Mặc dù thực tế là anh chị em có thể trở thành những người bạn thân thiết với nhau nhưng hiếm khi nào một đứa trẻ hoàn toàn hòa hợp với tất cả anh chị em của mình. Vậy làm sao để giảm thiểu tranh chấp và tạo dựng mối quan hệ anh chị em trong gia đình hòa hợp, êm ấm. Để trả lời cho câu hỏi này, AVAKids xin chia sẻ những thông tin chi tiết để cha mẹ tham khảo.
“Chị có thể đi xem phim với bạn bè! Tại sao con không thể đi?”
“Mẹ yêu em hơn yêu con!”
“Ước gì con vẫn là một em bé!”
Cha mẹ thường nghe những điều này khi nhà có nhiều con. Mặc dù thực tế là anh chị em có thể trở thành những người bạn thân thiết với nhau nhưng hiếm khi nào một đứa trẻ hoàn toàn hòa hợp với tất cả anh chị em của mình.
Anh em trai và chị em gái tranh giành với nhau là chuyện hết sức tự nhiên trong cuộc sống gia đình. Tính cách và độ tuổi khác nhau có thể là một nguyên nhân. Anh chị em thường coi nhau là đối thủ, cạnh tranh nhau để giành lấy sự chú ý của cha mẹ và các quyền ưu tiên khác (như là việc sử dụng phòng tắm, thời gian chơi điện thoại, hoặc đơn giản chỉ là miếng bánh cuối cùng trên đĩa).
Cha mẹ thường bị căng thẳng khi các con tranh giành nhau. Ảnh của Ketut Subiyanto từ trang Pexels
Cha mẹ cần lưu tâm đến gốc rễ của xung đột giữa anh chị em trong gia đình, vì con trẻ, nhất là những đứa bé hơn, không phải luôn là người có lý. Thi thoảng, những vấn đề nhỏ xíu có thể biến thành trận chiến lớn và đẩy tình anh chị em đến điểm tan vỡ.
Trẻ em luôn luôn đua nhau giành sự chú ý của cha mẹ. Càng bận rộn bao nhiêu thì cha mẹ lại càng thấy con mình đòi hỏi sự chú ý nhiều bấy nhiêu. Tuy nhiên, vì quá bận rộn nên cha mẹ càng ít có sự chú tâm vào mỗi đứa con của mình. Khi gia đình có em bé thứ hai, đứa kia sẽ thấy thật khó khăn vì bị tuột mất vị trí trung tâm của sự chú ý. Đôi khi, cha mẹ dành quá nhiều sự quan tâm đến đứa ốm yếu hơn hoặc có nhu cầu đặc biệt hơn (ví dụ như khiếm khuyết trong khả năng học). Lúc đó, những đứa trẻ còn lại sẽ cố tình hành xử sai trái để có được sự chú ý mà chúng muốn nếu chúng cảm thấy bị phớt lờ.
Hầu hết gia đình đều không giàu có và dư dả để mua đồ chơi riêng cho từng đứa con. Điều đó có nghĩa là anh chị em phải chia sẻ ít nhất một vài “tài sản” của riêng mình. Thực tế thì việc phải từ bỏ hoặc nhường những món đồ chơi yêu thích của mình cho người khác có thể rất khó khăn đối với trẻ.
Đứa con lớn của bạn có thể cứng đầu, trong khi đứa bé nhất lại thích yên tĩnh và hướng nội. Sự khác biệt về tính cách có thể dẫn đến những vụ đụng độ. Sự khác biệt về tuổi tác và giới tính cũng dẫn đến việc anh chị em tranh giành nhau.
Trẻ em giống như những luật sư nhỏ, luôn đòi hỏi sự công bằng, bình đẳng và luôn đấu tranh cho những gì chúng thấy lẽ ra phải thuộc về mình. Một đứa em có thể càu nhàu về việc chị gái mình được đi xem hòa nhạc còn mình phải ở nhà, trong khi chị gái thì rên rỉ về việc phải trông em gái nhỏ thay vì được đi chơi với bạn bè. Cảm giác bị đối xử không công bằng và sự ghen tị giữa anh chị em có thể dẫn đến sự dồn nén cảm giác bất mãn trong lòng trẻ.
Bài viết liên quan: 5 cách giúp ba mẹ dạy trẻ về kỹ năng quản lý sự nóng giận
Tiếng la hét có thể khiến bạn phát rồ, nhưng hãy tránh tham dự vào cuộc cãi vã trừ khi một đứa trẻ có nguy cơ bị nguy hiểm hoặc tổn thương. Hãy cố gắng để các con bạn tự xử lý vấn đề của chúng. “Dài tay phân xử” sẽ không giúp con bạn học được cách giải quyết xung đột, và nó còn có vẻ như bạn đang ủng hộ đứa này hơn đứa kia, nhất là khi bạn luôn chỉ phạt một đứa.
Một số bất đồng sẽ dễ giải quyết hơn khi để những đứa trẻ tự dàn xếp với nhau. Dưới đây là một số lời khuyên để giải quyết xung đột khi sự tranh giành giữa các con leo thang đến mức cha mẹ không thể đứng ngoài cuộc được nữa:
Đưa các con bạn ra khỏi “võ đài” và để chúng tự “hạ nhiệt” ở một góc hoặc phòng của chúng. Đôi khi, tất cả những gì tụi trẻ cần là một chút thời gian và không gian riêng để bình tĩnh lại.
Chỉ cho con bạn cách giải quyết tranh chấp theo cách thỏa mãn mong muốn của cả hai phía. Đầu tiên, yêu cầu chúng ngừng la hét và bắt đầu thực sự giao tiếp. Cho mỗi đứa trẻ một cơ hội để nói lên tiếng nói từ góc nhìn của chúng trong câu chuyện. Lắng nghe và không phán xét. Chỉ nỗ lực để làm rõ vấn đề, chẳng hạn như: "Có vẻ như con thực sự buồn vì anh đã lấy trò chơi game yêu thích của con.", và yêu cầu con bạn tìm một giải pháp phù hợp với tất cả mọi người có liên quan.
Nếu những đứa trẻ không thể đưa ra bất kỳ ý tưởng nào để giải quyết vấn đề, bạn sẽ đưa ra một giải pháp. Chẳng hạn, nếu chúng đang giành nhau một trò chơi mới, hãy đề xuất rằng bạn sẽ viết thời khóa biểu để sắp xếp lượt chơi của mỗi đứa trẻ trong khoảng thời gian nhất định.
Hãy chắc chắn rằng tất cả các con của bạn tuân thủ cùng một quy tắc, trong đó nên có việc không đánh nhau, xưng hô thô lỗ hoặc làm hỏng đồ của nhau. Hãy để con bạn cùng được góp ý kiến về việc thiết lập và thực hiện quy tắc. Ví dụ như chúng có thể quyết định rằng hình phạt cho việc đánh nhau là mất quyền xem tivi trong một buổi tối.
Việc để các con được tham gia vào quá trình ra quyết định sẽ khiến chúng cảm thấy rằng ít nhất chúng đang có một chút quyền kiểm soát cuộc sống của chính mình. Bên cạnh đó, hãy khen ngợi khi con bạn tuân thủ tốt các quy tắc. Việc xây dựng các quy tắc cần căn cứ vào độ tuổi của trẻ. Quyền lợi và hậu quả phải chịu cũng có thể rất khác nhau ở mỗi độ tuổi.
Ngay cả khi một trong những đứa trẻ con bạn liên tục gặp rắc rối và đứa kia thì như thiên thần, cũng đừng đứng về phía nào hoặc so sánh những đứa trẻ với nhau (như là việc bạn ca thán rằng “Tại sao con không thể giống như chị gái của con nhỉ?). Điều đó sẽ chỉ làm các con bạn bực bội với nhau nhiều hơn. Cho một đứa con quá nhiều ưu đãi cũng sẽ làm tổn thương các mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
So sánh những đứa con với nhau sẽ hủy hoại mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Ảnh của Migs Reyes từ Pexels
Không có thứ gọi là công bằng hoàn hảo trong một gia đình. Một đứa trẻ lớn hơn chắc chắn sẽ được phép làm một số điều mà em của nó không thể. Thay vì cố gắng công bằng với mọi đứa trẻ, hãy coi mỗi đứa trẻ như một cá nhân độc nhất và riêng biệt.
Chia sẻ là quan trọng, nhưng trẻ em không nên bị buộc phải chia sẻ mọi thứ. Mỗi đứa trẻ đều nên có một thứ đồ chơi của riêng mình (ví dụ như thú bông ôm đi ngủ) và có toàn quyền quyết định chia sẻ nó hay không.
Mỗi tuần một lần, hãy cùng với cả gia đình trao đổi rõ ràng bất kỳ vấn đề nào. Đây là cơ hội để mọi thành viên trong gia đình được nói ra sự bất bình của mình, và sau đó cả nhà sẽ cùng nhau đưa ra các giải pháp.
Rất khó để dành thời gian riêng cho mỗi đứa trẻ khi bạn có một gia đình đông đúc. Nhưng hãy nhớ một trong những lý do để anh chị em tranh giành nhau là vì chúng cảm thấy đang không có đủ sự chú ý từ bạn. Để làm cho các con hiểu rằng bạn yêu thương mỗi đứa như nhau thì cần dành thời gian để chăm sóc từng đứa một. Hãy dành ra những ngày nhất định để đưa con gái đi mua sắm hoặc đưa con trai đi xem phim, chỉ hai người với nhau thôi. Thậm chí chỉ cần 10 - 15 phút mỗi ngày quan tâm riêng cũng đã làm cho con bạn cảm thấy mình là đặc biệt với cha mẹ rồi.
Anh chị em tranh giành nhau hết lần này đến lần khác là chuyện hoàn toàn bình thường. Nhưng khi cuộc tranh giành leo thang đến lúc có một đứa trẻ bị tổn thương về cảm xúc hoặc thân thể thì chuyện này phải ngừng lại. Các hành vi lặp đi lặp lại như đánh, cắn, nhại lại hành động, thậm chí có thể là cù lét không ngừng, trêu chọc hoặc coi thường nhau là những hình thức lạm dụng danh nghĩa anh chị em mà bạn cần phải can thiệp. Nếu bạn không thể ngăn cản được tình trạng bạo lực kéo dài này, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa hoặc một chuyên gia trị liệu tâm lý để được giúp đỡ ngay lập tức.
Bài viết liên quan: Những hoạt động phát triển năng lực cảm xúc và xã hội cho trẻ
Hy vọng những thông tin AVAKids cung cấp sẽ giúp các cha mẹ chủ động hơn trong việc định hướng, thực hành và hỗ trợ các con xây dựng tình anh chị em trong gia đình hòa thuận, gắn kết, yêu thương.
Đặng Hiếu tổng hợp từ verywellfamily.com
Bài viết có hữu ích với bạn không?
Có
Không
Cám ơn bạn đã phản hồi!
