Táo bón khi mang thai: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Táo bón khi mang thai thường ít được quan tâm bởi các biểu hiện không quá trầm trọng. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu kỹ, mẹ sẽ thấy tình trạng này tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với cả mẹ và bé. Hãy cùng chuyên mục Thai kỳ của AVAKids tìm hiểu nguyên nhân và hướng điều trị táo bón khi mang thai nhé!

1Nguyên nhân các mẹ bị táo bón khi mang thai

Táo bón là tình trạng đi ngoài khó, phân cứng, khô hơn bình thường, phải rặn mạnh và dùng nhiều sức lực mới có thể đi đại tiện. Đối với các mẹ bầu, táo bón là hiện tượng rất dễ xảy ra do nhiều nguyên nhân và chủ yếu không liên quan tới các yếu tố về bệnh lý.

Dưới đây là một số nguyên nhân chính khiến mẹ bầu bị táo bón khi mang thai:

Do thay đổi nội tiết tố

Trong thời gian đầu của thai kỳ, cơ thể sẽ sản sinh lượng lớn các hormone, đặc biệt là progesterone. Việc này khiến hoạt động của nhu động ruột và hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng khá lớn, từ đó làm quá trình đẩy chất thải ra ngoài trở nên khó khăn hơn.

Do đó, táo bón khi mang thai thường được bắt gặp trong giai đoạn tam cá nguyệt đầu tiên.

Ít vận động có thể khiến mẹ bị táo bón khi mang thai. Nguồn: Verywell family

Ít tập thể dục

Khi mới mang bầu, việc di chuyển ở phụ nữ cần đặc biệt nhẹ nhàng và cẩn thận. Theo đó, thai phụ cũng ít tập thể dục và vận động hơn để đảm bảo sự an toàn cho em bé. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân vô cùng phổ biến gây nên tình trạng táo bón khi mang thai.

Chế độ ăn uống không phù hợp

Ốm nghén khiến mẹ bầu trở nên mệt mỏi và khó chịu, từ đó gây nên cảm giác chán ăn hay chỉ ăn được một số loại thực phẩm nhất định. Lượng chất xơ được bổ sung quá ít khiến chức năng của nhu động ruột giảm sút, đồng thời gây khó khăn cho việc đẩy chất thải ra ngoài.

Thói quen tiểu tiện chưa đúng cách

Nhịn tiểu làm hệ tiêu hóa rối loạn và khiến mẹ bầu bị táo bón khi mang thai. Bên cạnh đó, việc ăn uống không khoa học, ăn quá nhiều cũng làm cơ thể không thể hấp thụ và tiêu hóa kịp thời. Từ đó khiến tình trạng táo bón ở bà bầu trở nên trầm trọng hơn.

Nạp canxi và sắt quá nhiều

Trong giai đoạn tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ bầu thường xuyên phải bổ sung canxi cho bà bầu và sắt theo dạng viên uống. Để có thể hấp thụ được toàn bộ vi chất trong 2 loại thuốc bổ này, cơ thể sẽ cần một lượng nước rất lớn. Nếu không được hấp thụ hết, lượng canxi và sắt được bổ sung sẽ bị cơ thể đào thải ra ngoài theo đường đại tiện dẫn đến chứng táo bón khi mang thai.

Táo bón khi mang thai do bổ sung quá nhiều sắt và canxi. Nguồn: Vaya

Dây thần kinh và tĩnh mạch bị chèn ép

Khi mang thai, tử cung sẽ phát triển để tạo “nơi trú ẩn” cho em bé khiến một số dây thần kinh, tĩnh mạch dưới và tĩnh mạch vùng chậu bị chèn ép. Ngoài ra, khi bé ngày một lớn, không gian trong ổ bụng cũng bị thu hẹp hơn, “chiếm chỗ” của đường tiêu hóa, làm thức ăn di chuyển chậm hơn và gây nên tình trạng táo bón khi mang thai.

Do bệnh tiểu đường thai kỳ

Bên cạnh các yếu tố trên, bệnh tiểu đường thai kỳ cũng là nguyên nhân khiến mẹ bầu táo bón. Ngoài ra, các bệnh như trĩ, nhược giáp cũng là một trong những nguyên nhân gây táo bón ở bà bầu.

2Táo bón khi mang thai nguy hiểm như thế nào?

Táo bón khi mang thai không quá nguy hiểm tới tính mạng nhưng lại gây ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến sức khỏe, sự phát triển của thai nhi cũng như cuộc sống hằng ngày của mẹ bầu.

Tăng khả năng nguy cơ bị sảy thai

Bà bầu táo bón thường đại tiện rất khó khăn và phải dùng sức nhiều lần. Trong giai đoạn tam cá nguyệt đầu tiên, nếu tình trạng này kéo dài có thể khiến nguy cơ sảy thai tăng cao và khiến em bé gặp nguy hiểm.

Táo bón khi mang thai liên tục có thể gây sảy thai. Nguồn: Redbook

Gây thiếu hụt chất dinh dưỡng

Táo bón khi mang thai khiến mẹ bầu thường có cảm giác buồn nôn, đầy bụng cũng như cảm thấy khó chịu do không khí và các chất thải không được đẩy ra ngoài. Điều này khiến các mẹ chán ăn và ăn không ngon, từ đó gây nên tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng. Và đây cũng có thể trở thành nguyên nhân làm em bé bị suy dinh dưỡng do thiếu chất.

Gây ra nhiều căn bệnh khác

Không chỉ gây ảnh hưởng tới sự an toàn của thai nhi, táo bón khi mang thai theo thời gian còn làm mẹ bầu có nguy cơ cao bị viêm đại tràng, trĩ.

3Cách xử lý bị táo bón khi mang thai hiệu quả

Với các hệ lụy kể trên, có thể thấy rằng việc phòng tránh và điều trị táo bón khi mang thai là vô cùng cần thiết. Sau đây là một số lời khuyên dành mà các mẹ có thể tham khảo để phòng tránh và điều trị chứng táo bón trong thai kỳ của mình:

Bổ sung nhiều chất xơ

Chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều chất xơ sẽ giúp mẹ bầu có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và làm việc tốt hơn. Bởi lúc này ở trong ruột, chất xơ sẽ hút nước giúp làm mềm, tạo khối phân, đồng thời giúp quá trình thải phân, các chất độc và các chất cặn bã dễ dàng hơn.

Bổ sung nhiều vi lợi khuẩn

Để phòng tránh táo bón khi mang thai, bổ sung đầy đủ prebiotic và probiotic để hỗ trợ quá trình lên men ở ruột già đồng thời hỗ trợ hoạt động của đường ruột cũng là phương pháp vô cùng hiệu quả.

Mẹ cần bổ sung đủ nước mỗi ngày để hạn chế bị táo bón. Nguồn: Freepik

Bổ sung nước mỗi ngày

Nạp đủ nước cho cơ thể, uống tối thiểu 2 lít nước/ngày luôn là điều quan trọng được các chuyên gia khuyên tất cả mọi người thực hiện đúng, kể cả mẹ bầu.

Bên cạnh việc duy trì sức khỏe, giúp các bộ phận của cơ thể hoạt động hiệu quả, bổ sung đủ nước mỗi ngày cũng có thể giúp mẹ đi tiêu thường xuyên và dễ dàng hơn. Vì vậy, hãy tập thói quen uống nước (kể cả khi không khát) để tránh hoặc làm giảm các tác động của triệu chứng táo bón đối với cơ thể, nhất là trong thai kỳ.

Bên cạnh đó việc phòng ngừa chứng táo bón khi mang thai, uống đủ nước mỗi ngày còn có thể giúp mẹ bầu hạn chế tối đa nguy cơ bị phù nề và hỗ trợ thai nhi hấp thụ các chất dinh dưỡng một cách hiệu quả hơn.

Không nhịn đi vệ sinh

Khi cảm thấy có nhu cầu vệ sinh, mẹ tuyệt đối không nên nhịn. Bởi hành động này sẽ làm nguy cơ bị trĩ và táo bón.

Nếu có thể, mẹ hãy tập cho mình thói quen đi vệ sinh vào những khung giờ cố định. Mặc dù thời gian đầu sẽ hơi khó khăn, tuy nhiên cơ thể sẽ quen dần với việc này và nguy cơ bị táo bón khi mang thai cũng giảm đi đáng kể.

Ngoài ra, mẹ bầu cũng cần chú ý tới tư thế đi vệ sinh để giảm bớt áp lực cũng như hạn chế tối đa nguy cơ bị bệnh trĩ.

Bổ sung chất sắt điều độ

Bổ sung sắt là một trong những nguyên nhân gây nên chứng táo bón khi mang thai. Để hạn chế tình trạng này, mẹ hãy lựa chọn các viên sắt có nguồn gốc hữu cơ như gluconat hay fumarat.

Những loại thuốc trên sẽ giúp cơ thể hấp thụ dễ dàng hơn so với sắt vô cơ, đồng thời cũng ít gây nên các tác dụng phụ trên ruột và dạ dày hơn.

Mẹ cũng có thể trị táo bón bằng cách ăn táo, cà rốt, chuối,... Nguồn: Food Insight

Bổ sung thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa

Cà rốt

Cà rốt là loại thực phẩm chứa rất nhiều vitamin nhóm B cùng beta carotin, chất béo, sắt, canxi, photpho, vitamin C, protein. Những dưỡng chất này có khả năng điều hòa đường ruột, nhuận tràng và giúp bụng thoải mái hơn.

Nếu mẹ bị táo bón, có thể ăn cháo nấu cùng cà rốt hoặc uống nước ép cà rốt mỗi ngày 1 lần và liên tục từ 3-5 ngày, chứng táo bón sẽ được cải thiện rõ rệt.

Chuối

Từ xưa đến nay, chuối đã là một nguyên liệu vô cùng tốt trong việc điều trị và phòng ngừa táo bón khi mang thai. Trong chuối chứa rất nhiều chất xơ, mỗi ngày mẹ có thể ăn 2 quả chuối để giúp quá trình tiểu tiện, đại tiện trở nên dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, mẹ chỉ nên ăn chuối đã nấu chín hoặc chuối chín, tuyệt đối không được ăn chuối xanh.

Quả sung

Fructose, vitamin và dextrose được tìm thấy rất nhiều trong sung. Đây được xem là loại trái cây chứa nhiều chất xơ hơn bất cứ loại thực phẩm hay rau xanh nào. Do đó, sung là lựa chọn vô cùng tuyệt vời để điều trị chứng táo bón khi mang thai.

Mẹ có thể đun sung với nước để uống và ăn từ 3-5 quả sung chín mỗi ngày. Đối với thức trái cây này, ăn cả vỏ sẽ mang lại hiệu quả nhuận tràng tốt hơn. Mẹ nên lựa chọn những quả dung có mùi thơm, sẫm màu và chỉ nên bảo quản từ 1-2 ngày.

Đu đủ

Đu đủ chín chứa rất nhiều enzyme, papain, chất xơ cùng một số thành phần khác có tác dụng chống táo bón. Do đó mẹ có thể bổ sung loại quả này vào thực đơn hằng ngày để phòng ngừa chứng táo bón khi mang thai.

Bí đỏ

Bí ngô hay bí đỏ là một trong những loại thực phẩm rất tốt với phụ nữ mang thai. Các chất dinh dưỡng có trong loại rau này có tác dụng phòng ngừa tình trạng thiếu máu ở mẹ bầu.

Bên cạnh đó, nguồn chất xơ dồi dào có trong bí đỏ còn giúp nhuận tràng và làm giảm tình trạng táo bón khi mang thai một cách đáng kể.

Khoai lang

Cả củ và rau khoai lang đều là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào. Ăn khoảng 100g khoai/ngày sẽ giúp mẹ bầu tránh táo bón khi mang thai, cải thiện đường ruột và hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn trở nên dễ dàng hơn.

Bên cạnh các loại thực phẩm trên, mận và táo cũng là lựa chọn vô cùng tuyệt vời giúp mẹ bầu giảm thiểu nguy cơ bị táo bón. Tuy nhiên, mẹ chỉ nên ăn tối đa 10 quả mận/ngày để tránh bị nóng ruột và mẹ cũng không nên ăn mận khi đang đói.

Tập thể dục thường xuyên

Không ai có thể phủ nhận lợi ích của việc tập thể dục đối với sức khỏe. Nếu xét riêng về ruột, thực hiện các bài tập hàng ngày có thể giúp cơ quan này duy trì hoạt động ổn định, tránh mắc phải các triệu chứng như táo bón.

Trong giai đoạn mang thai, các mẹ bầu thường ít vận động, đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng táo bón khi mang thai. 

Vì vậy, mẹ cần tập thói quen tập thể dục đều đặn hoặc ít nhất là vận động cơ thể thường xuyên trong suốt thai kỳ để ngăn chặn hoặc giảm nhẹ tác động do táo bón gây ra bằng cách đi bộ nhẹ nhàng hoặc tham khảo một số bài tập yoga dành riêng cho thai phụ.

Mẹ cần cân đối lượng canxi sử dụng để tránh chứng táo bón. Nguồn: BabyCenter

Theo dõi và bổ sung canxi điều độ

Mẹ cần kiểm soát thực đơn hàng ngày và cân đối lượng canxi được nạp vào cơ thể qua các bữa ăn, nhất là trong giai đoạn mang thai để duy trì sức khỏe ổn định.

Hãy chú ý khi sử dụng các loại thực phẩm như sữa bầu, pho mát,… tránh lạm dụng chúng để không gây ảnh hưởng xấu đến ruột của mẹ, dẫn đến táo bón khi mang thai và các triệu chứng có liên quan. 

Gặp bác sĩ tham vấn về cách sử dụng các loại thuốc

Một số loại thuốc ngăn ngừa thiếu máu cho mẹ bầu trước khi sinh có chứa hàm lượng chất sắt làm tăng khả năng mắc phải hoặc khuếch đại các triệu chứng của táo bón.

Hãy thử ngăn ngừa thiếu máu bằng cách điều chỉnh chế độ dinh dưỡng. Hoặc đảm bảo rằng mẹ đã tham vấn ý kiến của bác sĩ/nhà cung cấp thuốc về sự phù hợp của các thành phần có trong loại thuốc sắp sử dụng để tránh làm táo bón nặng nề hơn.

Bên cạnh đó, mẹ cũng tuyệt đối không được tự ý sử dụng các loại thuốc để điều trị táo bón. Trong quá trình mang thai, sử dụng thuốc không chỉ khiến sức khỏe của mẹ bị ảnh hưởng mà còn có thể tác động tới sự an toàn của thai nhi.

4Mẹ bầu bị táo bón có nên rặn không?

Theo các chuyên gia, hành động rặn để thải phân ra ngoài khi bị táo bón tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé, cụ thể:

• Khiến tử cung co bóp mạnh làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non.
• Việc rặn quá mạnh có thể khiến mẹ bị nứt hậu môn từ đó hình thành các phản ứng viêm. Theo đó dẫn đến bệnh trĩ, tình trạng ung thư đại tràng hoặc viêm hậu môn.

5Đôi lời từ Avakids

Mặc dù táo bón khi mang thai không gây ảnh hưởng đến tính mạng, tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài và không có biểu hiện thuyên giảm, mẹ nên tới bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám trong thời gian sớm nhất.

Tổng hợp bởi Lan Anh

Ngọc Thanh kiểm duyệt