Cách cai sữa cho bé mà mẹ không đau, giảm căng sữa hiệu quả

Khi bỏ bú cho bé mẹ thường bị căng sữa, tức ngực rất khó chịu vì cơ thể mẹ đã quen với việc tiết sữa đều đặn mỗi ngày. Để tiêu sữa nhanh khi cai sữa, mẹ thường dùng máy hút sữa và các cách khác để rút nhanh sữa. Cùng AVAKids tìm hiểu cách cai sữa cho bé mà mẹ không đau nhé!

1Nguyên nhân mẹ bị căng sữa khi cai sữa cho bé

Cai sữa là một giai đoạn tự nhiên trong quá trình phát triển của trẻ, đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ bú sữa mẹ. Tuy nhiên, quá trình này có thể gây ra một số khó chịu cho mẹ, đặc biệt là tình trạng ngực căng tức. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này:

• Tích tụ sữa trong ngực: Khi trẻ ngừng bú, sữa mẹ vẫn được sản xuất nhưng không được tiêu thụ, dẫn đến hiện tượng ứ đọng trong các ống dẫn sữa và mô vú, gây cảm giác căng đầy.
• Biến đổi hormone: Khi cai sữa, mức hormone prolactin (hormone kích thích sản xuất sữa) giảm, trong khi hormone oxytocin (hormone kích thích tiết sữa) vẫn còn, tạo ra sự mất cân bằng nội tiết tố, làm tăng cảm giác căng tức ngực.
• Kích thích núm vú: Bất kỳ tác động nào lên núm vú, như mặc áo ngực chật, cọ xát vào ngực, hay thậm chí suy nghĩ về việc cho con bú, đều có thể kích thích cơ thể sản xuất sữa, dẫn đến tình trạng căng tức.
• Căng thẳng: Cảm giác căng thẳng, lo âu hay buồn bã có thể tác động đến nội tiết tố, làm cho ngực trở nên căng tức hơn.
• Cai sữa đột ngột: Việc cai sữa một cách đột ngột và không có kế hoạch có thể khiến cơ thể mẹ chưa kịp thích nghi với sự giảm nhu cầu bú sữa, dẫn đến tình trạng căng tức ngực nghiêm trọng hơn.

2Cách cai sữa cho bé mà mẹ không đau

2.1 Giảm dần cữ bú, không cai sữa đột ngột

Việc dừng bú mẹ đột ngột có thể khiến bé quấy khóc, khó chịu và khiến mẹ bị đau do sữa vẫn còn tiết ra nhiều. Vì vậy, mẹ nên giảm dần số lần bú mỗi ngày theo từng bước:

• Cắt bớt một cữ bú/ngày: Nếu bé bú mẹ 5 lần/ngày, hãy giảm xuống còn 4 lần/ngày, sau đó tiếp tục giảm dần.
• Rút ngắn thời gian bú: Nếu bé thường bú 15 phút/lần, hãy giảm xuống 10 phút, rồi còn 5 phút trước khi bỏ hẳn cữ đó.
• Thay thế bằng sữa công thức hoặc thức ăn dặm: Khi bỏ một cữ bú, mẹ có thể cho bé uống sữa công thức hoặc ăn dặm để bé không bị đói.

Lợi ích: Giúp bé quen dần với việc không bú mẹ, cơ thể mẹ cũng giảm tiết sữa tự nhiên, tránh căng tức ngực.

2.2 Massage ngực mỗi ngày để giảm đau và căng tức

Trong quá trình cai sữa, mẹ có thể cảm thấy ngực căng tức, khó chịu do sữa chưa tiêu hết. Massage ngực sẽ giúp giảm đau, hạn chế tình trạng tắc sữa.

• Dùng tay xoa nhẹ nhàng theo vòng tròn trên bầu ngực trong 10-15 phút/ngày.
• Nếu thấy xuất hiện cục u, vết đỏ hoặc đau bất thường, có thể mẹ đang bị tắc sữa, cần xử lý sớm bằng cách chườm ấm hoặc massage kỹ hơn.
• Không chườm nóng quá nhiều vì có thể kích thích sữa về lại.

Lợi ích: Giúp mẹ cảm thấy dễ chịu hơn, giảm nguy cơ viêm tắc tia sữa.

2.3 Hút sữa dần dần

Nếu mẹ bị căng tức ngực quá mức, có thể hút sữa để giảm đau, nhưng cần làm đúng cách để không kích thích sữa về thêm.

Cách hút sữa đúng cách khi cai sữa:

• Không hút sữa quá nhiều, chỉ hút vừa đủ để giảm căng tức, tránh kích thích tuyến sữa.
• Nếu thường hút sữa 4 lần/ngày, hãy giảm dần còn 3 lần/ngày, rồi 2 lần/ngày, đến khi dừng hẳn.
• Khoảng cách giữa các lần hút cũng nên kéo dài hơn, ví dụ: từ 4 tiếng/lần -> 6 tiếng/lần -> 8 tiếng/lần.

Lợi ích: Giúp mẹ giảm đau mà không làm cho sữa tiết ra nhiều hơn.

3Cai sữa mà căng sữa phải làm sao?

3.1. Chườm ấm và chườm lạnh cho bầu ngực giúp tránh tắc nghẽn sữa

Nhiệt tỏa ra khi chườm ấm sẽ giúp làm mềm vú, hạn chế lưu lượng máu đến núm vú và tránh bị tắc nghẽn sữa. Chườm ấm bằng cách dùng khăn sạch, ngâm nước ấm, vắt khô rồi đặt lên ngực trong khoảng vài phút.

Ngoài ra, mẹ cũng có thể thực hiện chườm lạnh để làm giảm tình trạng căng sữa và khiến mẹ thấy dễ chịu hơn. Cách làm tương tự chườm ấm nhưng thay vì sử dụng nước ấm thì mẹ hãy ngâm khăn vào nước lạnh, có vài cục đá rồi vắt khô và chườm lên ngực nhé.

3.2. Massage bầu ngực hỗ trợ làm dịu cảm giác căng tức

Massage vùng ngực cũng là một cách hỗ trợ làm dịu cảm giác căng tức. Khi mẹ sờ thấy hai bầu vú nổi cục là dấu hiệu tuyến sữa bị tắc, lúc này mẹ cần massage ngay. Mẹ chú ý và tăng thời gian massage cho những vùng nổi cục để nhanh chóng làm tan sự tắc nghẽn sữa.

3.3. Đắp lá cải lên ngực giúp giảm căng tức sữa

Theo dân gian, cách đắp lá bắp cải ướp lạnh lên ngực có thể hỗ trợ làm dịu cảm giác căng tức. Lá bắp cải có thể làm giảm sưng các mô do chứa lượng lớn phytoestrogen, giúp mạch máu co lại, lưu lượng máu giảm xuống, từ đó giảm tình trạng căng đau vú. Ngoài ra, đắp lá bắp cải thường xuyên sẽ giúp làm giảm lượng sữa.

Thực hiện phương pháp đắp lá cải bằng cách dùng 2 lá bắp cải rửa sạch đem ướp lạnh khoảng 20 - 30 phút, sau đó đắp nhẹ vào 2 bầu vú. Mỗi chiếc lá để được trong vòng 24 - 48 tiếng, sử dụng ngay cả khi đi ngủ và mẹ có thể mặc áo ngực để tiện di chuyển.

Đắp lá cải lên ngực

3.4. Tắm nước ấm với vòi sen giảm tình trạng căng tức ngực

Tắm nước ấm với vòi sen bằng cách dùng vòi phun nước trực tiếp lên bầu ngực, đặc biệt là đầu ti theo chiều từ trên xuống sẽ giảm tình trạng căng tức ngực, các u sữa cũng mềm ra. Khi tắm vòi sen, mẹ kết hợp massage vú để sữa thừa chảy ra theo dòng nước sẽ giúp mẹ bớt đau hơn.

3.5. Vắt sữa hoặc hút sữa

Nhiều mẹ thắc mắc căng sữa khi cai sữa có nên vắt? Câu trả lời là Có. Mẹ có thể dùng tay hoặc máy hút sữa để có thể hút phần sữa còn đọng lại trong bầu ngực. Tuy nhiên, mẹ chỉ nên hút sữa khi ngực căng tức. Hút sữa ở mức độ vừa phải, nếu hút hết sữa sẽ càng kích thích tuyến sữa tiết ra nhiều hơn.

Tuy nhiên khi mua sản phẩm máy hút sữa mẹ nên chọn những thương hiệu uy tín như máy hút sữa Spectra, máy hút sữa Pigeon, máy hút sữa Philips Avent,... để mang lại hiệu quả tốt nhất khi sử dụng.

3.6. Bổ sung những loại thực phẩm làm tiêu sữa

Theo kinh nghiệm dân gian thì lá lốt, măng, rau bạc hà,... đều có tác dụng có thể hỗ trợ quá trình giảm sữa. Do đó, mẹ có thể bổ sung những loại thực phẩm này mẹ vào thực đơn hàng ngày để đẩy nhanh quá trình tiêu sữa, giảm tình trạng căng sữa.

Lưu ý, khi sử dụng những thực phẩm gây mất sữa, mẹ không nên cho bé bú nữa. Lý do là vì các thực phẩm này có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa non nớt của bé.

3.7. Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc 

Mẹ nên nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc và thư giãn vào mỗi buổi tối. Đó cũng là một trong những cách hỗ trợ làm dịu cảm giác căng tức hiệu quả khi cai sữa cho con. Mẹ có thể dùng thêm gối để nâng đỡ bầu ngực hoặc nằm ngửa, nghiêng nếu bầu ngực vẫn căng tức.

3.8. Sử dụng thuốc tiêu sữa

Khi tình trạng căng sữa kéo dài và nghiêm trọng, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Bác sĩ có thể cân nhắc kê đơn thuốc tiêu sữa, một giải pháp tác động trực tiếp đến hormone để giảm và ngừng sản xuất sữa, giúp điều trị tình trạng căng tức hiệu quả. Việc sử dụng thuốc phải tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ.

Xem thêm: Uống thuốc tiêu sữa bao lâu thì hết sữa? Cách nhanh hết sữa không dùng thuốc

4 Cai sữa bao lâu thì hết căng sữa?

Sau khi cho con cai sữa thì thời gian cơ thể mẹ ngừng sản xuất sữa hoàn toàn còn phụ thuộc vào cơ thể và nhiều yếu tố khác nhau. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hết căng sữa như:

• Lượng sữa tiết ra mỗi ngày.
• Độ tuổi của bé khi mẹ cho bé cai sữa.
• Tần suất, lượng sữa sau khi vắt sữa.
• Mức độ chạm vào núm vú.

Thông thường, quá trình hết căng sữa có thể kéo dài từ vài tuần, vài tháng hoặc 1 năm. Nếu mẹ bỉm lo lắng, hoặc có những dấu hiệu bất thường thì nên bác sĩ chuyên khoa để thăm khám và điều trị kịp thời.

5Cách hạn chế căng sữa khi cai sữa

Mức độ căng sữa và sản xuất sữa sẽ giảm dần khi nhu cần sản xuất ít đi. Vì thế, khi cai sữa mẹ nên thực hiện chậm để cơ thể mẹ và bé có thời gian thích nghi, tránh tình trạng bị căng sữa do mẹ cai sữa quá đột ngột.

Mẹ bị căng sữa, tức ngực là tình trạng thường gặp và đa phần sẽ tự hết sau một thời gian. Tình trạng này chỉ kéo dài lâu nhất là một tuần, sau đó, lượng sữa tiết ra sẽ giảm dần. Nếu cơn đau kéo dài kèm theo những triệu chứng lạ khác, mẹ nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

Xem thêm: Tại sao cai sữa đã lâu mà vẫn còn sữa? Hướng dẫn cho mẹ bỉm cách xử lý hiệu quả

6Khi nào nên cai sữa cho con?

​Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị không nên cai sữa cho trẻ trước 12 tháng tuổi và nên tiếp tục cho trẻ bú mẹ đến 18 - 24 tháng hoặc lâu hơn. Khi quyết định cai sữa, cần lưu ý:​

• Thời điểm thích hợp: Tránh cai sữa vào mùa hè nóng nực hoặc khi trẻ đang biếng ăn.​
• Phương pháp cai sữa: Không nên cai sữa đột ngột để tránh làm trẻ quấy khóc và biếng ăn.​
• Tình trạng sức khỏe của trẻ: Không cai sữa khi trẻ bị ốm, đặc biệt là khi bị tiêu chảy, vì việc thay đổi đột ngột có thể gây rối loạn tiêu hóa và dẫn đến suy dinh dưỡng.​

Sau khi cai sữa, cần đảm bảo chế độ ăn thay thế cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, đặc biệt là chất đạm (thịt, cá, trứng, đậu, đỗ), chất béo (dầu, mỡ) và các loại rau quả.

7Một số lưu ý mẹ bị căng tức ngực khi cai sữa cho con

• Mẹ có thể dùng thêm miếng lót thấm sữa để ngăn sữa bị rò rỉ.
• Luôn vệ sinh sạch sẽ vùng ngực.
• Chọn những loại áo ngực vừa vặn, phù hợp với cơ thể để nâng bầu ngực, giúp mẹ thấy dễ chịu hơn.
• Nếu có những dấu hiệu bất thường phải đi khám bác sĩ ngay, không che giấu hoặc xem nhẹ mọi vấn đề bất thường. 

Hi vọng những thông tin trên đã giúp mẹ bỏ túi thêm cách làm hết căng sữa khi cai sữa cho bé hiệu quả. Truy cập website avakids.com hoặc liên hệ hotline 1900.866.874 (8:00 - 21:30) để được tư vấn và giải đáp thắc mắc một cách nhanh nhất.