Để bàn ăn không còn là cuộc chiến: Mẹ chỉ cần lưu ý 6 mẹo hữu ích sau!

Bé ở độ tuổi chập chững biết đi đang tập làm quen với thế giới. Bé muốn giao tiếp nhiều hơn và thích tự mình làm một số việc, trong đó có ăn uống - một lĩnh vực mà bé giỏi hơn cha mẹ nghĩ.

Cha mẹ có thể giúp bé phát huy quyền làm chủ bàn ăn bằng cách cho bé tự do lựa chọn món bé muốn ăn. Điều đó không có nghĩa là cho trẻ quyết định sẽ ăn gì vào bữa tối. Cha mẹ vẫn là người chuẩn bị những thực phẩm đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng cho một em bé đang tuổi phát triển. Vai trò của cha mẹ là bày ra những món ăn lành mạnh để trẻ quyết định chọn ăn loại nào trong số đó. Cha mẹ sẽ hướng trẻ đến chế độ ăn uống lành mạnh, nhưng phải làm điều đó theo cách nhẹ nhàng và linh hoạt như một vài mẹo sau đây.

Để bàn ăn không còn là cuộc chiến. Nguồn: Unsplash, tác giả: Tyson

1Nên nhớ rằng: hầu hết các bé đều kén ăn

Nhiều trẻ thể hiện tính cách độc lập của mình thông qua việc ăn - hoặc không ăn. Vì vậy, các bé hay bị than phiền là “kén ăn”. Em bé có suy nghĩ đơn giản hơn bạn nghĩ, nếu bé không thích một loại thức ăn nào đó, chúng sẽ không ăn.

Khi trẻ chỉ trung thành với một loại thức ăn, cha mẹ có cảm giác bị bắt buộc phải cung cấp cho chúng món ăn đó hằng ngày, chỉ mong sao bé chịu ăn no. Vậy nếu một ngày bé chán món ăn đó, cha mẹ sẽ làm thế nào? 

Như đã nói, người chăm sóc mới quyết định món ăn gì bày trên bàn ăn. Và bạn không nhất định cứ phải chọn món bé đang “nghiện”. Làm vậy bạn đang vô tình làm con bỏ lỡ những món ăn ngon lành dinh dưỡng khác. Hầu hết những "màn ăn vạ" này sẽ ngưng thôi nếu cha mẹ không tỏ ra nhượng bộ.

Để không bị đói trẻ sẽ học cách linh hoạt thay đổi. Cho trẻ tiếp xúc với nhiều loại thực phẩm lành mạnh - bao gồm cả những món yêu thích đã biết và một số món ăn mới - để tạo thành thực đơn cho bé. Đến một ngày, bạn sẽ thấy ngạc nhiên khi bé ăn được tất cả các món ăn.

Nếu lần đầu tiên giới thiệu đậu xanh và bé không thích? Như thế không có nghĩa rằng bạn không nên cho bé ăn đậu xanh nữa. Hãy giới thiệu lại cho bé vào bữa ăn sau, bé sẽ tự chấp nhận hương vị và công thức món ăn mới một cách từ từ. Hãy cho bé thử ăn một phần nhỏ, chỉ khuyến khích, đừng ép buộc và cằn nhằn.

Và hãy chắc chắn rằng chính ba mẹ đang làm tấm gương tốt về ăn uống. Cho trẻ ăn những món bổ dưỡng ưa thích của bạn hoặc món ăn mới, để cho trẻ thấy bạn cũng thưởng thức những món bạn cho trẻ ăn.

Cha mẹ hãy làm gương ăn uống lành mạnh cho bé. Nguồn: National cancer institute, Unsplash

2Đừng mặc cả cho những bữa ăn

Hãy tưởng tượng bạn đang muốn con bạn cà rốt nhiều hơn, và bé phản đối bằng cách quăng đầy trên sàn. Một niềm thôi thúc mãnh liệt khiến bạn muốn huyên thuyên về cà rốt bổ dưỡng thế nào, giúp cung cấp Vitamin A ra sao để con bạn chấp nhận ăn chúng. Hoặc có thể bạn bắt đầu mặc cả: "Nếu con ăn thêm 3 miếng nữa, mẹ sẽ cho con một cái kẹo." Vấn đề là những chiến thuật này về lâu dài đều không hiệu quả.

Cách kể lể vai trò công dụng thức ăn này có thể gây tác dụng ngược: khiến trẻ từ chối hơn là chấp nhận. Tất nhiên bạn vẫn cần tiếp tục dạy trẻ về lợi ích của thực phẩm lành mạnh, nhưng đừng thúc ép quá mức bằng cách hối thúc trong từng miếng ăn và khó chịu khi trẻ từ chối nó.

Đối với một số gia đình, đã thành thông lệ, bữa ăn trở thành bữa đàm phán khi các bậc cha mẹ sử dụng món tráng miệng như phần thưởng. Điều này đi ngược lại lối ăn uống khỏe mạnh vì nó tạo cho trẻ ấn tượng rằng món ăn vặt có giá trị hơn thức ăn trong bữa chính. Người lớn nào cũng hiểu rõ rằng bánh kẹo không cần thiết cho chế độ ăn uống của trẻ.

Vậy còn đe dọa, trừng phạt? Cũng như cách hối lộ bằng món tráng miệng, về lâu dài đe dọa sẽ không còn tác dụng. Nó tạo ra một cuộc so kè ngầm về độ “lì đòn” của đôi bên.

Đừng mặc cả cho những bữa ăn. Nguồn: Austrian National Library, Unsplash

Để khuyến khích việc ăn uống lành mạnh, hãy tiếp tục cho con bạn những lựa chọn bổ dưỡng - và giữ cho tâm trạng của bé và mẹ luôn lạc quan, vui vẻ trong giờ ăn. Bạn có thể thử các mẹo sau:

Chuẩn bị phần ăn có kích thước phù hợp cho bé. Cha mẹ thường có xu hướng chuẩn bị khẩu phần ăn nhiều hơn sức ăn của trẻ. Bạn nên biết rằng các phần ăn nhỏ  khiến trẻ thấy đỡ choáng ngợp hơn, hơn nữa phần ăn lớn khuyến khích bé ăn quá nhiều hơn mức cần thiết. Đặc biệt là với những món bé chưa yêu thích, bạn chỉ nên cho bé làm quen bằng một vài muỗng nhỏ. 

Đừng “trả giá”. Nên khuyến khích trẻ “ăn thử một miếng” nhưng đừng thương lượng. Chuẩn bị, bày ra các món ăn dinh dưỡng và để trẻ quyết định ăn gì.

Cùng ăn chung với gia đình. Đặt ghế ăn của bé chung với bàn ăn của gia đình, trẻ sẽ cảm thấy ngon miệng hơn khi là một thành viên cùng tham gia bữa ăn, có xu hướng đáp ứng chế độ ăn giàu dinh dưỡng hơn, với nhiều trái cây và rau hơn.

3Hãy để trẻ tự ăn

Nên cho bé tự ăn bằng tay khi được 9 tháng tuổi và thử sử dụng dụng cụ ăn (muỗng, nĩa…) khi trẻ được 15–18 tháng. Cho trẻ càng nhiều cơ hội tự xử lý càng tốt, tuy nhiên cũng thường xuyên giám sát để đảm bảo trẻ ăn đủ và không bị cảm giác thất vọng khi sử dụng không thành thạo. Bạn hãy đến để giúp đỡ bé khi cần thiết, đừng quên chú ý đến các dấu hiệu đói và các dấu hiệu cho thấy con bạn đã no. Một nguyên tắc là bạn có thể cho ăn nhiều hơn nếu trẻ vẫn còn đói, nhưng đừng ép bé nếu bé đã no. Khi bạn đút bé ăn, hãy kiềm chế cảm giác muốn cho bé ăn thêm một miếng nữa. Ngược lại, khi bé tỏ ra thích thú, hãy để chúng tự kiểm soát muỗng nĩa.

Một số cha mẹ vẫn lo lắng rằng để trẻ tự ăn không phải là lựa chọn tốt nhất. Nhưng đây là cách luyện tập cho trẻ kỹ năng sử dụng dụng cụ ăn, các bước tự xúc thức ăn. Chúng cũng khuyến khích tính độc lập để trẻ tự ra quyết định xem có nên ăn món được bày biện hay không và ăn bao nhiêu. Đó là cách chúng học cách nhận biết các dấu hiệu của cơ thể: khi nào là đói và khi nào là no.

Nên cho bé tự ăn bằng tay khi được 9 tháng tuổi và thử sử dụng dụng cụ ăn (muỗng, nĩa…) khi trẻ được 15–18 tháng. Nguồn: Unsplash, tác giả: Derek Owens

4Lắng nghe con bạn

Hãy nhận ra những điều trẻ muốn nói qua hành động của chúng. Một đứa trẻ đang xây một tháp bánh quy giòn tan hoặc thả cà rốt xuống sàn đang muốn nói với bạn rằng chúng đã no. Cố ép trẻ tiếp tục ăn trong khi bé hết đói có thể làm bé không học được cách lắng nghe dấu hiệu cơ thể của bé.

Ngoài ra đừng bắt trẻ ăn cả ngày, trẻ sẽ không phân biệt được khi có cảm giác đói là lúc nên ăn. Hãy phân chia thời gian ăn chính và các bữa ăn nhẹ. Trẻ hoàn toàn có thể tự kiểm soát cơn đói của mình. Nếu một đứa trẻ quyết định không ăn, đừng quá lo lắng, chỉ cần cho trẻ ăn lại vào bữa chính hoặc giờ ăn nhẹ tiếp theo.

Đừng cố ép trẻ ăn thêm. Nguồn: Unsplash, tác giả: Kenny Eliason

5Bé bỏ hẳn một bữa ăn liệu có ổn không?

Nhiều bé ở tuổi chập chững biết đi cần ăn thường xuyên - nhiều nhất là sáu lần một ngày, bao gồm 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ. Hãy nhớ rằng lịch trình ăn uống chỉ là thời khóa biểu mà ba mẹ thiết lập giờ cung cấp món ăn cho bé, bản thân bé có thể không tuân theo thời gian biểu này.

Cho phép con cái bỏ bữa ăn là điều khó khăn đối với nhiều bậc cha mẹ vì chúng ta được nuôi dạy nên ăn sạch sẽ và không lãng phí. Nhưng bạn cũng cần tôn trọng cách trẻ em đang phản ứng với tín hiệu đói của chúng - một kỹ năng quan trọng để giữ cân nặng hợp lý. Điều đó có nghĩa là hãy cho trẻ ăn khi đói và trẻ có thể không ăn dù đến giờ dùng bữa tối, vì đơn giản rằng trẻ chưa có cảm giác đói đến mức cần ăn.

Cha mẹ có thể đặt thời gian cho các bữa ăn chính, bữa ăn nhẹ và cố gắng tuân theo giờ của trẻ. Trẻ bỏ một bữa ăn vẫn cảm thấy yên tâm vì bé biết rằng vẫn có thể mong đợi ở bữa ăn tiếp theo. Tránh cho trẻ ăn vặt hoặc cho trẻ uống sữa hoặc nước ép trái cây ngay trước bữa ăn. Điều này có thể làm giảm cảm giác thèm ăn và khiến bé không sẵn sàng thử một món ăn mới được đưa ra.

Hãy thiết lập giờ ăn theo giờ đói của trẻ. Nguồn: Unsplash, tác giả: Keren Fedida

6Tránh chiếc bẫy mang tên “đồ ăn vặt”

Trẻ mới biết đi cần nhiều thức ăn lành mạnh, giàu dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể đang phát triển. Kẹo, khoai tây chiên và "đồ ăn vặt" ít chất dinh dưỡng khác không nên đưa vào chế độ ăn vì chúng sẽ lấn át các loại thực phẩm lành mạnh cần thiết khác. Ngoài ra, sở thích ăn uống được hình thành từ rất sớm, vì vậy đừng bỏ lỡ cơ hội giúp trẻ phát triển sở thích ăn uống lành mạnh.

Nếu bé rất thích kẹo hoặc khoai tây chiên, bạn không nên nhượng bộ. Bé không thể chạy đến cửa hàng mua, vì vậy trữ những thức ăn này trong nhà hay không là do cha mẹ. Nếu con bạn đòi kẹo, hãy nói, "Cha mẹ không có chiếc kẹo nào cả." Sau đó, đưa cho trẻ hai đồ ăn nhẹ lành mạnh để lựa chọn. Ngay cả một đứa trẻ đang buồn vì thiếu kẹo thì sẽ vẫn thích cảm giác mình là người ra quyết định ăn món ăn nhẹ nào.

Tránh dùng đồ ăn vặt để bé phát triển sở thích ăn uống lành mạnh. Nguồn Unsplash, tác giả: Brooke Lark

7Đôi lời từ AVAKids

Hướng trẻ đến chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều dinh dưỡng đôi khi là con đường rất cam go, kho khăn cho cha mẹ. Tuy vậy cha mẹ hãy linh động, đừng biến bàn ăn trở thành cuộc chiến. Vì xét cho cùng thời gian ăn uống là khoảng thời gian mà cả bé và gia đình đều đang tận hưởng và vui vẻ.

Châu Chấu tổng hợp từ Kidshealth