Trẻ đi nhón chân có sao không? Có phải dấu hiệu tự kỷ, cách khắc phục hiệu quả

Trẻ đi nhón chân trong giai đoạn tập đi là hết sức bình thường. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này vẫn còn tiếp tục cho đến khi hơn hai tuổi thì rất có thể con đang gặp vấn đề bệnh lý. Hãy cùng chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKids tìm hiểu chi tiết hơn về hiện tượng này và cách khắc phục nhé!

1Nguyên nhân trẻ đi nhón chân

1.1. Trẻ đi nhón do chân gót chân ngắn

Gân gót chân là phần gân nối các cơ bắp của cẳng chân với mặt sau của xương gót chân. Trong trường hợp đoạn gân này quá ngắn sẽ khiến trẻ khó khăn khi đi đứng vì gót chân không thể chạm đất và dẫn đến hiện tượng trẻ đi nhón chân.

Trẻ đi nhón chân do nhiều nguyên nhân như gân gót chân ngắn, bệnh tự kỷ,...

1.2. Trẻ bị bại não

Bại não là nguyên nhân gây ra các rối loạn vận động. Sự phát triển không bình thường trong các phần chưa trưởng thành của não sẽ khiến chức năng của cơ bắp bị mất kiểm soát. Đồng nghĩa với việc trẻ bị bại não không thể thực hiện ra lệnh cho các vùng cơ ở chân thư giãn, cơ bị co cứng và khó cử động.

Thông thường, trẻ sinh non có nguy cơ bị bại não rất lớn. Ngoài ra, trong quá trình mang thai người mẹ hay thai nhi bị nhiễm trùng cũng có thể khiến mô não bị tổn hại dẫn tới bại não.

1.3. Trẻ bị tự kỷ

Tự kỷ là là một nhóm những rối loạn phức tạp của phát triển não bộ, khiến trẻ gặp khó khăn trong học tập, giao tiếp, thậm chí là có thể gây ảnh hưởng đến người khác. Trong đó, rối loạn hành vi về cử động tay chân thường thấy ở trẻ bị tự kỷ đó là đi nhón chân.

1.4. Bàn chân bị bẹt

Có một số trường hợp trẻ đi nhón chân là do dị tật bẩm sinh bàn chân bị bẹt. Đặc điểm của bàn chân này là bị thiếu, lõm khiến chân trẻ sụp vào trong gây ra cảm giác đau đớn. Lúc đó, để tránh cảm giác khó chịu, trẻ thường có xu hướng đi nhón chân.

2Trẻ đi nhón chân có ảnh hưởng gì không? 

Theo nghiên cứu, trẻ thường có thói quen đi nhón chân trong giai đoạn tập đi. Do vậy, bố mẹ không cần lo lắng bởi vì điều này có thể được cải thiện khi con lớn dần. 

Tuy nhiên, sau 2 tuổi nếu bố mẹ vẫn thấy tình trạng này không chỉ khi đi lại mà còn cả trong sinh hoạt hoặc ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của trẻ thì rất có thể là dấu hiệu cảnh báo về một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn đang diễn ra chứ không dừng lại là thói quen.

Trẻ đi nhón chân có ảnh hưởng gì không?

3Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Trẻ đi nhón chân tiềm ẩn rất nhiều những nguy cơ báo hiệu cho tình trạng sức khỏe của con. Do vậy, bố mẹ cần chú ý đưa trẻ đi khám ngay lập tức nếu trẻ có một trong những dấu hiệu sau: 

• Trẻ vẫn đi nhón chân trong mọi hoạt động sinh hoạt dù đã qua giai đoạn tập đi.
• Kiểm tra thấy các gân cơ ở bắp chân của trẻ đã bắt đầu bị co rút và ngắn hơn bình thường.
• Quan sát thấy cách đi của trẻ vụng về, lạch bạch và hay bị té ngã.
• Khi đi chân trần trẻ không giữ được thăng bằng.

4Cách khắc phục trẻ đi nhón chân

Thói quen đi nhón chân khá phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng nếu kéo dài, ba mẹ cần chú ý và tìm cách khắc phục sớm. Việc phát hiện và can thiệp kịp thời, đặc biệt ở những trẻ có kèm theo các dấu hiệu khác như chậm nói hoặc các biểu hiện của rối loạn phổ tự kỷ, sẽ giúp quá trình cải thiện đạt hiệu quả tốt hơn.

Việc hướng dẫn và điều chỉnh cách đi cho con ngay từ nhỏ là rất quan trọng. Ba mẹ cần kiên nhẫn giải thích, làm mẫu và sửa sai cho con. Đối với một số trẻ, đặc biệt với những trẻ gặp khó khăn riêng (như trẻ tự kỷ), việc hướng dẫn ban đầu có thể không dễ dàng, sự kiên trì của ba mẹ là yếu tố then chốt để giúp con thay đổi thói quen.

Dưới đây là một số cách khắc phục thói quen đi nhón chân hiệu quả mà ba mẹ có thể tham khảo và áp dụng:

4.1. Lựa chọn giày phù hợp

Ưu tiên chọn cho bé những đôi giày có cổ cao, hơi cứng và đế vững chắc. Kiểu giày này giúp hỗ trợ cố định phần cổ chân, khuyến khích bé đặt cả bàn chân xuống đất khi di chuyển và giữ thăng bằng tốt hơn, từ đó giảm thiểu việc đi bằng mũi chân.

4.2. Khuyến khích vận động đúng cách

Cho trẻ tham gia thường xuyên các hoạt động yêu cầu sử dụng linh hoạt cả bàn chân như chạy nhảy, chơi đá bóng, đạp xe ba bánh/xe đạp. Việc đi chân trần trên các bề mặt an toàn và đa dạng (như cỏ mềm, cát mịn, thảm xốp) cũng giúp tăng cảm nhận lòng bàn chân và khuyến khích bé đặt gót chân xuống một cách tự nhiên.

4.3. Tìm đến vật lý trị liệu

Nếu tình trạng đi nhón chân kéo dài và không cải thiện dù đã áp dụng các biện pháp tại nhà, ba mẹ nên đưa bé đi khám. Các chuyên gia vật lý trị liệu có thể đưa ra các bài tập phù hợp giúp kéo giãn gân gót, tăng cường sức mạnh cơ bắp chân, bàn chân và cải thiện hiệu quả dáng đi cho trẻ.

4.4. Sử dụng nẹp hoặc bó bột (theo chỉ định bác sĩ)

Trong một số trường hợp đi nhón chân kéo dài, dai dẳng và không đáp ứng với các phương pháp trên, bác sĩ có thể xem xét chỉ định cho trẻ sử dụng nẹp chỉnh hình hoặc bó bột trong một thời gian nhất định. Biện pháp này nhằm mục đích giúp kéo giãn gân cơ thụ động và định hình lại tư thế bàn chân đúng khi đi.

Quan trọng nhất, nếu ba mẹ lo lắng về tình trạng đi nhón chân của con, đặc biệt nếu kèm theo các dấu hiệu chậm phát triển khác, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được đánh giá và tư vấn phù hợp.

5Bố mẹ cần làm gì khi trẻ đi nhón chân?

Bố mẹ cần quan sát con thật kỹ lưỡng. Nếu trẻ đi nhón chân theo thói quen và không ảnh hưởng tới sự phát triển bình thì việc can thiệp, điều trị là không cần thiết mà chỉ cần áp dụng những bài tập điều chỉnh đơn giản.

Ngược lại, nếu trẻ đi nhón chân mang theo những cảnh báo về bệnh thì bố mẹ cần áp dụng phương pháp trị liệu, điều trị càng sớm càng tốt như:

• Vật lý trị liệu: Thực hiện một số động tác giãn cơ bằng cách nhẹ nhàng kéo dài các cơ ở chân và bàn chân để hồi phục chức năng và sức mạnh cho nhóm cơ ở chân của trẻ.
• Băng hoặc nẹp chân: Bó chân hoặc dùng nẹp với trẻ gặp khó khăn khi chạm bàn chân xuống đất để cải thiện dáng đi, tư thế và giúp bàn chân quen dần với trọng lượng cơ thể.
• Phẫu thuật: Đây là phương pháp không được khuyến khích vì sẽ gây ra đau đớn, rủi ro và dễ để lại biến chứng. Chỉ nên dùng phương pháp này nếu trẻ bị dị tật bàn chân và cấu trúc cơ thể bị sai lệch nghiêm trọng. 

Bó hoặc nẹp chân sẽ giúp cải thiện tình trạng trẻ đi nhón chân

Bố mẹ nên tìm cách điều trị cho trẻ đi nhón chân càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong giai đoạn từ 2,5 - 7 tuổi bởi vì đây là giai đoạn cấu trúc cơ thể đang phát triển từ từ và dễ thay đổi. Hy vọng bài viết trên hữu ích cho bố mẹ. Đừng quên theo dõi AVAKids để biết thêm nhiều thông tin hay nữa nhé!

Các bài viết của AVAKids/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.