Tất tần tật về lợi ích và các hoạt động chơi tự lập ở trẻ

Đóng góp bởi: Huỳnh Thị Thanh Lam
Cập nhật 13/08
2147 lượt xem

Theo tiến sĩ Mildred Parten Newhall - Nhà xã hội học nghiên cứu về sự phát triển hành vi ở nhóm tuổi từ 2 đến 5 tuổi đã đưa ra xác định về 6 giai đoạn khác nhau trong quá trình tham gia vui chơi của trẻ: chơi không tập thể, chơi tự lập, chơi theo kiểu người xem, vừa chơi vừa quan sát, chơi liên kết và chơi hợp tác, kết nối với người khác. 

6 giai đoạn này sẽ giúp trẻ sẽ tìm hiểu về bản thân, môi trường và những thứ xung quanh. Chơi tự lập cũng là một trong những chặng hành trình phát triển đó. Hãy cùng AVAKids tìm hiểu kỹ hơn về những thông tin của chơi tự lập của trẻ nhé!

Có thể bạn quan tâm: Mách mẹ top 20+ trò chơi teambuilding cho trẻ em cực vui
Tất tần tật về lợi ích và các hoạt động chơi tự lập ở trẻ. Nguồn từ bukalappak

Tất tần tật về lợi ích và các hoạt động chơi tự lập ở trẻ. Nguồn từ bukalappak

1Chơi tự lập là gì? 

Chơi tự lập hay chơi đơn lẻ là giai đoạn trẻ bắt đầu chơi một mình. Đây là một trong những giai đoạn vui chơi của trẻ khi chưa phát triển khả năng xã hội để kết giao và hợp tác với người khác. 

Khi chơi tự lập, trẻ sơ sinh sẽ khám phá được các khía cạnh khác nhau của môi trường xung quanh. Trẻ sẽ có quyền được điều khiển các vật thể khác nhau mà chúng tiếp xúc từ các bộ phận của cơ thể đến các chuyển động, kết cấu của các đồ vật. Việc khám phá này sẽ mang đến nhiều lợi ích cho trẻ và những lợi ích đó sẽ được trình bày trong phần tiếp theo của bài viết. Thêm vào đó, giai đoạn trẻ chơi tự lập cũng sẽ là bước đệm để bước sang giai đoạn vui chơi tiếp theo là chơi theo kiểu người xem.

Có thể bạn quan tâm: 30 trò chơi cho bé trong nhà thú vị mà cha mẹ nên biết

2Khi nào trẻ bắt đầu chơi tự lập? 

Trẻ bắt đầu chơi tự lập sớm nhất là từ 2 đến 3 tháng tuổi. Khi trẻ có thể nhìn thấy màu sắc và hình dạng khác nhau của đồ vật. 

Từ 4 đến 6 tháng tuổi, trẻ sẽ bắt đầu với lấy và tương tác với đồ chơi và các đồ vật xung quanh. Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ sẽ có một khoảng thời gian nhất định để đạt được cột mốc chơi tự lập, có thể nhanh cũng có thể chậm hơn 4 đến 6 tháng tuổi. 

Trẻ bắt đầu chơi tự lập sớm nhất từ 2 đến 3 tháng tuổi. Nguồn từ educatall

Trẻ bắt đầu chơi tự lập sớm nhất từ 2 đến 3 tháng tuổi. Nguồn từ educatall

Có thể bạn quan tâm: Thử ngay 10 trò chơi cho bé 2 tuổi giúp con phát triển IQ vượt trội

3Lợi ích chơi tự lập trong sự phát triển của trẻ 

Mỗi giai đoạn trong quá trình tham gia vui chơi sẽ giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết. Chơi tự lập cũng vậy, nó đóng một vai trò quan trọng để phát triển trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của trẻ. Hơn nữa, chơi tự lập cũng giúp trẻ cải thiện sự tập trung và khả năng khám phá những thứ xung quanh. Dưới đây là một số lợi ích mà chơi tự lập mang lại cho trẻ.

Thúc đẩy sự độc lập 

Với hình thức chơi theo kiểu tự lập, trẻ nhận thức được rằng chúng có thể chơi một mình mà không phụ thuộc vào người khác ngay từ còn nhỏ. Trong quá trình này, các món đồ chơi đóng vai trò quan trọng giúp trẻ có thể tự chơi một mình. Đồng thời làm cho trẻ cảm thấy hạnh phúc khi tương tác và dành tình cảm cho món đồ chơi đó. 

Có thể bạn quan tâm: 30 trò chơi ngoài trời cho trẻ mầm non hay nhất mẹ nên biết
Chơi tự lập giúp thúc đẩy sự độc lập ở trẻ. Nguồn từ petitjourney

Chơi tự lập giúp thúc đẩy sự độc lập ở trẻ. Nguồn từ petitjourney

Có thể bạn quan tâm: Tổng hợp 6 trò chơi cho bé 1 tuổi giúp con vừa học vừa chơi

Khám phá sở thích của trẻ 

Mỗi đứa trẻ sẽ được lựa chọn cách chơi và đồ chơi theo những gì chúng cảm thấy thích và hứng thú. Chẳng hạn một số trẻ thích chơi với ô tô, trong khi những đứa trẻ khác thích chơi búp bê, bộ đồ dùng nhà bếp hay các khối xây dựng… Thông qua sự lựa chọn đó của trẻ, cha mẹ có thể nhận ra và hiểu hơn về những sở thích và tính cách của con mình. 

Khuyến khích sự sáng tạo và trí tưởng tượng 

Đối với những đứa trẻ chơi tự lập, cha mẹ có thể nhận ra được sự sáng tạo và trí tưởng tượng của chúng thông qua các trò chơi. Khi chơi một mình, trẻ sẽ được thoải mái đưa ra những suy nghĩ của mình mà không bị áp lực bởi những kỳ vọng từ cha mẹ và những người xung quanh. Trẻ có thể giải thích mọi thứ theo cách riêng của chúng trong khi chơi với các đồ vật. 

Có thể bạn quan tâm: Mẹ hãy thử ngay 10 trò chơi cho bé 4 tuổi giúp bé yêu kích thích tư duy
Khi trẻ chơi tự lập sẽ khuyến khích sự sáng tạo và trí tưởng tượng.

Khi trẻ chơi tự lập sẽ khuyến khích sự sáng tạo và trí tưởng tượng.

Có thể bạn quan tâm: 10 Trò chơi cho bé 3 tuổi giúp con bạn vừa học vừa chơi cả tuần

Cải thiện sự tập trung 

Khi chơi tự lập, trẻ có toàn quyền kiểm soát trò chơi và quyết định nên chơi gì, chơi như thế nào mà không bị sự chi phối từ người khác. Điều này giúp trẻ có thể tập trung vào trò chơi hay đồ chơi trong một thời gian dài. 

Giúp trẻ vui vẻ

Khi trẻ bắt đầu chơi tự lập cũng chính là lúc trẻ đang tự giải trí mà không cần sự trợ giúp của bất kỳ ai. Chơi một mình là một trong những cách tốt nhất để trẻ có thể đưa những suy nghĩ tưởng tượng của mình ra ngoài thực tế theo cách riêng làm cho bé cảm thấy vui vẻ. 

Chuẩn bị trước khi trẻ đến trường

Đi học là một trong những cột mốc quan trọng trong chặng hành trình phát triển của mỗi đứa trẻ. Việc chuyển từ nhà, một nơi thân quen và an toàn với trẻ đến một môi trường hoàn toàn mới, thì việc chơi tự lập sẽ giúp quá trình chuyển đổi này diễn ra dễ dàng hơn. Đối với trẻ có thể chơi tự lập, chúng dễ dàng thích nghi và thích thú khi khám phá môi trường xung quanh. 

Có thể bạn quan tâm: Mách ba mẹ 10 trò chơi cho trẻ tự kỷ tại nhà giúp con phát triển các giác quan
Chơi tự lập giúp trẻ có những chuẩn bị trước để dễ dàng hòa nhập với môi trường mới. Nguồn từ womensweekly

Chơi tự lập giúp trẻ có những chuẩn bị trước để dễ dàng hòa nhập với môi trường mới. Nguồn từ womensweekly

Cải thiện khả năng giải quyết vấn đề của trẻ 

Chơi tự lập khuyến khích trẻ tư duy và giải quyết vấn đề. Trẻ có thể suy nghĩ và tìm ra các hướng giải quyết cho những khó khăn khi đang chơi. Hơn nữa, quá trình tìm ra giải pháp này còn giúp trẻ rèn luyện được sự kiên trì chờ đến hướng giải quyết cuối cùng.

Cha mẹ có một khoảng thời gian nghỉ ngơi 

Khi trẻ chơi tự lập, chúng sẽ không cần cha mẹ ở bên cạnh. Vì thế, trong những khoảng thời gian này, cha mẹ có thể nghỉ ngơi.

Phát triển kỹ năng vận động của trẻ 

Khi chơi một mình, trẻ sẽ có không gian để khám phá những thứ xung quanh, tò mò và tìm hiểu về cách chơi của các loại đồ chơi và đồ vật. Điều này, giúp trẻ phát triển khả năng quan sát, cầm nắm cũng như rèn luyện kỹ năng vận động. 

Trẻ có thể phát triển kỹ năng vận động khi chơi tự lập. Nguồn từ summitmedia

Trẻ có thể phát triển kỹ năng vận động khi chơi tự lập. Nguồn từ summitmedia

Có thể bạn quan tâm: 50+ trò chơi trong nhà giúp phát triển IQ EQ

4Ví dụ về chơi tự lập

Tùy thuộc vào độ tuổi mà các hoạt động của chơi tự lập ở trẻ sẽ có sự khác nhau. Dưới đây là một hoạt động phổ biến của trẻ khi chơi tự lập bao gồm: 

  • Nhìn vào hình ảnh hoặc màu sắc tươi sáng.
  • Lắc lục lạc tạo ra tiếng ồn.
  • Xếp hình khối hoặc xếp cốc.
  • Cầm và nhìn chăm chú vào đồ chơi.
  • Lật từng trang sách như thể đang đọc. 
  • Tạo ra gian bếp từ đồ chơi và thực hiện các hành động khác nhau tại đó.
  • Tổ chức tiệc trà và trò chuyện với búp bê.
  • Vẽ và tô màu.
  • Chơi đồ chơi xe lửa.
  • Chơi với đồ chơi đất sét, bột nặn. 
Ví dụ về hoạt động chơi tự lập ở trẻ. Nguồn từ teflcourse

Ví dụ về hoạt động chơi tự lập ở trẻ. Nguồn từ teflcourse

5Những hoạt động chơi tự lập

Bên cạnh những ví dụ trên, một số hoạt động phổ biến sau mà cha mẹ có thể gợi ý cho trẻ khi chơi tự lập

  • Cho trẻ vẽ phấn lên bảng.
  • Dựng cho trẻ một cái lều chứa đầy đủ đồ chơi yêu thích của chúng trong đó.
  • Bật những bài nhạc mà trẻ yêu thích.
  • Khuyến khích trẻ liên hệ hình ảnh trong sách với những sự vật ở ngoài đời thực.
  • Đưa cho trẻ đồ chơi tăng khả năng cảm nhận như bột nặn, đất sét. 
  • Đưa cho trẻ đồ chơi phù hợp với lứa tuổi, đặc biệt là những trò chơi giúp phát triển trí não như xếp hình, bộ đồ dùng nhà bếp, bộ lego, đồ chơi nhập vai hoặc gạch magna.
Những hoạt động chơi tự lập ở trẻ. Nguồn từ vcdn

Những hoạt động chơi tự lập ở trẻ. Nguồn từ vcdn

Bài viết liên quan: Những hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ sơ sinh ở từng độ tuổi

6Khuyến khích chơi tự lập ở trẻ

Mặc dù chơi tự lập ngày càng phổ biến ở trẻ. Bên cạnh đó, vẫn có một số trường hợp trẻ muốn chơi cùng bố mẹ hoặc anh chị. Để khuyến khích trẻ chơi tự lập, cha mẹ có thể tham khảo những cách sau. 

Cung cấp đồ chơi phù hợp với trẻ

Những món đồ chơi hoạt động bằng pin có thể làm cho trẻ cảm thấy thích thú ban đầu vì nó có cả âm thanh và đèn chiếu sáng. Tuy nhiên, món đồ chơi này lại không giúp trẻ phát triển các kỹ năng. Vì thế, cha mẹ hãy cung cấp cho trẻ những loại đồ chơi Montessori giúp phát triển trí não, sự tưởng tượng hoặc vận động như đồ chơi xếp lego, bột nặn và đồ dùng nhà bếp để trẻ có thể khám phá và sáng tạo theo phong cách riêng của mình. 

Cha mẹ nên lựa chọn các loại đồ chơi phát triển trí não để trẻ phát huy sự sáng tạo.

Cha mẹ nên lựa chọn các loại đồ chơi phát triển trí não để trẻ phát huy sự sáng tạo.

Cho phép trẻ chơi một mình 

Có nhiều bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng khi trẻ chơi một mình. Tuy nhiên, cha mẹ cần biết rằng chơi tự lập là điều cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Cha mẹ hãy cho phép trẻ chơi một mình để trẻ có thể thoải mái phát huy trí tưởng tượng và óc sáng tạo của mình.

Thấu hiểu trẻ

Mỗi đứa trẻ đều phát triển theo những cách khác nhau. Có những đứa trẻ thích chơi một mình và cần được cha mẹ khuyến khích và gợi mở để chơi với những đứa trẻ khác, nhưng cũng có những trường hợp ngược lại. Vì thế, cha mẹ cần hiểu con của mình và cố gắng làm cho trẻ có thể trải nghiệm. 

Cha mẹ hãy gần gũi để thấu hiểu con của mình. Nguồn từ googleusercontent

Cha mẹ hãy gần gũi để thấu hiểu con của mình. Nguồn từ googleusercontent

Tạo cho trẻ một không gian vui chơi cởi mở 

Để phát triển trí tưởng tượng và khả năng vận động, cha mẹ hãy đưa trẻ đến những không gian vui chơi cởi mở như công viên và khu vui chơi. Tuy nhiên, ở những không gian như vậy, cha mẹ hãy để để mắt đến trẻ để tránh những trường hợp nguy hiểm xảy ra.

Đừng nên đưa ra gợi ý ngay 

Cha mẹ đừng nên đưa ra gợi ý, ngay cả khi thấy trẻ đang gặp khó khăn trong quá trình chơi tự lập nếu bé chưa hỏi. Thay vào đó cha mẹ hãy ngồi lại và quan sát cách trẻ giải quyết vấn đề. Trường hợp nếu cha mẹ cho trẻ biết cách giải quyết ngay, nó có thể làm gián đoạn quá trình suy nghĩ và khiến trẻ phụ thuộc vào cha mẹ khi đưa ra quyết định. 

7Mối quan tâm chung về việc chơi tự lập

Chơi tự lập hay chơi một mình thường phổ biến ở trẻ từ 1 đến 2 tuổi. Đây là giai đoạn trẻ thích một mình, chưa có các kỹ năng giao tiếp và xã hội cần thiết. Về độ tuổi ở trẻ khi chơi tự lập vẫn chưa được xác định cụ thể. Vì thế, nếu cha mẹ phát hiện ra trẻ không có khuynh hướng chơi độc lập thì có thể hỏi thêm ý kiến của bác sĩ để giải đáp. 

Theo dõi trẻ khi chơi tự lập, cha mẹ có thể hiểu được tính cách của con mình. Nguồn từ smartparents

Theo dõi trẻ khi chơi tự lập, cha mẹ có thể hiểu được tính cách của con mình. Nguồn từ smartparents

Chơi tự lập giúp trẻ tìm hiểu về bản thân, về sở thích, tăng khả năng tự suy nghĩ và giải quyết vấn đề. Đồng thời làm cho trẻ tăng tính độc lập, sự tự tin và lòng tự trọng. Bằng cách theo dõi trẻ khi đang chơi tự lập, cha mẹ có thể hiểu được tính cách của con mình.

Ý chính

  • Chơi tự lập giúp trẻ khám phá và phát triển sự tò mò về môi trường xung quanh, các đồ vật và ngay cả bản thân chúng. 
  • Chơi một mình làm cho trẻ độc lập, hiểu được sở thích của mình và cải thiện khả năng tập trung. 
  • Cha mẹ nên khuyến khích trẻ chơi một mình bằng cách cho trẻ nhìn vào bức tranh tươi sáng, cho phép vẽ và tô màu hoặc tham gia cùng chơi xếp hình. 

Trên đây là những thông tin về giai đoạn chơi tự lập ở trẻ mà AVAKids muốn chia sẻ đến các bậc phụ huynh. Hy vọng thông qua bài viết này sẽ giúp các bậc cha mẹ có thêm nhiều kiến thức bổ ích về cột mốc chơi tự lập ở con của mình. 

Thanh Lam tổng hợp từ Mom Juction

Bài viết có hữu ích với bạn không?

Không

Cám ơn bạn đã phản hồi!

Xin lỗi bài viết chưa đáp ứng nhu cầu của bạn. Vấn đề bạn gặp phải là gì?

Bài tư vấn chưa đủ thông tin
Chưa lựa chọn được sản phẩm đúng nhu cầu
Bài tư vấn sai mục tiêu
Bài viết đã cũ, thiếu thông tin
Gửi