Cách chăm sóc trẻ sơ sinh vừa chào đời đúng quy trình cha mẹ cần biết

Để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ thì việc chăm sóc trẻ trong giai đoạn đầu đời là rất quan trọng. Một số bậc cha mẹ chưa có kinh nghiệm có thể xem qua những lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách ngay bên dưới.

1 Những lưu ý trong quá trình chăm sóc trẻ nhỏ 

1.1. Nuôi con bằng sữa mẹ

Thông thường, trẻ sơ sinh thường bú mẹ liên tục khi vừa mới sinh ra và sữa mẹ trong giai đoạn này tiết ra không đều. Tuy nhiên, sau một thời gian thì sữa mẹ sẽ về đều hơn và bé cũng chỉ ăn một lượng sữa nhất định theo nhu cầu của bé.

Ngoài ra, nếu mẹ bị tắc sữa hoặc không đủ sữa cho con bú, mẹ có thể sử dụng các sữa công thức để bổ sung đủ dưỡng chất cho trẻ. Điều này rất quan trọng cho sự phát triển toàn diện về thể chất và trí não của trẻ.

Sữa bột Aptamil Infant Formula số 1 900g (0 - 12 tháng)

1.2. Giữ ấm cho trẻ 

Bé khi vừa mới chào đời cần được sưởi ấm cơ thể, không nên để bé bị lạnh hoặc hạ thân nhiệt trong thời gian quá lâu. Điều này có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công gây ảnh hưởng lớn để sức khỏe của bé.

Nên để bé mặc đồ ấm và nằm cạnh mẹ để kết nối tình mẫu tử và dễ dàng truyền hơi ấm từ mẹ sang con. Thêm vào đó, mẹ cũng có thể quan sát và kịp thời xử lý được các vấn đề không mong muốn xảy ra.

Giữ ấm cho trẻ bằng nón sơ sinh Kuku KU2520 - Màu ngẫu nhiên và bao chân có cổ Kuku KU2345 - Màu ngẫu nhiên

1.3. Không nên cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi uống nước

Đối với trẻ em dưới 6 tháng, sữa mẹ là nguồn thực phẩm chính tốt nhất chứa đầy đủ tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết đối với bé. Cho trẻ sơ sinh uống nước có thể khiến bé bị tiêu chảy, suy dinh dưỡng hay bị nhiễm trùng bởi nguồn nước không sạch, chứa mầm bệnh.

Thêm vào đó, dạ dày của bé khá nhỏ nên nếu uống nước thì bé dễ bị no và bú ít lại. Cho bé uống thêm nước sau mỗi cữ bú dễ khiến bé bị nôn trớ hay bị sặc. Về lâu dài, điều này sẽ làm ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.

Trong sữa mẹ chứa hơn 80% là nước nên mẹ có thể cho bé bú khi nhận thấy bé đang khát, nếu để bé uống thêm nước sẽ làm cản trở khả năng hấp thu chất dinh dưỡng trong sữa mẹ. Ngoài ra, việc uống nước rất dễ khiến vượt nhu cầu natri bình thường của cơ thể trẻ dẫn đến các bệnh co giật, hạ nhiệt độ đột ngột. 

1.4. Không nên sử dụng tã quấn quá kín

Nhiều ý kiến cho rằng, quấn tã cho bé chặt sẽ giúp trẻ không bị giật mình và ngủ ngon hơn nhưng quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Việc sử dụng tã quấn quá kín sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của da.

Vì da của trẻ còn non nên việc bao bọc quá kín sẽ làm những chất thải tiết và mồ hôi không thoát được ra ngoài, điều này sẽ làm cho da của trẻ dễ bị hăm và nhiễm khuẩn. Nguy hiểm hơn, hành động quấn tã chặt có nguy cơ làm ép khớp háng của trẻ phải duỗi thẳng và hướng ra trước, làm cho chân của trẻ bị lệch, bí bách, nóng, khó chịu,...

Tã lót Molfix thiên nhiên size NB1 100 miếng (Dưới 1 tháng)

1.5. Hạn chế để trẻ ngủ với ba mẹ

Nhiều người nghĩ rằng, để trẻ nằm cạnh ba mẹ sẽ dễ dàng kiểm tra những dấu hiệu bất thường của con hơn. Điều này không thật sự tốt cho sức khỏe của trẻ vì người lớn cần nhiều oxy hơn so với trẻ nhỏ.

Trong quá trình ngủ, việc trẻ khó thở vì không lấy được đủ lượng oxy sẽ gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến trẻ ngủ không ngon và quấy khóc lúc nửa đêm.

Lưu ý, trong khoảng thời gian đầu cho trẻ ngủ riêng, cha mẹ nên theo dõi bé có thích nghi được với việc ngủ riêng hay không thì mới áp dụng từ từ để tránh tình trạng tâm lý trẻ hoảng sợ, la khóc ảnh hưởng đến sức khỏe.

1.6. Không nên tắm quá kỹ cho trẻ

Vì trẻ sơ sinh tương đối sạch và ít mồ hôi nên cha mẹ không nhất thiết phải tắm kỹ cho bé. Việc tắm cho bé quá lâu sẽ làm da bị khô hơn, bong tróc và ảnh hưởng đến sự tiết bã nhờn của trẻ. Với trẻ sơ sinh, bé có thể bị nhiễm lạnh và khô da nếu tắm quá nhiều.

Đối với những ngày thời tiết se lạnh, có thể dùng khăn ấm lau rửa cơ thể bé. Có thể tắm cho trẻ vào mùa hè nhiều hơn mùa đông vì trong điều kiện thời tiết nóng, bé sẽ đổ mồ hôi nhiều, rất dễ mắc các bệnh về da nếu không được vệ sinh cơ thể cẩn thận. 

1.7. Tư thế nằm cho trẻ 

Để làm giảm các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, thì việc biết và điều chỉnh tư thế ngủ cho trẻ là điều vô cùng quan trọng. Bố mẹ không nên để cho trẻ ngủ trong tư thế nằm sấp hoặc nằm nghiêng một bên.

Trẻ sơ sinh khỏe mạnh, sinh đủ tháng nên được đặt nằm ngửa, kể cả khi nghỉ trưa hay ngủ một giấc dài vào ban đêm. Nằm ngửa là tư thế làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, tư thế nằm ngửa giúp giữ đường thở của trẻ luôn mở. 

Để bé nằm đúng tư thế

1.8. Nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) 

Đây là hội chứng hiếm khi xảy ra nên các mẹ không cần lo lắng. Tuy nhiên để đề phòng và giảm nguy cơ mắc chứng SIDS, mẹ nên đặt trẻ nằm ngủ ở tư thế ngửa trên nôi hoặc giường của ba mẹ trong nửa năm đầu khi vừa sinh ra.

Bên cạnh đó, để bảo vệ bé tốt nhất, mẹ lưu ý tuyệt đối không hút thuốc trong giai đoạn mang thai và cho con bú. Đồng thời, ba mẹ cần tránh để người khác hút thuốc khi đang ở cùng bé.

Nôi cũi Kinderkraft KK.JOY-W/O.ACCE (từ 0 tháng)

1.9. Không nên đặt hoa trong phòng ngủ của trẻ

Trẻ vừa sinh ra thường có cơ thể mỏng manh với các giác quan nhạy cảm, do đó việc dị ứng phấn hoa là điều hoàn toàn có thể xảy ra với trẻ. Do đó, ba mẹ không nên để hoa trong phòng của trẻ. Một số thực vật có thể tác động xấu đến sức khỏe bé là lá/hoa trúc đào, hoa đinh hương, hoa nhài,...

1.10. Không rung lắc ru ngủ, nằm nôi rung với dao động mạnh

Việc rung lắc nôi em bé với lực mạnh là điều mà một số người thường hay làm vì nghĩ bé sẽ thích. Nhưng đây là một lầm tưởng tai hại vì rung lắc nôi một cách mạnh bạo có thể ảnh hưởng đến não bộ và cơ thể của bé.

Cụ thể, rung lắc nôi với biên độ lớn có thể tác động một lực mạnh đến não của trẻ sơ sinh, gây phù nề, giập não, xuất huyết bên trong và dẫn đến tử vong. Cơ thể bé cũng sẽ bị va đập mạnh, gây bầm tím và khi lớn lên, bé có thể bị rối loạn hành vi nói và nghe, chậm phát triển, động kinh,...

Sử dụng nôi tự động Autoru E1 (0 - 3 tuổi) để nhịp đưa nôi nhẹ nhàng không làm ảnh hưởng đến bé

2Những điều cần biết về các giác quan của bé

2.1. Trẻ sơ sinh có thể khóc rất nhiều nhưng không hề chảy nước mắt

Đây là điều mà nhiều ba mẹ có thể không biết. Bé có thể khóc nhưng không rơi một giọt nước mắt nào cho đến khi bé được 3 - 12 tuần tuổi, dù bé vẫn sở hữu màng nước mắt để bôi trơn và bảo vệ mắt.

Chiều muộn và đầu giờ tối là khoảng thời gian bé hay quấy khóc nhất. Đỉnh điểm cho việc này là tuần thứ 46 (tính luôn thời gian mẹ mang thai và khi bé được sinh ra), hoặc trẻ sơ sinh 6 - 8 tuần tuổi nếu bé sinh đủ tháng. Tần suất quấy khóc của bé sẽ giảm dần sau 3 tháng.

2.2. Trẻ sơ sinh có thể phân biệt các âm thanh khác nhau

Trẻ khi vừa mới sinh ra thường có thính giác rất phát triển và nhạy bén, bé có thể nhận ra giọng của nữ giới nhanh hơn và nhất là giọng của mẹ. Sau đó, thính giác của bé cũng nhanh chóng phát triển và nhận biết được nhiều âm thanh khác nhau hơn.

2.3. Thị giác của trẻ sơ sinh rất kém

Khác với thính giác, thị giác của bé sơ sinh rất kém trong khoảng 3 tháng đầu tiên. Mắt của con sẽ bị mờ bởi vì não bộ chưa đủ phát triển để xử lý các hình ảnh mà bé nhìn thấy. Bé có thể nhìn thấy mọi thứ xung quanh rõ ràng hơn khi bé lớn hơn và não bộ có sự phát triển. 

Ở trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi, bé chỉ có thể nhìn rõ vật thể cách bé dưới 20cm. Điều bất ngờ là trẻ sơ sinh thích nhìn những nét cong hơn là đường thẳng. 

2.4. Các bé nhận biết được màu sắc

Đối với những bé vừa mới sinh dưới 1 tháng tuổi, điều thú vị là con có thể nhìn thấy các màu sắc, tuy nhiên bé vẫn chưa phân biệt được. Bé sơ sinh thường khá thích thú với màu đỏ và sắc xanh dương. Khi được 1 tháng tuổi trở lên, bé bắt đầu phân biệt được các màu sắc cơ bản.

2.5. Trẻ sơ sinh chỉ có thể phân biệt được vị chua và ngọt

Điểm thú vị là vị giác của bé đã bắt đầu phát triển khi còn trong bụng mẹ. Con đã bắt đầu hình thành miệng và lưỡi hoàn chỉnh cùng những nụ vị giác nhỏ nhất. Vì vậy, bé có thể đã nếm được những vị đầu tiên qua nước ối khi còn nằm trong bụng mẹ.

Trẻ khi vừa sinh ra cũng đã có vị giác phát triển. Theo một nghiên cứu, bé sơ sinh thường thích ăn các chất lỏng có vị ngọt hơn là vị mặn, đắng, chua, cay. Ngoài ra, bé cũng có thể thích ăn những thứ đã được nếm khi còn trong bụng mẹ, tuy nhiên khẩu vị của bé không bị di truyền từ mẹ.

Không những thế, bé đôi khi nhận biết được sự thay đổi trong mùi vị sữa mẹ vì những gì mẹ ăn. Đây có thể là điều tích cực vì nó giúp trẻ làm quen với hương vị của những thực phẩm khác nhau trước khi tập cho bé ăn dặm. 

Bột ăn dặm khởi đầu HiPP sữa, ngũ cốc hộp 250g (từ 4 tháng)

2.6. Trẻ sơ sinh có khướu giác rất phát triển

Trẻ sơ sinh có khứu giác khá nhạy vì ngay trong tuần sinh đầu tiên, bé đã có thể nhận biết được mùi của mẹ thông qua mùi sữa. Mẹ và bé cũng có thể tiết ra một lương hóc môn "hạnh phúc" - oxytocin khi ngửi thấy mùi của nhau lúc hai mẹ con âu yếm.

Mối liên hệ giữa mùi hương và trải nghiệm cụ thể được thiết lập chặt chẽ vì bộ phận kiểm soát trí nhớ của não là nơi tiếp nhận và xử lý mùi hương. Vì vậy, bé có thể nhớ ra đó là mẹ thông qua mùi hương. Ngoài ra, mùi hương nồng sẽ cản trở vị giác của trẻ nên mẹ không nên dùng nước hoa khi cho bé bú.

2.7. Trẻ thường dễ bồn chồn, thậm chí sợ các thức ăn lạ

Trẻ thường cảm thấy lạ lẫm và có phản ứng không muốn thử các thực phẩm chưa từng ăn. Vì thế, mẹ có thể lái sự chú ý của bé bằng đồ chơi trong khi cho bé ăn. Một cách khuyến khích trẻ thử món ăn mới chính là để một ít đồ ăn lên ngón trỏ của bé và sau đó từ từ đưa ngón trỏ vào miệng bé. 

2.8. Trẻ em đôi khi cần một chút tiếng động làm nền để có thể dễ dàng chìm vào giấc ngủ

Một vài tiếng động êm dịu như tiếng tim đập của mẹ, tiếng suối chảy, tiếng đồng hồ tích tắc, tiếng thác nước,... có thể giúp bé bình tĩnh, điều hòa nhịp thở và từ từ chìm vào giấc ngủ. Những âm thanh này có tác dụng trấn an và xoa dịu bé, có thể khá giống với những âm thanh mà bé nghe trong bụng mẹ.

Mặt khác, nhiều trẻ sơ sinh lại có hứng thú với những tiếng ồn trắng như âm thanh máy giặt, âm thanh động cơ ô tô, tiếng máy hút bụi,... để giúp bé đi vào giấc ngủ. Mẹ có thể tìm kiếm những video về âm thanh này trên mạng trực tuyến.

3 Lưu ý về quần áo cho trẻ

Bởi vì da của trẻ còn non nên khá nhạy cảm, nếu không chăm sóc kỹ sẽ dễ gây ra các bệnh viêm da, dị ứng. Để tránh điều này, cha mẹ cần lưu ý những vấn đề sau:

3.1. Tránh dùng chất tẩy để giặt quần áo

Trong chất tẩy đều chứa nhiều sulfonate alkyl benzen và các chất hóa học khác có thể gây hại cho làn da nhạy cảm của trẻ. Những chất này nếu giặt không sạch sẽ khiến da của trẻ bị dị ứng. Vì vậy, không nên dùng các chất tẩy này để giặt quần áo sơ sinh cho trẻ mà thay vào đó là các loại nước giặt xả lành tính, an toàn, cụ thể là loại nước giặt cho trẻ sơ sinh.

Nước giặt quần áo cho bé D-nee Xanh Lá hương nha đam can 3 lít

3.2. Không nên mặc quần áo mới chưa qua giặt

Đồ sơ sinh mới mua phải được giặt sạch bằng nước giặt rồi mới cho trẻ mặc để bảo vệ làn da của trẻ không bị dị ứng và tổn thương vì chất vải mới. Đối với những loại quần áo bông, nên mua cỡ lớn hơn phòng trường hợp sau khi giặt, quần áo sẽ co lại nhỏ hơn so với ban đầu.

Bộ tay dài cài chéo màu trắng in họa tiết BabyMommy - Màu ngẫu nhiên

Trên đây là những lưu ý giúp bố mẹ chăm sóc trẻ sơ sinh an toàn và đúng cách. Trẻ nhỏ mới chào đời còn yếu ớt nên bố mẹ hãy quan tâm, nuôi nấng bé cẩn thận hơn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn có thể truy cập website avakids.com hoặc liên hệ tổng đài 1900.866.874 để được tư vấn nhé!