Hướng điều trị trẻ 3 tuổi chậm nói

Trẻ chậm nói liệu có phải do mắc bệnh hay không? Cùng chuyên mục chăm sóc bé 0 - 3 tuổi tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này và những hướng điều trị nhằm can thiệp sớm tình trạng trẻ 3 tuổi chậm nói ngay nhé!

1 Dấu hiệu trẻ 3 tuổi chậm nói

Thông thường, trẻ em khi lên 3 tuổi đã có vốn từ khá tương đối, chúng thường ghi nhớ những gì mình nghe được thông qua những hình ảnh, lời nói cũng của những thứ diễn ra xung quanh nó hằng ngày. Theo đó, khi trẻ chậm nói sẽ có một trong những biểu hiện như sau:

• Trẻ không sử dụng ngôn ngữ để gọi đồ vật, người hoặc bất cứ thứ gì gọi bằng tên mà dùng ngôn ngữ cơ thể để ám chỉ
• Bố mẹ cảm thấy khó khăn trong việc hiểu những gì trẻ muốn nói
• Trẻ không có khả năng nhớ được những từ đã học
• Vốn từ ngữ của trẻ chậm nói ít hơn so với những trẻ đồng trang lứa. Cụ thể, trẻ khi được 3 tuổi thường không sử dụng được ít nhất 200 từ như trẻ có khả năng nói tốt.

Trẻ 3 tuổi chậm nói thường có khả năng nhớ kém

2 Vì sao trẻ 3 tuổi chậm nói

Trẻ 3 tuổi nhưng chậm nói không đồng nghĩa với việc trẻ chậm phát triển, việc chậm nói ở thời điểm này hoặc chậm nói ở bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể liên quan đến một số vấn đề sau:

Bé gặp vấn đề ở vùng miệng 

Trẻ có những bất thường về môi, lưỡi hoặc vòm họng có thể ảnh hưởng đến khả năng nói. Ví dụ như khi bị hở hàm ếch, dính thắng lưỡi,... sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng tạo âm thanh nhân định khiến trẻ khó phát ra âm thanh thành lời.

Bệnh lý dính thắng lưỡi khiến trẻ 3 tuổi chậm nói

Bé gặp vấn đề về khả năng tương tác

Sự thiếu tương tác ở môi trường gia đình cũng là một trong những nguyên nhân khiến con yêu của bạn bị chậm nói. Nhất là đối với những trẻ thường xuyên phải ở nhà một mình, ít khi được trò chuyện và tương tác với bố mẹ thì khả năng nói sẽ bị hạn chế.

Trẻ gặp vấn đề về ngôn ngữ

Trẻ 3 tuổi chậm nói do gặp vấn đề về ngôn ngữ hay còn gọi là rối loạn vận động lời nói (Childhood Apraxia of Speech – CAS) hay gặp ở những trẻ chậm phát triển, nhất là do sinh non). Khi đó rối loạn liên quan đến não bộ khiến trẻ không thể phối hợp môi, lưỡi và hàm để tạo ra âm thanh hay còn gọi là mất giọng nói.

Những vấn đề này chỉ ảnh hưởng đến khả năng nói của trẻ nhưng không hề ảnh hưởng đến khảnăng hiểu ngôn ngữ. Nghĩa là với những trẻ này vẫn có thể hiểu được ngôn ngữ mà người khác giao tiếp với chúng nhưng lại không có khả năng diễn đạt điều muốn nói qua âm thanh.

Do gặp vấn đề về thính lực

Khi trẻ gặp các vấn đề về thính lực sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng hình thành từ ngữ cũng như phát âm khiến chúng khó nói. Bởi vậy, bố mẹ nên quan tâm đến các dấu hiệu mất thính lực ở trẻ để đưa con đi kiểm tra kịp thời.

Do bị chứng tự kỷ ám thị

Nhiều trường hợp, trẻ 3 tuổi chậm nói có dầu hiệu ban đầu là chứng tự kỷ. Theo đó ,bố mẹ cần quan sát nếu như con có những dấu hiệu tự kỷ như ít tương tác xã hội, có những hành vi lặp đi lặp lại, phát ra những âm thanh vô nghĩa hoặc tiếng kêu lặp đi lặp lại, thích chơi một mình… 

Quan sát sớm sẽ giúp bố mẹ nhận biết việc chậm nói này có liên quan đến chứng tự kỷ hay không. Nếu có liên quan đến khả năng nói và được can thiệp sớm bởi những nhà trị liệu ngôn ngữ, trẻ có khả năng cải thiện tình trạng này sớm.

Do các vấn đề thần kinh

Bại não, loạn dưỡng cơ hoặc chấn thương sọ não là một những vấn đề thần kinh có thể ảnh hưởng đến khả năng nói của trẻ. Bên cạnh đó, vấn đề này cũng liên quan đến sự chậm phát triển trí tuệ hay còn gọi là thiểu năng trí tuệ. Theo đó, khả năng ghi nhớ cũng như của trẻ thường kém dẫn đến việc gặp khó khăn trong học các kỹ năng cần thiết như ăn uống, mặc quần áo… và luôn cần sự giúp đỡ của người khác.

3 Ba mẹ cần làm gì khi thấy con chậm nói

Sự tương tác của gia đình có tác động rất lớn đến khả năng nói của con. Trong thời đại ngày nay, việc trẻ phụ thuộc quá nhiều vào ti vi hay điện thoại làm ảnh hướng đến khả năng nói, giao tiếp với người khác. Do đó, sự tương tác là rất quan trọng, vì vậy bố mẹ nên thử một số cách sau đây giúp trẻ 3 tuổi chậm nói cải thiện:

Nói chuyện với bé

Bố mẹ nên thường xuyên nói chuyện trực tiếp với con. Khi con được nghe bạn kể về những gì mình làm bằng giọng thật sẽ kích thích khả năng giao tiếp của trẻ hơn là âm thanh từ ti vi hoặc điện thoại. 

Nên nói chuyện với con để kích thích khả năng giao tiếp với những bé 3 tuổi chậm nói

Chơi cùng bé 

Các hoạt động giải trí cũng con cũng là một cách hay giúp kích thích khả năng nói của bé hiệu quả. Theo đó, bố mẹ nên chơi cùng con và thường xuyên chỉ và các đồ vật hay bất kỳ các thứ gì khác và gọi tên tương ứng. Trò chơi cho bé 3 tuổi mà bạn có thể dạy con học ví dụ như nhận biết các bộ phận trên cơ thể người, đồ vật, đồ chơi, vật nuôi,...

Đọc truyện cho con nghe

Đọc truyện cho trẻ 3 tuổi chậm nói giúp hình thành kỹ năng giao tiếp. Khi trẻ được nghe một câu chuyện sẽ kích thích vốn từ của chúng trở nên mở rộng. Cùng với đó đọc truyện cũng sẽ giúp con luyện kỹ năng nghe và cách phát âm chuẩn xác, không bị ngọng. Vì vậy, bố mẹ nên tận dụng sách có tranh ảnh để nói cho con nghe nhé!

Cho bé nghe nhạc và tập hát

Não trẻ em có khả năng tất cả các sự vật hiện tượng thông qua các giác quan. Theo đó, khi muốn thúc đẩy các giác quan này đặc biệt là khả năng nói của con phát triển, bố mẹ nên cho trẻ nghe nhạc. Hãy cho con nghe nhạc, song song với đó là tập cho con hát những bài hát đơn giản ngắn và dễ lặp lại trong một thời gian và sẽ thấy ngay kết quả.

Để trẻ tự trình bày

Khi bạn đoán được con đang muốn điều gì nhưng đừng nên đáp ứng ngay. Thay vì đó, bạn hãy để trẻ tự nói những mong muốn đó sẽ rất tốt cho khả năng nói của con.

Khuyến khích bé nói

Bố mẹ có thể cho trẻ tiếp xúc với các trẻ khác đồng trang lứa đặc biệt là những bé có khả năng nói tốt bằng cách tạo cơ hội cho các con cùng chơi với nhau để khả năng chậm nói của trẻ 3 tuổi được cải thiện.

Thường xuyên đặt câu hỏi cho con 

Những trò chơi trí tuệ cho bé rất tốt để kích thích khả năng nói của trẻ vì vậy, bố mẹ nên thường xuyên đặt câu hỏi và đưa cho con những lựa chọn để con có thể trả lời. Tất nhiên, bố mẹ nên cần quan tâm trẻ một cách sát sao và kiên nhẫn khi trẻ cố gắng nói chuyện, đặt câu hỏi hoặc trả lời những câu hỏi của bạn đưa ra.

Nhờ trung tâm hỗ trợ

Nếu như sử dụng các phương pháp trên vẫn không thấy hiệu quả, bố mẹ nên đưa trẻ đến các trung tâm hỗ trợ. Đây là địa điểm cung cấp dịch vụ chăm sóc cho nhiều đối tượng trẻ đặc biệt với mong muốn mang đến sự hỗ trợ tốt nhất cho trẻ.

Ngoài nhiệm vụ chính là phục hồi chức năng, chăm sóc, tư vấn và giáo dục cho trẻ. Trung tâm có có nhiều hoạt động tuyên truyền đến cho các gia đình giúp họ có thêm kiến thức và ngăn ngừa nguy cơ dẫn đến các rối loạn phát triển khác ở trẻ nhỏ.

Dùng ngôn ngữ trị liệu

Ngôn ngữ trị liệu là phương pháp đánh giá, chẩn đoán, tạo chức năng, phục hồi chức năng. Bên cạnh đó, phương pháp này còn tư vấn cách và có những phương án phòng ngừa cho người có rối loạn về âm ngữ, ngôn ngữ, giọng nói, độ lưu loát trong giao tiếp, nhận thức hoặc nuốt khó, rối loạn nuốt, hoặc do nhiều nguyên nhân khác.

Với trẻ 3 tuổi chậm nói, ngôn ngữ trị liệu sẽ giúp trẻ tăng cường khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ thông qua những giờ học vui vẻ và thú vị. Song song với đó, các chuyên gia sẽ xây dựng mục tiêu học tập cho từng cá nhân để từng bước giúp trẻ giao tiếp tốt hơn tại nhà. Khi được can thiệp sớm, trẻ có thể hòa nhập sớm với các bạn cùng trang lứa.

Dùng ngôn ngữ trị liệu với những bé 3 tuổi chậm nói

Điều trị các bệnh lý khác

Bố mẹ nên kiểm tra xem có phải bé mặc bệnh lý tiềm ẩn khác gây ảnh hướng đến khả năng nói hay không. Một số bệnh tiềm ẩn liên quan như mất thính giác, dính thắng lưỡi,... khi mắc phải cần cho can thiệp từ y tế sớm để có phương pháp điều trị hợp lý.

4 Trung tâm điều trị trẻ 3 tuổi chậm nói ở Hà Nội

5 Trung tâm điều trị trẻ 3 tuổi chậm nói ở TPHCM

6 Đôi lời từ AVAKids

Tuy trẻ 3 tuổi chậm nói không phải là tình trạng bệnh lý nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển của trẻ. Do đó, bố mẹ cần quan lưu ý để phát hiện sớm nhất và đưa con tới cơ sở y tế có chuyên môn để được thăm khám và điều trị kịp thời. Hy vọng những chia sẻ của AVAKids sẽ giúp ba mẹ bớt lo lắng hơn và biết cách tập nói cho con hiệu quả hươn.

Vân Anh tổng hợp

Nhật Quang đã kiểm duyệt