Những điều cần biết trước khi tiêm phòng viêm gan B cho trẻ

Việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ là vô cùng cần thiết để bảo vệ trẻ trước căn bệnh nguy hiểm này. Sau đây chuyên mục Góc chuyên gia sẽ cùng các mẹ tìm hiểu về lộ trình tiêm chủng viêm gan B nhé.

1Mẹ có nên tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh?

Tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ sau sinh là cách tăng sức đề kháng cho trẻ giúp phòng chống lây truyền viêm gan B từ mẹ sang trẻ. Việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ nên thực hiện càng sớm thì hiệu quả càng cao. Hiệu quả phòng ngừa bệnh sẽ giảm dần 50 - 57% theo từng ngày và không đạt được nếu tiêm sau 7 ngày.

Khác với các loại vắc-xin phòng lao, bại liệt, vắc-xin viêm gan B mũi 2, 3, 4 là để phòng phơi nhiễm trong tương lai. Việc tiêm phòng viêm gan B mũi 1 càng sớm càng tốt giúp bảo vệ trẻ sơ sinh đã phơi nhiễm với virus ngay khi sinh. Nhiều nước còn tiêm phòng trong vòng 12 giờ sau sinh.

Tiêm phòng viêm gan B cho trẻ càng sớm càng tốt

Việc tiêm chủng đầy đủ là cần thiết nhưng hiệu quả có thể khác nhau tùy theo cơ địa của từng trẻ. Thực tế, kháng thể có thể suy giảm theo thời gian, thông thường tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sẽ có hiệu quả tốt trong khoảng từ 5 - 10 năm. 

Sau khoảng thời gian này cha mẹ nên cho trẻ đi kiểm tra lại lượng kháng thể HBsAb. Trong trường hợp kháng thể HBsAb <10ml thì nên tiêm vắc-xin viêm gan B nhắc lại để tăng cường khả năng kháng bệnh. 

2Lộ trình tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh

Đối với trẻ có mẹ bị nhiễm viêm gan B

Theo nhiều nhà nghiên cứu, 90% những đứa trẻ có mẹ nhiễm viêm gan B sẽ bị viêm gan B, 25% trong số đó có thể bị xơ gan, ung thư gan. Vì đây là bệnh lý nguy hiểm nên cần tiêm phòng viêm gan B cho trẻ ngay.

Nếu người mẹ bị viêm gan B, trẻ bắt buộc phải tiêm đầy đủ 2 mũi trong 24 giờ sau sinh để phòng bệnh hiệu quả. Cụ thể:

• Mũi thứ nhất là tiêm phòng viêm gan B bằng huyết thanh, thời điểm tốt để tiêm ngừa huyết thanh là trong vòng 2 giờ sau sinh. Vì hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh nên mũi tiêm này giúp kháng thể đặc hiệu vào cơ thể để trẻ có thể chống lại virus viêm gan B. Trong y học, được gọi là miễn dịch thụ động.
• Mũi thứ hai là tiêm phòng viêm gan B bằng vắc-xin. Không giống với kháng thể có trong huyết thanh cơ thể trẻ có thể sử dụng được ngay, kháng thể trong vắc-xin phải mất từ 7 - 14 ngày mới tạo ra được.

Vì vậy, sau tiêm vắc-xin 7 đến 10 ngày cơ thể trẻ mới được bảo vệ. Tiêm phòng viêm gan B bằng vắc-xin mang lại hiệu quả phòng ngừa bệnh ở trẻ là 90 - 95%.

Sau khi tiêm hai mũi sau sinh trên, các mẹ nhớ lịch tiêm phòng cho bé nhắc lại 3 mũi vắc-xin viêm gan B nữa để hoàn chỉnh lộ trình tiêm phòng. Cụ thể: 

• Trong vòng 24 giờ sau sinh: 1 mũi huyết thanh, 1 mũi vắc-xin
• Mũi vắc-xin thứ hai: 1 tháng sau khi tiêm mũi đầu tiên (trẻ đúng 1 tháng tuổi)
• Mũi vắc-xin thứ ba: 2 tháng sau mũi tiêm đầu tiên (trẻ đúng 2 tháng tuổi)
• Mũi vắc-xin thứ tư: 12 tháng sau mũi tiêm đầu tiên (trẻ đúng 12 tháng tuổi)

Đối với trẻ có mẹ không nhiễm viêm gan B

Trong trường hợp người mẹ không bị nhiễm viêm gan B thì việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ theo lộ trình như sau:

• Mũi đầu tiên: Trong vòng 24h sau sinh.
• Mũi thứ hai: 1 tháng sau khi tiêm mũi vắc xin đầu tiên (trẻ đúng 1 tháng tuổi).
• Mũi thứ ba: 6 tháng sau khi tiêm mũi vắc xin đầu tiên (trẻ đúng 6 tháng tuổi).
• Trẻ có thể tiêm bổ sung 1 mũi vắc xin thứ tư để nhắc lại vào lúc trẻ đủ 16 - 18 tháng tuổi.

Có thể trẻ sẽ được chỉ định tiêm phòng 6 trong 1 trong đó có vắc-xin viêm gan B. Trẻ bị sốt sau khi tiêm phòng 6 trong 1 có thể khiến nhiều mẹ lo lắng nhưng đây là loại vắc-xin có ưu điểm rút ngắn quá trình, thời gian tiêm chủng cho trẻ.

Nên tiêm phòng viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ đầu tiên sau sinh

Đối với các trường hợp hoãn tiêm

Một số trẻ có mẹ không bị nhiễm viêm gan B nhưng thuộc các đối tượng sau đây thì việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ có thể bị hoãn lại:

• Trẻ sinh khó, sinh non, không đủ 2000gr tại thời điểm cần tiêm vắc-xin cho trẻ
• Dị tật bẩm sinh hoặc trẻ đang được theo dõi ở hồi sức sơ sinh.
• Trẻ bị sốt, trẻ mắc các bệnh cấp tính hoặc mãn tính, bệnh dị ứng miễn dịch.

Thời gian hoãn tiêm phòng viêm gan B cho trẻ là không quá 7 ngày sau khi sinh. Số mũi tiêm là 3 mũi bình thường như những đứa trẻ có mẹ không bị nhiễm viêm gan B. 

Vắc-xin ngừa viêm gan B sẽ không hiệu quả ở trẻ sinh non nếu trẻ mắc bệnh này trước khi được 1 tháng tuổi. Cha mẹ cần hỏi ý kiến bác sĩ về việc khi nào cho thể tiêm phòng cho trẻ.

3Những trường hợp nào không nên tiêm phòng viêm gan B cho trẻ

Một số trường hợp không nên tiêm phòng viêm gan B cho trẻ là:

• Trẻ có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với các liều thuốc được chủng ngừa trước đó
• Trẻ bị sốc phản vệ với kháng sinh trong vắc-xin
• Bé đang điều trị cấy ghép nội tạng, ung thư hoặc đang sốt, mắc các bệnh nhiễm trùng.
• Trẻ dị ứng nghiêm trọng với men nở, loại men làm bánh mì không nên chủng ngừa viêm gan loại B vì vắc-xin viêm gan B được làm từ loại nấm này.

4Những phản ứng phụ sau khi tiêm vắc-xin viêm gan B

Một số phản ứng phụ có thể có sau khi tiêm phòng viêm gan B cho trẻ:

• Đau chỗ tiêm 
• Sốt nhẹ
• Đôi khi thấy mệt mỏi, choáng váng. 
• Đau vai

Để hạn chế nguy cơ bị ngất xỉu, cha mẹ nên cho bé ngồi nghỉ hoặc nằm xuống trong khoảng 15 phút sau khi tiêm. Nếu trẻ có một trong các biểu hiện: chóng mặt, có những thay đổi về thị lực, ù tai, một số bất thường khác, cha mẹ cần thông báo với bác sĩ ngay lập tức.

Tương tự với các loại thuốc khác, việc tiêm ngừa vắc-xin vẫn có những rủi ro nhất định. Một số người cho rằng có mối liên hệ giữa vắc-xin viêm gan B với hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS), tiểu đường, bệnh đa xơ cứng nhưng vẫn chưa có cơ sở khoa học xác nhận điều này.

5Cách chăm sóc sau khi tiêm phòng viêm gan B cho trẻ

Sau khi tiêm phòng viêm gan B cho trẻ có thể xuất hiện các phản ứng nhẹ. Cha mẹ để trẻ ở lại địa điểm tiêm 30 phút để theo dõi, sau khi về nhà cần quan sát trẻ cẩn thận trong 72 giờ sau đó. Nếu trẻ có những dấu hiệu bất thường, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.

Với một số biểu hiện thông thường như đỏ da, sưng tấy nhẹ tại vị trí tiêm, cha mẹ không nên đắp gì lên vết tiêm để tránh bị nhiễm trùng. Trẻ dễ bị sốt nhẹ, quấy khóc, cha mẹ có thể làm mát người cho trẻ bằng cách cho bú thêm sữa, chườm mát, mặc quần áo thỏa mái, dán khăn hạ sốt, dùng thuốc theo cân nặng và chỉ định của bác sĩ.

6Những địa chỉ tiêm phòng viêm gan B

Các mẹ có thể tiêm phòng viêm gan B cho trẻ tại các địa chỉ tiêm chủng cho trẻ sơ sinh sau:

• Các trạm y tế địa phương trong chương trình tiêm chủng mở rộng
• Các trung tâm y tế dự phòng
• Viện vệ sinh dịch tễ trung ương
• Các bệnh viện lớn như: bệnh viện Hùng Vương, bệnh viện Từ Dũ…

Các trạm y tế địa phương đã có chương trình tiêm phòng viêm gan B cho trẻ

7Đôi lời từ AVAKids

Hy vọng với những thông tin trên đây, các mẹ đã hiểu hơn về việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ em. Việc tiêm vắc-xin là cần thiết để bảo vệ trẻ nên cha mẹ hãy đưa trẻ đi tiêm đúng lịch tiêm chủng của Bộ Y tế nhé!

Các bài viết của AVAKids chỉ mang tính chất tham khảo không có tác dụng thay thế chẩn đoán và điều trị của bác sĩ.

Quỳnh tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Trúc Lâm