Bệnh sởi ở trẻ em: Cách nhận biết và chăm sóc trẻ tại nhà

Sởi là một trong những căn bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm và tiềm ẩn nguy cơ cao phát triển thành đại dịch. Bệnh sởi ở trẻ em nếu không được phát hiện cũng như điều trị kịp thời có thể khiến trẻ gặp các biến chứng nặng, thậm chí có thể tử vong.

Bài viết sau đây của AVAKids sẽ hướng dẫn ba mẹ cách nhận biết và chăm sóc trẻ tại nhà trong trường hợp trẻ không may mắc bệnh sởi.

1 Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ em

Bệnh sởi là gì? Đây là căn bệnh bắt nguồn từ virus sởi và thường bùng phát mạnh mẽ vào mùa đông. Bệnh có khả năng lây truyền cấp tính qua đường hô hấp do dịch mũi họng của người nhiễm bệnh lan truyền ngoài không khí khi nói, ho hay hắt hơi,... Chính bởi vậy mà bệnh sởi rất dễ lây lan ở những khu vực tập trung đông người.

Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi là gì?

Với kinh nghiệm thực chiến trong việc tiếp nhận và chăm sóc các bé bị bệnh sởi, điều dưỡng Đỗ Thị Thúy Hậu công tác tại khoa Truyền nhiễm - bệnh viện Nhi Trung Ương cho biết: Bệnh sởi ở trẻ em thường có các triệu chứng như sốt cao trên 39 độ, ho khan, chảy mũi, viêm màng tiếp hợp, sưng nề mí mắt,...

Trong giai đoạn khởi phát, trẻ thường sốt li bì

Trên thực tế, các dấu hiệu này sẽ diễn ra theo 4 giai đoạn như sau:

• Giai đoạn nung/ủ bệnh: Từ 10-14 ngày và không kèm các biểu hiện lâm sàng.
• Giai đoạn viêm long (khởi phát): Viêm long đường hô hấp kéo dài, sốt cao, viêm kết mạc. Bên cạnh đó, một số trẻ còn có thể bị viêm thanh quản cấp.
• Giai đoạn mọc ban (toàn phát): Kéo dài từ 2-5 ngày, sau thời gian sốt cao khoảng 3-4 ngày, cơ thể trẻ sẽ xuất hiện các nốt phát ban từ tai ra sau gáy, trên trán, mặt, cổ và lan dần khắp thân bao gồm tứ chi, gan bàn chân, lòng bàn tay. 
• Sau khi hết phát ban, thân nhiệt trẻ sẽ dần dần hạ xuống.
• Giai đoạn lui bệnh (hồi phục): Các nốt phát ban nhạt dần sang màu xám, bong vảy và bay theo thứ tự đã mọc.

Thông thường, bệnh sởi ở trẻ em nếu không xuất hiện biến chứng thì sẽ tự khỏi. Ngoài ra, sau khi hết phát ban, tình trạng ho ở trẻ cũng có thể kéo dài từ 1-2 tuần.

Vậy điều trị bệnh sởi ở trẻ em cần tuân thủ những nguyên tắc gì? Câu trả lời sẽ được AVAKids gửi đến ba mẹ với nội dung tiếp theo.

2 Nguyên tắc điều trị bệnh sởi ở trẻ em

• Trẻ mắc bệnh sởi cần được cách ly theo đúng các quy tắc của Bộ Y tế.
• Thực hiện đầy đủ các điều trị hỗ trợ cho trẻ như giữ vệ sinh da, mũi họng, bổ sung vitamin và khoáng chất, nước điện giải,...
• Phát hiện biến chứng và có những biện pháp can thiệp trong thời gian sớm nhất.
• Tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc kháng viêm Corticoid khi trẻ chưa khỏi bệnh hoàn toàn.

Trẻ mắc bệnh sởi cần được bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết

3 Cách chăm sóc và theo dõi trẻ bị bệnh sởi tại nhà

Trong trường hợp đủ điều kiện chăm sóc và điều trị tại nhà, ba mẹ có thể tham khảo cách chữa bệnh sởi ở trẻ em như sau:

• Cách ly trẻ nhiễm bệnh với mọi người xung quanh.
• Khi trẻ sốt cao vượt quá 38 độ C, cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt.
• Người chăm sóc trẻ nhiễm bệnh cần đeo khẩu trang, vệ sinh tay sạch sẽ bằng dung dịch sát khuẩn trước và sau khi tiếp xúc với trẻ.
• Tắm và thay quần áo cho trẻ mỗi ngày, vệ sinh và giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát.
• Sử dụng nước muối sinh lý 0,9% để nhỏ mắt cho trẻ (3 lần/ngày).
• Kiêng tắm, kiêng gió có thể khiến bệnh tình của trẻ trở nên trầm trọng hơn.

Cần thường xuyên tắm rửa và thay quần áo cho trẻ

• Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, cần tiếp tục cho trẻ bú mẹ và bổ sung thực đơn ăn uống lành mạnh, khoa học.
• Chia nhỏ chế độ ăn của trẻ thành nhiều cữ trong ngày với những loại thức ăn mềm và dễ tiêu.
• Bổ sung vitamin A cho trẻ:

    + 50.000 đơn vị/ngày, trong 2 ngày liên tục với trẻ dưới 6 tháng tuổi.

    + 100.000 đơn vị/ngày, trong 2 ngày liên tục với trẻ từ 6-12 tháng tuổi.

    + 200.000 đơn vị/ngày, trong 2 ngày liên tục với trẻ trên 12 tháng tuổi

4 Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Bệnh sởi ở trẻ em có thể điều trị dễ dàng nếu được ba mẹ chăm sóc tốt tại nhà. Bên cạnh đó, bệnh cũng có thể tự hết mà không cần sự hỗ trợ của bất kỳ loại thuốc nào, chỉ cần cho trẻ ăn uống đầy đủ và khoa học.

Mặc dù vậy, trong một số trường hợp bệnh khởi phát nặng, nếu không được điều trị kịp thời, trẻ sẽ có nguy cơ cao gặp các biến chứng khó lường. Vậy nên ba mẹ cần đưa trẻ tới bệnh viện trong thời gian sớm nhất nếu thấy thấy trẻ xuất hiện một số biểu hiện sau:

• Sốt cao li bì trên 39 độ C trong thời gian dài
• Khó thở, thở gấp, có hiện tượng co giật
• Mệt mỏi, chán ăn, thường xuyên quấy khóc
• Phát ban toàn thân kèm sốt

Nếu trẻ mệt mỏi, chán ăn, thường xuyên quấy khóc, ba mẹ cần đưa ngay đến bệnh viện

5Cách phòng bệnh sởi ở trẻ em

Hướng dẫn phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em:

• Ba mẹ chủ động đưa con đi tới trạm y tế/các bệnh viện để tiêm vacxin sởi mũi đầu tiên khi con được 9 tháng hoặc sau 18 tháng con chưa tiêm đủ 2 mũi vacxin sởi.
• Tăng cường sát trùng mũi họng, vệ sinh cá nhân và giữ ấm cơ thể cho trẻ.
• Trẻ mắc sởi cần được cách ly tại nhà hoặc các cơ sở y tế theo nguyên tắc cách ly đối với các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp.

Bệnh sởi ở trẻ em tuy dễ khỏi nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đặc biệt nguy hiểm. Ba mẹ cần cố gắng chăm trẻ thật tốt, thường xuyên quan sát các biểu hiện của trẻ để có thể xử lý kịp thời khi bệnh chuyển biến nặng.

Các bài viết của AVAKids/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ mang tính chất tham khảo, không có tác dụng thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị y khoa. Ba mẹ không được tự ý mua thuốc để điều trị bệnh cho con.

Tổng hợp bởi Lan Anh

Kiểm duyệt bởi Ngọc Hà