Kích thước vòng đầu của trẻ và bí quyết giữ đầu trẻ tròn đẹp

Chu vi vòng đầu của trẻ là một thông số quan trọng bên cạnh cân nặng và chiều cao để đánh giá sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Sau đây, chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKids sẽ cùng các mẹ tìm hiểu về cách đo chu vi vòng đầu và cách giữ cho đầu trẻ tròn đẹp.

1Chu vi vòng đầu của trẻ là gì?

Chu vi vòng đầu của trẻ còn được gọi là chu vi chẩm. Cha mẹ có thể dùng thước dây và thực hiện đo từ trên chân mày, vùng giữa trán của bé sang hai bên vành tai đến ngang điểm giữa ở phía sau đầu, ngay ụ chẩm.

Đa số cha mẹ chỉ theo dõi chiều cao và cân nặng của con mà không chú ý tới vòng đầu của trẻ. Chu vi vòng đầu của trẻ sơ sinh là một trong những chỉ số quan trọng cần phải theo dõi vì nó sẽ giúp đánh giá sự phát triển não của trẻ mỗi tháng. 

Chu vi vòng đầu cũng có thể được sử dụng để chẩn đoán một số tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như não úng thủy (tình trạng tích tụ dịch trong não) hoặc tiểu não (kích thước đầu nhỏ bất thường).

Chu vi vòng đầu của trẻ là một chỉ số quan trọng trong theo dõi sự phát triển của trẻ

2Chỉ số vòng đầu của trẻ bình thường

Chu vi vòng đầu của trẻ em đủ tháng đủ ngày sau sinh thường rơi vào khoảng 34,9cm. Sau một tháng, con số vòng đầu của trẻ sẽ tăng lên đến khoảng 38,1cm. Chu vi vòng đầu thường có sự khác biệt chút ít do giới tính và di truyền. Bé gái sẽ có vòng đầu nhỏ hơn các bé trai.

Không có con số chính xác về việc chu vi vòng đầu của trẻ sẽ tăng lên bao nhiêu mỗi tháng vì mỗi đứa trẻ sẽ phát triển khác nhau. Chu vi vòng đầu của trẻ sẽ tăng mạnh mẽ nhất trong 3 tháng đầu đời. Kích thước vòng đầu của trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi sẽ lớn hơn so với vòng ngực khoảng 2cm.

Kích thước vòng đầu sẽ bằng vòng ngực khi bé vào khoảng 6 tháng đến 2 tuổi. Khi bé 2 tuổi thì kích thước cơ thể sẽ phát triển nhanh hơn chu vi vòng đầu.

Trung bình, chu vi vòng đầu của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ theo từng độ tuổi thay đổi như sau:

• Trẻ sơ sinh có chu vi vòng đầu khoảng 34 đến 35 cm.
• Thời gian từ 1 - 3 tháng tuổi, chu vi vòng đầu tăng khoảng 2cm mỗi tháng. 
• Thời gian từ 4 - 6 tháng tuổi, chu vi vòng đầu của trẻ sẽ tăng khoảng 1cm mỗi tháng. 
• Thời gian từ 6 tháng đến 12 tháng tuổi thì chỉ số vòng đầu sẽ tăng khoảng 0,5cm/tháng. 
• 12 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 45 cm.
• 15 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là  45,8 cm.
• 18 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 46,5 cm.
• 21 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 47 cm.
• 24 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 47,5 cm.
• 27 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 47,8 cm.
• 30 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 48,2cm.
• 33 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 48,8 cm.
• 36 tháng tuổi, chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ trung bình là 48,6 cm.

3Bảng size cân nặng, vòng đầu của bé trai và bé gái

4Mối quan hệ giữa kích thước vòng đầu và trí thông minh của trẻ

Trí tuệ của bé phát triển mạnh mẽ từ tuần 20 của thai kỳ cho đến khi được 3 tuổi. Trọng lượng não của trẻ sơ sinh là 350gram, đến 12 tháng tuổi sẽ đạt 1.000 gram và khi trẻ 2 tuổi sẽ đạt khoảng 1.200 gram.

Đến tuổi trưởng thành bộ não người phụ nữ ở mức 1.250 gram và nam giới ở mức 1.400 gram. Một số báo cáo cho thấy những đứa trẻ có vòng đầu lớn hơn thường sẽ có chỉ số IQ cao hơn khi trẻ được 4 - 8 tuổi. 

Nhưng các mẹ cũng đừng lo quá nếu con mình có chu vi vòng đầu nhỏ hơn những đứa trẻ khác. Vì trí thông minh còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác như trình độ học thức của cha mẹ, thời gian bú mẹ, môi trường trưởng thành.

5Dấu hiệu vòng đầu của trẻ phát triển không bình thường

Vòng đầu của trẻ không tăng, tăng nhanh, hoặc quá to hay quá nhỏ so với kích thước tiêu chuẩn đều là dấu hiệu không bình thường. Nếu vòng đầu của trẻ to quá mức, cha mẹ đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám vì đó rất có thể là dấu hiệu của bệnh não úng thủy. Bệnh não úng thủy rất nguy hiểm có một số dấu hiệu sau:

• Vòng đầu trẻ to nhanh.
• Thóp sưng phồng, giãn rộng
• Da đầu mỏng, lộ tĩnh mạch và gân xanh. Mắt trẻ bị lệch.
• Trẻ con có biểu hiện lười bú, buồn ngủ 
• Thỉnh thoảng nôn mửa, lên cơn co giật.

Vòng đầu quá nhỏ có thể là dấu hiệu não chậm phát triển hoặc không phát triển. Vòng đầu nhỏ có thể do bệnh lý trong thời kỳ bào thai, bất thường não, di chứng não làm não kém phát triển,…

Cha mẹ theo dõi chỉ số chu vi vòng đầu của trẻ theo tháng trong 3 năm đầu đời sẽ giúp các bác sĩ dễ dàng xem xét, đánh giá liệu có vấn đề gì bất thường không. Nếu có vấn đề thì hay đi kèm với các bất thường khác như tim mạch, xương, hệ tiết niệu, thận, bại não, động kinh. 

Cha mẹ nên đưa bé đến bác sĩ kiểm tra nếu kích thước vòng đầu của trẻ không tăng trong vòng 2 tháng. Việc phát hiện sớm những tình trạng bất thường sẽ giúp cha mẹ chuẩn bị và điều trị phù hợp bao gồm cả lựa chọn phẫu thuật. Phần lớn trẻ em khi điều trị xong đều bình thường khi lớn lên. 

Đưa trẻ đến bác sĩ kiểm tra sớm nếu chu vi vòng đầu của trẻ bất thường

6Cách đo chu vi vòng đầu chính xác

Cha mẹ có thể tiến hành đo chu vi vòng đầu cho trẻ bằng thước dây hoặc sợi dây mềm, co giãn. Cha mẹ có thể dùng thước dây đo từ trên chân mày, vùng giữa trán của bé sang hai bên vành tai đến ngang điểm giữa ở phía sau đầu.

Cha mẹ không nên đo lúc trẻ đang chơi đùa hay quấy khóc. Vì lúc này trẻ thường hay xoay đầu rất khó để có được kết quả đo chính xác nhất. 

Cha mẹ chọn một ngày cố định mỗi tháng để đo chu vi vòng đầu của trẻ và ghi chép vào sổ theo dõi để biết sự thay đổi định kỳ. Nếu cảm thấy có gì không ổn hãy liên hệ ngay với bác sĩ, bác sĩ có chuyên môn mới xác định được chỉ số có gì bất thường không.

7Bí quyết giúp đầu bé tròn đẹp

Một số trẻ sơ sinh có đầu to hoặc dài, tuy không ảnh hưởng đến não bộ nhưng không đẹp về mặt thẩm mỹ. Dưới đây là một số mẹo nhỏ mà mẹ có thể áp dụng để bé có vòng đầu tròn đẹp tự nhiên:

• Mẹ thay đổi tư thế nằm của bé thường xuyên, không nên để đầu bé lâu một chỗ vì dễ khiến đầu móp méo. 
• Đưa những đồ chơi hấp dẫn, bắt mắt để thu hút ánh nhìn của trẻ, di chuyển đồ chơi để đầu bé linh hoạt theo. 
• Đặt bé nằm từ từ mông xuống trước rồi đầu cuối cùng. Cho bé nằm tư thế thoải mái, gấp khăn quấn bé sơ sinh làm gối.

8Câu hỏi thường gặp về chu vi vòng đầu trẻ

8.1 Khi nào nên đo vòng đầu cho trẻ?

Nên đo vòng đầu từ lúc sơ sinh và theo dõi định kỳ mỗi tháng trong năm đầu tiên, sau đó kiểm tra định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.

8.2. Vòng đầu nhỏ có ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ không?

Vòng đầu quá nhỏ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ, nhưng cần thăm khám và đánh giá bởi bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác.

8.3. Nếu vòng đầu lớn hơn mức chuẩn có nguy hiểm không?

Vòng đầu lớn hơn mức chuẩn có thể là do di truyền hoặc bệnh lý. Nếu đi kèm với các dấu hiệu bất thường như chậm phát triển, cần đưa bé đi kiểm tra để xác định nguyên nhân.

Đa phần chu vi vòng đầu của trẻ to hay nhỏ hơn trung bình thì cũng chưa phải vấn đề gì quá lo lắng. Cha mẹ theo dõi xem trẻ có kèm theo các biểu hiện bất thường nào không thì mới có thể có kết luận chính xác. Hoặc cha mẹ có thể đưa con đến khám bác sĩ định kỳ để có những can thiệp kịp thời.

Các bài viết của AVAKids/Vũ trụ bỉm sữa chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.