Dấu hiệu cho thấy ba mẹ cần nên đưa trẻ đi khám mắt, tránh để chậm trễ

Bên cạnh việc kiểm tra thị lực định kỳ, cha mẹ cũng có thể tìm hiểu các loại thực phẩm bổ mắt để tăng cường sức khỏe thị lực cho bé. Nhất là với một số tình trạng đặc biệt, nếu không được điều trị, có thể dẫn đến mất thị lực và mù lòa. Bài viết sau đây của AVAKids sẽ giúp cha mẹ nắm rõ một số vấn đề liên quan tới mắt cũng như thời điểm mà mắt của trẻ cần phải được đưa đi kiểm tra.

Khi nào cần kiểm tra thị lực cho con? Nguồn: Asian Retina

1Tầm soát thị lực là gì?

Kể từ khi lên 3, trẻ nhỏ cần được kiểm tra thị lực của mình một cách chính thức. Trước đó, tầm nhìn của trẻ có thể được đánh giá thông qua quan sát cách chúng theo dõi các đồ vật và lịch sử bệnh lý về mắt của cha mẹ.

Các mốc thị giác cho trẻ nhỏ bao gồm: 

• Trong 2 đến 6 tuần đầu tiên sau khi chào đời, có thể nhìn theo một vật đến giữa đường.
• Trong 1 đến 3 tháng có thể theo dõi vật thể qua đường giữa.
• Trong 3 đến 5 tháng có thể theo dõi đồ vật 180 độ.

Nếu con bạn không đạt được các mốc phát triển trên đúng thời hạn, hãy đưa chúng đến gặp bác sĩ nhi khoa để được tư vấn.

2Các vấn đề về mắt

Bác sĩ nhi khoa sẽ đánh giá vấn đề về thị lực của con bạn thông qua một số tình trạng sau:

• Lác mắt: Tình trạng mắt của trẻ bị lệch sang hai bên. Vấn đề này diễn ra với khoảng 4% trẻ em trên thế giới. Lác mắt thường được mô tả thông qua hướng lệch, có thể hướng vào trong, ra ngoài, lên trên hay xuống dưới. Trên thực tế, trẻ cũng có thể chỉ bị lệch một mắt nếu một mắt bị che hoặc khi chúng mệt hay ốm.
• Nhược thị: Đây là tình trạng giảm thị lực ở một mắt, có thể diễn ra sau khi trẻ bị lác, đục thủy tinh thể bẩm sinh, dị tật (tật khúc xạ không bằng nhau ở cả hai mắt, ví dụ độ viễn thị giữa hai mắt không đều nhau),...
• Các tật khúc xạ: Chẳng hạn như cận thị hay viễn thị.

Mắt của trẻ nhỏ bị lác. Nguồn: TheBump.com

Đối với trẻ nhỏ hơn, đánh giá thị lực sẽ bao gồm:

• Kiểm tra phản xạ màu đỏ: Kiểm tra đục thủy tinh thể và u nguyên bào võng mạc.
• Kiểm tra sự liên kết (mắt lệch có thể là biểu hiện của mắt lác) và chuyển động của mắt.

3Một số dấu hiệu của các vấn đề về mắt

Ngoài những mô tả cho thấy trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong việc theo dõi các vật thể bằng mắt, cũng có một số dấu hiệu khác có thể cho thấy các vấn đề về mặt. Chúng sẽ ngày càng trở nên rõ ràng hơn khi trẻ phát triển.

Trẻ có thể mắc các bệnh về mắt nếu có các dấu hiệu sau đây:

• Hay nheo mắt.
• Đau đầu thường xuyên.
• Không thể nhìn thấy bảng ở trường học.
• ...

Trẻ thường xuyên bị đau đầu. Nguồn: Your Kid’s Urgent Care

Điều quan trọng cần lưu ý là trẻ nhỏ thường không nói với cha mẹ các vấn đề về thị lực của chúng. Đặc biệt là khi những vấn đề này chỉ xảy ra với một mắt, mắt còn lại có thể giải quyết được.

4Kiểm tra thị lực cho trẻ

Cha mẹ có thể đưa trẻ đi kiểm tra thị lực khi tròn 3 tuổi, mặc dù trẻ 2 tuổi có thể được kiểm tra thông qua thẻ hình ảnh. Biểu đồ Allen bao gồm các hình ảnh dễ dàng nhận biết như một con chim, điện thoại hay bàn tay,... Một khi trẻ lớn hơn, có thể áp dụng rất nhiều các xét nghiệm khác để đánh giá thị lực cho chúng.

Biểu đồ E nhào lộn

Biểu đồ E nhào lộn (trò chơi “E”) là một biểu đồ có hình chữ E theo kích thước và các hướng khác nhau (trái, phải, lên, xuống). Bài kiểm tra này thường được áp dụng cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi. Chúng sẽ được kiểm tra bằng cách hỏi định hướng của chữ E qua mỗi cỡ chữ cái.

Để chuẩn bị cho bài kiểm tra này, bạn có thể cho trẻ chơi thử trò chơi trỏ chuột từ trang web phòng chống mù lòa của Mỹ. Họ cũng sở hữu bản sao của bài kiểm tra tầm nhìn khoảng cách cho trẻ nhỏ hơn với biểu đồ E. Vì vậy, cha mẹ có thể hoàn toàn cho trẻ thử sức tại nhà.

Hệ thống HOTV

Hệ thống HOTV được áp dụng với trẻ đã có thể nhận biết một số các chữ cái. Trong đó, các chữ cái “H”, “O”, “T” và “V” sẽ được hiển thị với các kích thước khác nhau trên biểu đồ. 

Trong bài kiểm tra này, trẻ được phát một chiếc bảng có chứa các chữ cái trên với kích thước lớn hơn. Sau đó, chúng sẽ được hướng dẫn chỉ vào chữ cái trên bảng sao cho phù hợp với chữ cái trên biểu đồ.

Biểu đồ mắt Snellen

Trẻ lớn hơn có thể được kiểm tra mắt bằng cách sử dụng bảng mắt Snellen mà thông thường được dùng cho người lớn. Trên thực tế, hình thức này chính là biện pháp chính xác nhất và được ưu tiên sử dụng ngay khi có thể.

Kiểm tra thị lực thông qua biểu đồ mắt Snellen. Nguồn: Fado

Phản xạ ánh sáng giác mạc

Bên cạnh các phương thức trên, thị lực của trẻ còn có thể được kiểm tra qua một số thử nghiệm khác như phản xạ ánh sáng giác mạc. Tại bài kiểm tra này, ánh sáng sẽ được chiếu thẳng vào sống mũi. Phản xạ ánh sáng được kiểm tra để đảm bảo nó đối xứng và chiếu vào cùng một điểm trên cả hai mắt. Nếu phản xạ không đối xứng ở cả hai mắt hay lệch tâm, điều này có thể cho thấy mắt của trẻ bị lệch.

Biểu hiện này vô cùng hữu ích trong việc phân biệt lác giả (tình trạng mắt bị lệch vì các nếp gấp ở mắt nổi rõ hoặc sống mũi rộng) với lác thật sự. Và tất nhiên, tình trạng lác giả ở trẻ sẽ không cần phải điều trị.

Thử nghiệm che một bên

Thử nghiệm che một bên có thể được áp dụng để xác định xem trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ có nhìn theo vật thể trong khi một mắt bị che hay không. Ví dụ, bác sĩ nhi khoa có thể xác định xem liệu con bạn có thể cố định và nhìn theo một món đồ chơi bằng cả hai mắt hay không. Sau đó, họ sẽ thực hiện che mắt trái và xem liệu trẻ có tiếp tục theo dõi móm đồ chơi đó bằng mắt phải hay không. 

Nếu trẻ quấy khóc hoặc từ chối nhìn vật thể khi một mắt của chúng bị che, điều này có thể cho thấy tầm nhìn mắt còn lại của chúng bị giảm.

Với trẻ lớn hơn, thử nghiệm che một bên cũng rất hữu ích để kiểm tra lác mắt. Trong khi trẻ đang nhìn một vật ở xa, tiến hành che một bên mắt. Nếu mắt còn lại di chuyển vào trong hay ra ngoài, điều này có thể cho thấy rằng mắt của trẻ bị lệch và chúng bị lác. Bài kiểm tra sẽ được tiếp tục với bên mắt còn lại.

5Tiêu chuẩn cho độ tổng quan về thị giác

Sau khi bài kiểm tra mắt hoàn tất, bác sĩ sẽ quyết định xem đứa trẻ có đủ tiêu chuẩn để vượt qua hay không. Bởi trẻ ở độ tuổi mầm non không nhất thiết phải có thị lực 20/20 để đạt bài kiểm tra. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ đã ban hành một số các tiêu chuẩn về thị lực ở các độ tuổi khác nhau, bao gồm:

• Với trẻ từ 3-4 tuổi: 20/40.
• Với trẻ lớn hơn: 20/30.
• Với trẻ trong độ tuổi đi học: 20/20.

Bên cạnh thị lực thì việc so sánh hai mắt cũng rất quan trọng. Ở mọi lứa tuổi, khi quan sát, nếu hai mắt có sự khác biệt, rất có thể bạn bị mất thị lực nghiêm trọng (ví dụ: một mắt 20/20, mắt còn lại 20/40).

6Khi nào cần đưa trẻ đi kiểm tra thị lực?

Nếu con bạn bất hợp tác, không thể tiến hành thực hiện các bài kiểm tra thị lực tại phòng khám Nhi khoa trong nhiều lần, biện pháp tốt nhất đó chính là đưa trẻ đến gặp bác sĩ Nhãn khoa, đặc biệt là trong các trường hợp sau đây:

• Mắt trẻ bị lác sau khi được 6 tháng tuổi.
• Trẻ bị bệnh Ptosis - mí mắt trên của trẻ bị sụp xuống.
• Mắt trẻ cố định tại một chỗ, hạn chế cử động (mặc dù dấu hiệu này là bình thường nếu trẻ còn nhỏ hay khi mắt của trẻ giao nhau).
• Trẻ sinh ra bị nhiễm trùng bẩm sinh.
• Trẻ sinh non bởi chúng thường có nguy cơ gặp các vấn đề về mắt tương đối cao.
• Trẻ mắc hội chứng Down, hội chứng JRA, Sturge Weber, Marfan, u xơ thần kinh hay tiểu đường.
• Gia đình có tiền sử bị lác hoặc gặp các triệu chứng về mắt khác ở thời thơ ấu.

Ngoài ra, nếu bác sĩ Nhi khoa không cung cấp dịch vụ kiểm tra thị lực cho trẻ dưới 3 tuổi, cha mẹ hoàn toàn có thể cân nhắc đưa con đến gặp bác sĩ Nhãn khoa.

Trẻ sinh non thường có nguy cơ cao gặp các bệnh lý liên quan đến mắt. Nguồn: Medical Xpress

Thông qua bài viết trên, AVAKids hy vọng các bậc phụ huynh có thể nắm bắt thông tin quan trọng về sức khỏe thị lực của trẻ và vai trò của các dưỡng chất như omega 3. Qua đó đảm bảo trẻ luôn phát triển hoàn thiện với đôi mắt sáng khỏe nhất.

Lan Anh tổng hợp từ Very Well Family