7 cách hiệu quả để thúc đẩy sự phát triển thể chất ở trẻ em
Đóng góp bởi: Võ Như Quỳnh
Xét duyệt & biên tập: Nhóm nội dung AvaKids
Cập nhật 29/07
3718 lượt xem
Phát triển thể chất ở trẻ em là sự phát triển về thể chất và vận động của trẻ. Tăng trưởng thể chất là tốc độ phát triển về chiều cao và cân nặng, còn phát triển vận động là sự phát triển của xương, cơ và khả năng di chuyển. Mỗi đứa trẻ phát triển theo tốc độ riêng của mình, tuy nhiên, điều cần thiết là phải theo dõi sự phát triển thể chất của con bạn để đảm bảo rằng trẻ phát triển hết khả năng của mình. Sau đây AVAKids sẽ cùng bạn tìm hiểu về các yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất ở trẻ em, các mốc phát triển thể chất khác nhau và cách thúc đẩy sự phát triển thể chất ở con bạn.
Trẻ chơi đùa cùng nhau giúp phát triển khả năng vận động. Nguồn hình Unsplash
1Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ em
Biết các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ có thể giúp bạn chăm sóc tốt nhất cho con mình. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ.
Dinh dưỡng
Trẻ em có thể mất tiềm năng phát triển và chịu các vấn đề sức khỏe lâu dài do chế độ dinh dưỡng kém. Một chế độ ăn uống giàu chất dinh dưỡng có chứa nhiều chất xơ, protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất giúp tăng trưởng thể chất của con bạn. Khi chế độ ăn của trẻ em hoặc thanh thiếu niên dư thừa thực phẩm giàu chất béo, nhiều đường và nhiều muối, sự thiếu hụt dinh dưỡng có thể xuất hiện. Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm và đồ uống không lành mạnh có thể dẫn đến sức khỏe kém và tăng cân.
Di truyền
Các gen của cha mẹ ảnh hưởng đến các đặc điểm thể chất của một đứa trẻ. Sự tác động lẫn nhau của gen và các yếu tố môi trường, chẳng hạn như căng thẳng độc hại và dinh dưỡng kém, có thể tác động đáng kể đến sự phát triển thể chất của trẻ.
Tình trạng kinh tế xã hội thấp
Do thiếu cơ sở vật chất và chế độ dinh dưỡng tốt, trẻ em sinh ra trong các gia đình có điều kiện kinh tế xã hội thấp dễ bị tăng trưởng kém và có thể bị chậm phát triển vận động.
Hoạt động thể chất
Nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất trong ngày để tăng trưởng và phát triển tốt hơn. Mức độ hoạt động thể chất giữa trẻ em và cha mẹ được biết là có mối liên hệ với nhau; do đó, cha mẹ không năng động có nhiều khả năng sinh ra những đứa con không hoạt động. Khuyến khích con bạn tham gia các môn thể thao và dành thời gian ở ngoài trời vì thiếu hoạt động thể chất có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe, bao gồm béo phì, cao huyết áp và tiểu đường.
Có thể bạn quan tâm: Mách ba mẹ 11 trò chơi vận động giúp trẻ phát triển thể chất và trí tuệ
Môi trường
Môi trường sống của một đứa trẻ có ảnh hưởng đáng kể đến hạnh phúc của chúng. Một số yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ em bao gồm chất độc và chất ô nhiễm, tiếng ồn, sự đông đúc, hỗn loạn, chất lượng nhà ở, trường học và khu dân cư.
Nhiễm trùng
Các bệnh nhiễm trùng như tiêu chảy và viêm phổi có thể làm gián đoạn sự phát triển bình thường của trẻ. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng, “Nhiễm trùng có thể làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, giảm lượng ăn, gây thất thoát chất dinh dưỡng trực tiếp, tăng nhu cầu trao đổi chất hoặc mất chất dinh dưỡng dị hóa và có thể làm giảm vận chuyển chất dinh dưỡng đến các mô đích”. Trẻ em sinh ra ở các nước mới nổi rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng này.
2Các mốc phát triển thể chất ở trẻ em
Các mốc phát triển thể chất đề cập đến nhiều thay đổi trong khả năng vận động của trẻ. Khi các kỹ năng vận động thô và vận động tinh của trẻ được cải thiện, hầu hết trẻ em thể hiện sự độc lập và tự chủ ngày càng tăng.
Kỹ năng vận động thô: Kỹ năng vận động tổng hợp liên quan đến các cơ chính ở tay, chân và thân. Đi bộ, chạy, ném, nâng, đá và các công việc thể chất hàng ngày khác đòi hỏi kỹ năng vận động thô. Những kỹ năng này cũng liên quan đến nhận thức cơ thể, tốc độ phản ứng, thăng bằng và sức mạnh.
Kỹ năng vận động tinh: Kỹ năng vận động tinh bao gồm chuyển động và sử dụng các cơ nhỏ ở bàn tay, cổ tay, ngón tay và chi trên. Các kỹ năng bao gồm tiếp cận, nắm chặt và điều khiển các đồ vật bằng tay của bạn.
Có thể bạn quan tâm: 12 Bài tập vận động cho trẻ sơ sinh giúp phát triển kỹ năng vận động thô và tinh
Mặc dù mỗi đứa trẻ phát triển theo tốc độ riêng của chúng, nhưng sau đây là một số cột mốc tiêu biểu mà trẻ trong độ tuổi từ 3 đến 18 tuổi đạt được
TUỔI TÁC
Vận động thô
Vận động tinh
3-4 tuổi
Sử dụng chân luân phiên khi đi lên và xuống cầu thang - một chân mỗi bước
Đi bộ về phía trước và phía sau
Đá, ném và bắt bóng
Leo lên và xuống một cách có kiểm soát
Đi xe ba bánh
Đứng trên một chân
Uốn cong mà không bị ngã
Mặc và cởi quần áo với sự hỗ trợ
Cầm nắm được những điều nhỏ nhặt và lật các trang sách
Giữ bút chì và bút màu bằng cách điều khiển tay
Sao chép hình tròn và hình vuông
Xây tháp từ năm khối trở lên
Đóng và mở nắp lọ
Sử dụng nĩa và thìa
4-5 tuổi
Đứng trên một chân trong hơn tám giây và duy trì thăng bằng
Leo lên cầu thang và đi xuống một cách độc lập
Vẽ hình tam giác, hình tròn, hình vuông và các hình dạng khác bằng cách sao chép chúng
Thực hiện một loạt các động tác lộn nhào và nhảy
Nhảy lên xuống và bắt mọi thứ
Đứng trên một chân
Đi xe ba bánh
Xây dựng các tòa tháp đồ chơi
Chải tóc, đánh răng và rửa tay
Tự mặc quần áo, ngoại trừ việc buộc dây giày
Vẽ được các hình dạng và người có cơ thể
Một mình tự sử dụng nhà vệ sinh
Dùng đũa
Chơi nhạc cụ là một hoạt động cột mốc mà trẻ 6,7 tuổi cần đạt được. Nguồn hình Pexels
TUỔI TÁC
Vận động thô và vận động tinh
6-7 tuổi
Cải thiện sự phối hợp của các cơ lớn và nhỏ
Tự tin nhảy dây, nhảy và leo núi
Cải thiện khả năng phối hợp tay mắt và khả năng cân bằng
Có khả năng kiểm soát và độ chính xác cao hơn khi vẽ và viết
Đi xe đạp hai bánh
Học bơi và các môn thể thao liên quan đến kiểm soát thể chất
Thiết lập tùy chọn cho một bên của cơ thể
Cải thiện kỹ năng viết vì có kiểm soát chuyển động bút chì
Tham gia các hoạt động nghệ thuật
Chơi nhạc cụ
Mặc và cởi quần áo độc lập
Chơi và bắt bóng đúng cách
8-9 tuổi
Bắt đầu thể hiện mô hình phát triển liên quan đến giới tính: Trẻ em gái cao hơn và tăng cân nhanh hơn trẻ em trai.
Tăng cường nhận thức về cơ thể và nhận thức về bản thân
Cho thấy sự hiểu biết nhiều hơn về khả năng thể chất của một người
Bơi lội và chơi các trò chơi đồng đội như bóng đá, cricket và quần vợt
Viết tay trở nên trôi chảy hơn
Nhảy, chạy và sử dụng các hình thức khác để giải trí
9-12 tuổi
Phát triển xương lớn hơn và chắc khỏe hơn
Tiến bộ đáng kể trong các môn thể thao như bóng đá, bóng chày và cricket
Cải thiện sức mạnh và sự khéo léo của cơ thể
Thể hiện sự quan tâm đến trượt băng, đi xe đạp và thể dục dụng cụ
Có cơ bắp nhỏ được xây dựng tốt
Cho thấy những dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì
Sử dụng các công cụ dành cho người lớn, chẳng hạn như cưa và búa
May quần áo cơ bản và xây dựng những thứ cơ bản từ gỗ
Viết và vẽ tốt
12-18 tuổi
Mỡ cơ thể ở trẻ em gái tăng lên.
Khối lượng cơ của con trai phát triển.
Cả trẻ em trai và trẻ em gái đều đã phát triển về mặt thể chất ở tuổi mười tám và thường đạt được chiều cao đầy đủ sau tuổi dậy thì.
Dinh dưỡng, di truyền, tình trạng kinh tế xã hội, hoạt động thể chất, ... là những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất ở trẻ.
Tiếp xúc với các chất độc trong môi trường và các bệnh nhiễm trùng khác như viêm phổi cũng có thể có tác động tiêu cực đến sự phát triển thể chất của trẻ.
Cho trẻ em đồ chơi giúp trẻ hoạt động thể chất như dây nhảy và đi xe đạp, giúp thúc đẩy sự phát triển của con bạn.
Quỳnh tổng hợp từ momjunction
1. Katie Ballantyne; Generation of a Motor Development Tracker for Evaluation of Physical Literacy in 3- to 5-year-old Children; The American Academy of Pediatrics (2021).
2. Nutrition – school-age to adolescence; The Royal Children’s Hospital Melbourne
3. Aline Jelenkovic et al.; Genetic and environmental influences on height from infancy to early adulthood: An individual-based pooled analysis of 45 twin cohorts; Scientific Reports (2016).
4. N Sabturani; The Relationship Between Socioeconomic Status and Fine Motor Skills Among Six-Year-Old Preschool Children; Universiti Teknologi MARA (2013).
5. How Much Physical Activity Do Children Need? How Much Physical Activity Do Children Need?; CDC
6. Mitchell, Jonathan; Physical Inactivity in Childhood from Preschool to Adolescence; HHS Author Manuscripts (2019).
7. Ferguson, Kim T et al.; The physical environment and child development: an international review HHS Author Manuscripts (2013).
8. Stephensen, Charles; Burden of Infection on Growth Failure; The Journal of Nutrition (1999).
9. Gross Motor Skills: Birth to 5 Years; Children Hospital of Richmond at VCU
10. Fine Motor Skills: Birth to 2 Years; Children’s Hospital of Richmond at VCU
11. Positive Parenting Tips; CDC
12. Normal growth and development; MedlinePlus
13. Physical Development in Children and Adolescents; Child Development Institute