Biến chứng nấm da đầu ở trẻ em ba mẹ nên lưu ý

Nấm da đầu ở trẻ em là một trong các bệnh thường gặp ở trẻ em dưới 10 tuổi. Bệnh gây nhiều trở ngại cho bé trong sinh hoạt hằng ngày. Cùng chuyên mục Chăm sóc bé 0 - 3 tuổi tìm hiểu nguyên nhân và cách trị nấm da đầu dứt điểm cho trẻ qua bài viết dưới đây nhé. 

1Dấu hiệu bị nấm da đầu ở trẻ em

Nấm da đầu là loại bệnh bệnh ngoài da do vi nấm gây ra. Kết hợp với sức đề kháng của trẻ nhỏ thường yếu và hàng rào bảo vệ da chưa hoàn thiện là tác nhân dẫn đến nấm da đầu. Bệnh thường gây ngứa, có vảy và tạo ra mảng hói trên đầu. Đây là một bệnh nhiễm trùng rất dễ lây lan. 

Một số dấu hiệu nhận đặc trưng giúp ba mẹ nhận biết bệnh nấm da đầu ở trẻ em gồm có:

• Ngứa da đầu. Vùng da đầu bị bệnh thường có cảm giác ngứa ngáy và khó chịu. Vì thế, trẻ thường xuyên dùng tay để gãi. Khi cơn ngứa dữ dội hơn, trẻ cào mạnh có thể dẫn đến da đầu bị trầy xước, chảy máu, sưng tấy và làm mủ. 
• Da đầu đóng thành vảy hình thành các mảng gàu. Đây là dấu hiệu bị nấm da đầu phổ biến nhất của bệnh nấm da đầu ở trẻ em và người lớn. Do tuyến bã nhờn bị kích thích hoạt động mạnh mẽ kết hợp với các tế bào chết trên da gây nên viêm da tiết bã nhờn ở trẻ sơ sinh.

Nấm da đầu ở trẻ em đóng vày hình thành các mảng gàu

• Da đầu xuất hiện các vết ban đỏ. Vết thương trên da đầu do nấm gây ra dưới dạng nhiều vòng tròn màu đỏ hoặc hồng đường kính khoảng 6mm. Vòng bên ngoài có màu đậm hơn vòng trung tâm. Nếu không chữa trị sớm, các vết ban tiến triển lớn, đường kính có thể lên đến 2,5 cm.

• Nổi mụn nước và đóng vảy. Vùng da bị tổn thương xuất hiện nhiều mẩn đỏ, bên trong chứa dịch nước hoặc mủ. Mụn mọc rải rác hoặc tập trung thành từng cụm. Khi trẻ gãi đầu, mụn sẽ vỡ và đóng thành vảy cứng khi chúng khô lại.
• Tóc yếu, dễ gãy rụng. Nấm da đầu sẽ gây các tổn thương ở nang tóc khiến tóc thiếu dưỡng chất nuôi dưỡng. Điều này làm cho chân tóc của trẻ suy yếu và dễ bị gãy rụng. Tình trạng rụng tóc lâu ngày sẽ hình thành mảng hói trên đầu trẻ, gây mất thẩm mỹ vô cùng.
• Ngoài ra, bệnh nấm da đầu còn có các triệu chứng khác kèm theo như: nổi hạch, trẻ bị sốt nhẹ, bứt rứt khi ngủ, dễ cáu gắt,…

2Hình ảnh nấm da đầu ở trẻ sơ sinh

Nổi mụn nước là dấu hiệu nấm da đầu ở trẻ em

Vết ban đỏ gây ra bởi nấm da đầu ở trẻ em

Nấm da đầu ở trẻ em gây ngứa ngáy cho trẻ

3Nguyên nhân gây nấm da đầu ở trẻ em

Nguyên nhân dẫn đến các triệu chứng nấm da đầu ở trẻ em do một loại nấm Dermatophytes gây ra. Loại nấm này phá hủy lớp da trên đầu và tóc. Hậu quả làm cho những sợi tóc của trẻ bị yếu và gãy. Có nhiều tác nhân khiến trẻ bị nấm da đầu. Cụ thể như sau:

Thay đổi về nội tiết tố trong cơ thể

Ở một số bé, tuyến mồ hôi trên da đầu hoạt động mạnh mẽ dẫn đến da đầu tiết nhiều mồ hôi và bã nhờn làm da luôn trong tình trạng ẩm ướt. Các yếu tố trên là tiền đề cho vi nấm sinh sôi phát triển và gây ra bệnh nấm da ở trẻ sơ sinh.

Gội đầu không đúng cách

Việc tắm rửa gội đầu cho trẻ vào đêm rồi để ướt đi ngủ rất dễ bị nấm da đầu, đặc biệt là các bé gái có mái tóc dài. Môi trường ẩm ướt là nơi lý tưởng để vi nấm phát triển mạnh. Bên cạnh đó, sử dụng dầu gội không phù hợp có thể gây dị ứng ở trẻ em và tổn thương da đầu bởi vi nấm tấn công.

Nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm

Sau một ngày dài hoạt động, trên người bé có rất nhiều mồ hôi và bụi bẩn bám vào. Nếu mẹ sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh để tắm gội sẽ khiến cơ thể bé, đặc biệt là da đầu không được làm sạch dẫn đến nguy cơ bị nấm da đầu hoặc da bé bị nổi hạt sần sùi.

Không vệ sinh da đầu cho bé

Nếu trẻ không được gội đầu và làm sạch da đầu thường xuyên thì bụi bẩn, bã nhờn và tế bào chết sẽ tích tụ lại tạo điều kiện tốt cho vi nấm hình thành. Đến một thời điểm nào đó, trẻ sẽ bị nấm da đầu. 

Chú ý vệ sinh nón của bé

Thiết kế ôm khít da đầu và ít có khả năng thoáng khí của các loại nón sơ sinh rất dễ sinh ra mồ hôi, chất bã nhờn dẫn đến việc nấm có cơ hội phát triển. Vì thế, mẹ nên giặt sạch mũ nón của bé thường xuyên nhé.

Sinh hoạt ở môi trường đông đúc và ẩm ướt

Điều này lý giải vì sao nhiều trẻ trong độ tuổi đi học lại bị nấm da đầu. Việc sinh hoạt trong không gian chật hẹp, đông đúc và ẩm ướt suốt một thời gian dài có thể khiến trẻ bị nấm da đầu cao hơn so với những trẻ khác.

Ảnh hưởng từ tác nhân lây nhiễm:

• Từ người sang người: Vi khuẩn nấm gây bệnh có khả năng lây lan nhanh chóng từ người bệnh sang trẻ khi tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. 
• Từ động vật sang người: Trẻ có thể mắc bệnh nấm da đầu khi chạm vào động vật bị nấm da. Vi nấm có thể lây lan khi trẻ chơi đùa, vuốt ve, chải lông cho vật nuôi bị bệnh. Nấm da đầu rất phổ biến các vật nuôi như chó con, mèo con, bò, dê, lợn và ngựa.
• Dùng chung các vật dụng cá nhân: Bệnh nấm da đầu ở trẻ em lây lan khi bé vô tình tiếp xúc hoặc dùng chung các đồ vật với người bị nhiễm bệnh đã chạm vào trước đó. Các đồ vật chẳng hạn như nón, quần áo, lược, gối ôm, gối nằm cho bé,… cũng có khả năng lây nhiễm mầm bệnh.

Ngoài ra, trẻ bị dị ứng với các thành phần trong sản phẩm mẹ hay dùng để tắm gội, các loại thuốc điều trị,...

4Biến chứng của nấm đầu ở bé

Nấm da đầu ở trẻ em nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời sẽ trở nên nghiêm trọng dẫn đến tình trạng Kerion. Chúng xuất hiện dưới dạng những nốt phồng mềm, nhô lên, chảy mủ và đóng vảy dày màu vàng trên da đầu trẻ em.

Khi mắc Kerion, tóc dễ rụng và dễ kéo ra hơn. Tình trạng này là do cơ thể phản ứng quá mạnh mẽ để đáp ứng miễn dịch với các loại nấm sợi. Hậu quả làm da đầu bị tổn thương nghiêm trọng, về sau sẽ để lại sẹo và gây rụng tóc vành khăn ở trẻ nhỏ nhiều dẫn đến hói. Điều này gây mất thẩm mỹ, làm trẻ mặc cảm khi tiếp xúc với bạn khác.

Biến chứng nấm da đầu ở trẻ em dẫn đến hói

Mặt khác, bệnh nấm da đầu ở trẻ em rất dễ nhầm lẫn với hiện tượng cứt trâu hay trẻ bị nổi mẩn đỏ thông thường. Vì thế, nếu thấy con có bất kỳ dấu hiệu bị nấm da đầu kể trên, ba mẹ hãy đưa con tới cơ sở y tế tin cậy để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

5Các chủng nấm da đầu ở trẻ em

Dựa vào chủng nấm gây ra tình trạng nấm da đầu cho trẻ, có thể chia thành các nhóm như sau:

• Chủng nấm Microsporum: Thường gặp nhiều ở trẻ trong độ tuổi học mẫu giáo. Trẻ bị nấm da đầu khi sử dụng chung các vật dụng cá nhân với người khác như khăn, quần áo, nón và đồ chơi. 
• Chủng nấm Trichophyton: Sự xuất hiện các vệt nấm rải rác và khiến trẻ ngứa ngáy là dấu hiệu bị nấm da đầu ở trẻ em. Nếu không chữa trị sớm thì các vết nhỏ này có thể dẫn đến trình trạng hắc lào trên da bé.
• Chủng nấm piedra Hortai: Đây là tác nhân gây ra các mảng đốm tròn trên da đầu. Dạng nấm tóc này hầu như không ảnh hưởng đến sinh hoạt của trẻ. Thời tiết nóng ẩm là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh. Dấu hiệu nấm tóc này dễ nhầm lẫn với những trường hợp nhiễm chấy ở trẻ, vì thế ba mẹ nên lưu ý nhé.

6Điều trị nấm da đầu ở trẻ em như thế nào?

Nấm da đầu là một tình trạng bệnh không quá nghiêm trọng, có thể điều trị hoàn toàn bằng một số phương pháp dân gian và điều trị nội khoa với các loại thuốc kháng nấm giúp cải thiện triệu chứng bệnh cho trẻ. 

Điều trị theo cách dân gian

Quả bồ kết

Từ lâu, bồ kết là nguyên liệu quen thuộc trong chăm sóc tóc và da đầu. Trong bồ kết chứa thành phần saponin, có công dụng kháng khuẩn, kháng viêm ngăn ngừa vi khuẩn, nấm phát triển. Không những thế, bồ kết còn có các vitamin kích thích tái tạo da đầu bị tổn thương do nấm gây ra.

Cách thực hiện: 

Chuẩn bị 5 - 6 quả bồ kết khô, đem nướng lên đến khi có mùi thơm. Sau đó, để nguội và đập thành từng miếng nhỏ. Đem đun với 2 lít nước. Chắt lấy nước ra chậu để nguội rồi gội đầu, kết hợp dùng tay massage nhẹ nhàng. Cuối cùng, gội đầu lại bằng nước sạch. Duy trì 3 lần/tuần để có kết quả tốt nhất.

Cây chó đẻ

Để điều trị nấm da đầu ở trẻ em, các mẹ không nên bỏ qua cây chó đẻ. Đây là một loài thực vật thân thảo, mọc hoang dại ở nhiều nơi nên rất dễ tìm. Trong cây chó đẻ chứa phenplic có tác dụng kháng khuẩn, tiêu diệt nấm mạnh. Nấu nước cây chó đẻ để gội đầu là cách trị nấm da đầu tại nhà đơn giản mà mang lại hiệu quả cao.

Cách thực hiện: 

Chuẩn bị một nắm cây chó đẻ rửa sạch, cho 3 thìa muối, nước và đun sôi khoảng 20 phút. Tắt bếp, lọc lấy nước và để nguội. Dùng nước gội đầu cho trẻ. Massage nhẹ nhàng để hoạt chất kháng nấm phân bổ đều da đầu, tiêu diệt nấm hiệu quả. Sau đó, gội lại bằng nước sạch. Thực hiện 2 lần/tuần để đạt kết quả mong muốn.

Cây cứt lợn

Cây cứt lợn là loại cây mọc hoang, có các tên gọi khác như cây ngũ sắc, cây hôi đất được các mẹ sử dụng khá nhiều để điều trị nấm da đầu. Thành phần của cây chứa nhiều hoạt chất giúp diệt nấm, kháng khuẩn và làm sạch da đầu. Dùng cây cứt lợn để gội đầu đem lại cảm giác thư giãn và dễ chịu. 

Cách thực hiện:

Chuẩn bị một nắm cây cứt lợn, đem rửa sạch rồi đun sôi với nước khoảng 20 phút. Chắt lấy nước để nguội gội đầu và xoa nhẹ nhàng cho bé để các hoạt chất tác động và thấm sâu vào lớp biểu bì da tiêu diệt nấm triệt để. Sau đó, gội đầu lại bằng nước sạch. Thực hiện 2 lần/tuần để đạt hiệu quả cao.

Điều trị theo cách khác

Bên cạnh việc sử dụng các biện pháp chữa trị nấm da đầu ở trẻ em bằng thảo dược thì việc sử dụng thuốc điều trị nội khoa cũng là cách khắc phục bệnh hiệu quả. Có 2 dạng thuốc là bôi hoặc uống. Nếu tình trạng bệnh nhẹ thì sử dụng đường bôi, đối với bệnh nặng thì dùng thuốc uống chuyên trị nấm da đầu.

Cụ thể như sau:

• Thuốc trị nấm da đầu dạng bôi: Thuốc được bôi trực tiếp lên vùng da bị bệnh để làm giảm tình trạng viêm ngứa, từ đó loại bỏ vi nấm gây bệnh. Một số tác dụng phụ của thuốc thường gặp như buồn nôn, ói mửa, đau đầu,... nên cẩn trọng khi dùng. Các loại thuốc bôi điều trị nấm da đầu là Naftifine, Clotrimazol,  Miconazol,...
• Thuốc trị nấm da đầu dạng uống: Đây là phương pháp trị nấm hiệu quả ở bên trong cơ thể với 2 hoạt chất là Griseofulvin hoặc Terbinafine. Thuốc có tác dụng mạnh, thời gian dùng 6 - 8 tuần tùy tình trạng bệnh. Phải theo dõi sát sao trẻ trong quá trình uống thuốc để kịp thời can thiệp nếu có dấu hiệu bất thường.
• Ngoài ra, có thể sử dụng thêm dầu gội đầu cho bé chứa các hoạt chất chống nấm như Selenium sulfide, Ketoconazol,... đối với trường hợp nấm da đầu nhẹ hoặc muốn hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn. Sử dụng dầu gội chống nấm là một biện pháp an toàn trong việc điều trị nấm da đầu ở trẻ em. 

7Cách phòng tránh nấm da đầu ở trẻ em ba mẹ nên lưu ý

Nấm da đầu ở trẻ em là bệnh lý thường gặp và tái đi tái lại nhiều lần. Để phòng tránh, cha mẹ hãy thực hiện các phương pháp đơn giản sau để giảm nguy cơ mắc bệnh nấm da đầu:

• Giáo dục bé về bệnh nấm da đầu: Hướng dẫn bé cách rửa tay thật sạch bằng sữa rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đồng thời, dạy trẻ kiến thức về bệnh nấm da đầu ở trẻ em, những điều cần tránh và cách phòng ngừa bệnh. Điều này sẽ giúp trẻ chủ động phòng tránh được bệnh. 
• Gội đầu cho bé thường xuyên: Tạo cho trẻ có thói quen gội đầu thường xuyên và giữ vệ sinh đầu tóc. Sử dụng các sản phẩm dưỡng da đầu chiết xuất từ thiên nhiên như dầu dừa, tinh dầu bưởi, dầu oliu có thể giúp ngăn ngừa nấm da đầu ở trẻ hiệu quả.
• Giữ gìn vệ sinh nhà cửa: Môi trường sống sạch sẽ hạn chế được nguy cơ sản sinh bệnh nấm da đầu. Thường xuyên lau dọn nhà cửa, giặt giũ chăn, ga, gối, nệm,... là cách phòng ngừa nhiễm nấm tốt nhất cho cả gia đình.
• Tránh tiếp xúc động vật nhiễm bệnh: Nếu ba mẹ thấy trên người của động vật nhiễm trùng thường có những mảng da bị thiếu lông thì đó có thể là dấu hiệu thú cưng mang bệnh nấm. Lúc này, hãy nhờ bác sĩ thú y kiểm tra chúng xem có bệnh hay không để ngăn chặn kịp thời bệnh lây sang người.
• Đảm bảo vùng da đầu khô thoáng: Hạn chế đội mũ quá chật cho bé để tránh việc tiết nhiều mồ hôi đầu cũng như đội mũ quá lâu khi tóc ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho vi nấm sinh sôi phát triển.
• Dặn bé không dùng chung các đồ dùng cá nhân với người khác: Hãy dạy trẻ không sử dụng chung các vật dụng cá nhân của mình với người khác như quần áo, khăn, lược, nón, khăn tắm,... để hạn chế khả năng bé bị lây nhiễm nấm da đầu.

8Đôi lời từ AVAKids

Nấm da đầu ở trẻ em là bệnh ngoài da tuy không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hằng ngày, vì thế cần điều trị đúng cách để tránh bệnh kéo dài. Với những chia sẻ trên, AVAKids hy vọng ba mẹ đã có thêm những kiến thức hữu ích trong việc chăm sóc sức khỏe cho con yêu.

Thúy Ngọc tổng hợp

Nhật Quang đã kiểm duyệt