Bị ngứa tay và chân khi mang thai ? Mẹ nên theo dõi vì có thể liên quan đến một biến chứng thai kỳ

Ngứa ngáy là một tình trạng khó chịu với hầu hết mọi người, tình trạng này gia tăng ở phụ nữ khi bắt đầu mang thai. Thai phụ có thể bị ngứa toàn thân hoặc chỉ ở một số bộ phận cơ thể, chẳng hạn như bàn chân.

Ngứa chân khi mang thai là tình trạng thường gặp. Tuy nhiên, bạn nên cẩn trọng và tốt nhất nên tìm gặp các bác sĩ nếu bạn bị ngứa chân để thăm khám và phòng ngừa tình trạng ứ mật thai kỳ (hay còn gọi là ứ mật trong gan) - một bệnh lý liên quan tới gan có thể gây ngứa bàn chân và bàn tay khi mang thai.

Hãy cùng AVAKids tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân khiến bàn chân của thai phụ thường bị ngứa, thời điểm nào thai phụ nên đi khám và một số biện pháp để giúp thai phụ cải thiện tình trạng này nhé!

1Tại sao thai phụ thường bị ngứa chân?

Ngứa chân khi mang thai cũng có thể do tình trạng ứ mật thai kỳ gây ra. Nguồn: iStock

Có nhiều nguyên nhân khiến mẹ bầu bị ngứa chân trong thai kỳ, bao gồm nội tiết tố thay đổi, tăng tiết mồ hôi và các bệnh lý về da như bệnh vảy nến. Tình trạng ngứa chân gây ra bởi các nguyên nhân này không quá nghiêm trọng và có thể được kiểm soát bằng các biện pháp chữa trị tại nhà hoặc các đơn thuốc được kê toa bởi bác sĩ.

Tuy nhiên, ngứa chân khi mang thai cũng có thể do tình trạng ứ mật thai kỳ gây ra. Theo các chuyên gia tại phòng mạch Clever Clinic (Anh Quốc), tình trạng ứ mật xảy ra do các hóc môn kích hoạt gan bị rối loạn chức năng trong thai kỳ, tạo ra mật tích tụ trong gan và máu. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngứa bàn tay và bàn tay ở mẹ bầu. Ứ mật thai kỳ có thể gây nguy hiểm cho thai nhi, vì vậy, mẹ bầu nên tìm bác sĩ hoặc các chuyên gia y khoa để thăm khám nếu gặp tình trạng ngứa da kéo dài.

2Những nguyên nhân khiến thai phụ bị ngứa chân trong thai kỳ

Những thay đổi về nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh của thai phụ, khiến chúng trở nên nhạy cảm hơn và dễ bị ngứa hơn. Nguồn: iStock

Bác sĩ y khoa chuyên nghiên cứu về khả năng sinh sản - Cindy M.Duke cho biết sự thay đổi hóc môn trong thai kỳ là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng ngứa chân. Bác sĩ Duke giải thích thêm, những thay đổi về nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh của thai phụ, khiến chúng trở nên nhạy cảm hơn và dễ bị ngứa hơn.

“Một số bệnh nhân sẽ thấy thần kinh của họ nhạy cảm hơn bình thường, đặc biệt là nếu họ có bất kỳ bệnh lý tiềm ẩn nào khác” - bác sĩ Duke cũng lý giải.

Theo nghiên cứu Genç H. và các cộng sự vào năm 2017, những phụ nữ mang thai mắc hội chứng đau cơ xơ hóa (tình trạng đau mạn tính trong cơ, dây chằng, gân và các tổ chức phần mềm của cơ thể) hoặc các bệnh lý khác liên quan đến thần kinh, có thể khiến da của họ nhạy cảm hơn và dễ bị ngứa hơn khi mang thai.

Mang thai cũng làm cho làn da của thai phụ căng ra, có thể dẫn đến mất nước và độ ẩm. Nguồn: iStock

Bác sĩ Duke cho biết thêm, mang thai cũng làm cho làn da của thai phụ căng ra, có thể dẫn đến mất nước và độ ẩm. Điều này khiến da của họ có cảm giác ngứa ngáy. Ngoài ra, nhiều phụ nữ mang thai cho rằng bàn chân của họ bị phù chân khi mang thai. Diện tích bề mặt da bị căng ra ở bàn chân khiến mồ hôi tiết nhiều hơn và da chân trở nên khô hơn. Đây là nguyên nhân khiến thai phụ bị ngứa chân.

Đôi khi, một số bệnh lý về da sẽ xuất hiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn khi bạn mang thai, ví dụ là bệnh vảy nến (bệnh ngoài da được cho là có liên quan đến rối loạn trong hệ miễn dịch và có yếu tố di truyền, gây ra các mảng đỏ ngứa hoặc màu bạc). Theo nghiên cứu của Weatherhead S. và các cộng sự vào năm 2007, mặc dù việc mang thai thường giảm bớt tình trạng của bệnh vẩy nến, nhưng đối với 10 - 20% thai phụ, tình trạng vảy nến trở nên trầm trọng hơn khi họ mang thai.

Chứng mề đay, sẩn ngứa thường xuất hiện dưới dạng phát ban ngứa ở bụng. Nguồn: iStock

Một điển hình khác của bệnh da do mang thai là chứng mề đay, sẩn ngứa (PUPPP) hay còn gọi chứng phát ban đa dạng (đặc trưng bởi phát ban ở da kèm ngứa). Theo bệnh viện nhi đồng Mott (bang Michigan, Hoa Kỳ), chứng mề đay, sẩn ngứa không gây nguy hiểm cho thai nhi, tuy nhiên nó lại gây khó chịu cho mẹ bầu. Chứng mề đay, sẩn ngứa thường xuất hiện dưới dạng phát ban ngứa ở bụng, sau đó có thể lan xuống đùi, cánh tay, mông của thai phụ.

Bác sĩ y khoa Tamika Cross - đồng thời là tác giả của quyển sách “What a Doctor Looks Like” - cho rằng chứng mề đay, sẩn ngứa có thể lan xuống chân và là một nguyên nhân khiến thai phụ bị ngứa chân liên tục. Bác sĩ Cross cho biết thêm: “Chứng mề đay, sẩn ngứa thường không xuất hiện ở chân, theo lý thuyết, nó có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên cơ thể. Nếu một thai phụ nói rằng họ bị ngứa khắp cơ thể, khả năng là do chứng mề đay, sẩn ngứa gây ra rất cao và cần có biện pháp xử lý ngay từ đầu”.

3Những điều mẹ bầu cần biết về chứng ứ mật thai kỳ

Chứng ứ mật (còn được gọi là ứ mật thai kỳ) là một bệnh gan ảnh hưởng đến khoảng một hoặc hai trên 1.000 phụ nữ mang thai. Nguồn: iStock

Theo nghiên cứu của phòng khám Clever Clinic (Anh Quốc), chứng ứ mật (còn được gọi là ứ mật thai kỳ) là một bệnh gan ảnh hưởng đến khoảng một hoặc hai trên 1.000 phụ nữ mang thai. Đây cũng là một nguyên nhân tiềm ẩn gây ngứa ngáy trong thai kỳ, đặc biệt là bàn chân hoặc bàn tay.

Bác sĩ nhi khoa Neha Singla Jani lý giải rằng tình trạng ứ mật xảy ra do khả năng xử lý mật của gan và dịch tiêu hóa tiết ra bởi gan bị giảm hoặc ngừng hoạt động. Bác sĩ Jani đồng thời giải thích: “Cơ chế bệnh sinh của tình trạng ngứa ngáy do ứ mật gây ra vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, một số giả thuyết cho rằng sự tích tụ axit mật trong da đóng vai trò là tác nhân gây ngứa”.

Bác sĩ Jani cũng cho biết thêm: “Ứ mật thường xảy ra vào cuối thai kỳ và có thể xảy ra ở khắp cơ thể. Bàn chân và bàn tay là nơi cơn ngứa ngáy xuất hiện phổ biến nhất. Cơn ngứa da có xu hướng giảm dần và trở nặng hơn vào ban đêm, khiến giấc ngủ của thai phụ bị ảnh hưởng. Chứng ứ mật không gây phát ban mà chỉ khiến thai phụ ngứa ngáy”.

Đau ở vị trí phía trên bên phải của bụng là một trong những triệu chứng của chứng ứ mật. Nguồn: iStock

Ngoài các triệu chứng chính thường thấy như ngứa bàn tay và bàn chân, chứng ứ mật còn có các triệu chứng khác như buồn nôn, kiệt sức, kén ăn, nước tiểu sẫm màu và đau ở vị trí phía trên bên phải của bụng. Mắt và da của bạn cũng có thể bị vàng. Vì vậy, nếu mẹ bầu có bất kỳ cơn ngứa ngáy kéo dài trong thai kỳ, hãy báo với bác sĩ những triệu chứng của bạn để được kiểm tra sức khỏe và nhận được sự điều trị kịp thời.

Chẩn đoán ứ mật bao gồm xét nghiệm máu và khám sức khỏe. Nếu điều trị bằng đơn thuốc được kê toa bởi bác sĩ không cải thiện được tình trạng ứ mật của bạn, bạn có thể cân nhắc sinh con sớm để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

4Những phương pháp điều trị và kiểm soát tình trạng ngứa cho mẹ bầu

Mẹ bầu có thể sử dụng các loại kem dưỡng ẩm để giảm bớt tình trạng ngứa ngáy ở chân. Nguồn: iStock

Nếu tình trạng ngứa chân của mẹ bầu không phải do chứng ứ mật thai kỳ gây ra, mẹ bầu hoàn toàn có thể tự chữa trị tại nhà.

Bác sĩ Duke gợi ý cho bạn một số biện pháp khắc phục như ngâm chân trong nước ấm hoặc nước lạnh, chườm lạnh và thay vớ (tất) thường xuyên. Bàn chân bị khô cũng có thể gây ngứa, vì vậy bạn nên sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc những loại kem dưỡng ẩm có thành phần chống ngứa, chẳng hạn như kem dưỡng da Calamine hay kem dưỡng da có chứa diphenhydramine (thành phần hoạt tính trong Benadryl).

Nếu bạn đã được bác sĩ chẩn đoán mắc chứng ứ mật, bạn có thể được kê một loại thuốc gọi là Ursodeoxycholic Acid (Ursodiol) để điều trị chứng ứ mật.

Bác sĩ Jani đưa ra lời khuyên cho mẹ bầu, khi chờ thuốc phát huy tác dụng, mẹ bầu có thể điều trị chứng ngứa do ứ mật của mình bằng cách tắm nước ấm, sử dụng kem dưỡng ẩm và thuốc kháng histamin. Tất nhiên, mẹ bầu nên tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi.

Gợi ý

Hãy tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nếu tình trạng ngứa ngáy của bạn trở nên nghiêm trọng. Nguồn: iStock

Mang thai gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của thai phụ, bạn có thể tham khảo những phương pháp mà AVAKids mang đến để làm giảm sự khó chịu do cơn ngứa ngáy gây ra.

Tuy nhiên, nếu bạn đang có tình trạng ngứa ngáy kéo dài, đặc biệt là ngứa bàn tay và bàn chân, hoặc cơn ngứa ngáy bắt đầu trở nặng hơn vào ban đêm, đây có thể là dấu hiệu của chứng ứ mật thai kỳ. Chứng ứ mật có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi nếu bạn không được điều trị đúng cách. Vì vậy, lời khuyên tốt nhất của AVAKids dành cho bạn là hãy nên tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé nhé!

Phương Trúc tổng hợp từ verywellfamily.