.
• Dây đai an toàn đúng cách: Dây ôm sát cơ thể bé, không bị xoắn, khóa nằm ngang ngực.
• Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp: Nếu không chắc chắn, hãy tìm đến các trung tâm kiểm tra ghế trẻ em được chứng nhận hoặc các chuyên gia lắp đặt ghế trẻ em để được hướng dẫn.

Việc lựa chọn vị trí lắp ghế trẻ em trên ô tô an toàn nhất không chỉ là một quyết định mà còn là trách nhiệm của mỗi bậc cha mẹ. Ghế sau giữa thường là lựa chọn tối ưu nhất, tiếp theo là ghế sau bên trái hoặc phải. Điều quan trọng nhất là phải đảm bảo ghế được lắp đặt chắc chắn, đúng cách theo hướng dẫn của nhà sản xuất và phù hợp với độ tuổi, cân nặng của trẻ.

Hãy luôn ưu tiên sự an toàn của con bạn. Tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn và hướng dẫn an toàn sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, mang lại sự yên tâm cho bạn và bảo vệ tối đa cho những hành khách nhỏ bé trên mỗi chuyến đi.