9 Cách tránh thai sau sinh an toàn và hiệu quả

Đa số các mẹ sau sinh đều sử dụng những biện pháp tránh thai trong vòng hai năm để hạn chế việc sinh con trong thời gian quá gần. Vậy đâu là cách tránh thai sau sinh an toàn? Đọc ngay!

1Sau sinh bao lâu thì có thể mang thai?

Khi phụ nữ mang thai, niêm mạc tử cung luôn trong tình trạng nuôi dưỡng để tạo ra môi trường lý tưởng cho thai nhi phát triển khỏe mạnh. Chính vì vậy, chu kỳ kinh nguyệt của bà bầu sẽ không xuất hiện trong thời gian này. Do đó, nếu mẹ bầu quan hệ tình dục khi đang mang thai cũng không thể dẫn đến quá trình thụ thai.

Sau khi phụ nữ mang thai hạ sinh, nội tiết tố trong cơ thể sẽ bắt đầu trở về trạng thái bình thường. Tuy nhiên, tùy từng thai phụ với cách chăm sóc và cho trẻ sơ sinh bú mà thời gian chu kỳ kinh nguyệt hoạt động trở lại có thể khác nhau.

Nhiều thai phụ có kinh sau sinh con rất sớm, chỉ sau 2 - 3 tháng. Nhưng trong một số trường hợp, chu kỳ kinh nguyệt của các mẹ bỉm sẽ xuất hiện muộn hơn từ 7 đến 8 tháng. Khi kinh nguyệt bắt đầu xuất hiện trở lại cũng đồng nghĩa với việc mẹ bỉm có thể mang thai. Tuy nhiên, ở giai đoạn này khả năng thụ thai là tương đối thấp. Chính vì thế, nếu muốn tránh thai sau sinh bạn cần thực hiện các biện pháp tránh thai an toàn.

2Tránh thai sau sinh quan trọng như thế nào?

Theo các chuyên gia y tế, ngay sau sinh 6 tuần, cơ thể phụ nữ đã có thể thụ thai trở lại. Vì vậy, nếu không sử dụng biện pháp tránh thai sau sinh thì khả năng “vỡ kế hoạch” của mẹ bỉm là rất cao. Mang thai ngay sau khi vừa sinh con sẽ khiến mẹ gánh chịu những hậu quả vô cùng nặng nề do cơ thể chưa kịp phục hồi. Đặc biệt, nếu trước đó mẹ sinh mổ, tử cung và dạ con sẽ bị tổn thương nặng.

Mang thai sau sinh quá sớm làm tăng khả năng vết mổ bị bục dẫn đến gây vỡ tử cung, nguy hiểm đến tính mạng người mẹ. Chính vì những lý do trên, việc tránh thai sau sinh vẫn luôn là đề tài được các mẹ bỉm bàn luận sôi nổi trên các diễn đàn.

Ngoài ra, vừa mang thai vừa chăm sóc con nhỏ sẽ khiến các mẹ rơi vào trạng thái stress. Đồng thời, điều này còn khiến đời sống tình dục bị gián đoạn trong thời gian khá dài. Do đó, tránh thai sau sinh là vấn đề quan trọng mà bất kỳ phụ nữ nào cũng cần chú ý.

3Thời điểm áp dụng biện pháp tránh thai sau sinh

Việc làm đầu tiên mà các mẹ cần biết để quá trình tránh thai sau sinh được diễn ra thuận lợi chính là kiêng quan hệ vợ chồng trong khoảng 6 tuần đầu. Sáu tuần đầu tiên sau khi sinh em bé là khoảng thời gian tử cung phục hồi, tầng sinh môn bắt đầu lành lại và âm đạo tiết ra sản dịch. 

Sau 6 tuần kiêng cữ, nếu mẹ bỉm quan hệ tình dục trở lại, hãy sử dụng các biện pháp tránh thai sau sinh an toàn. 

Kinh nguyệt là biểu hiện cho thấy chức năng rụng trứng đã phục hồi. Tuy nhiên, lần rụng trứng đầu tiên sau sinh không nhất thiết phải xuất hiện máu kinh, rất có thể là trước khi máu kinh xuất hiện. Vì vậy, để đảm bảo không “dính bầu”, các mẹ nên dùng những các cách tránh thai ngay khi quan hệ trở lại.

4Nguyên tắc "vàng" khi ngừa thai sau sinh

Nguyên tắc tránh thai sau sinh mẹ cần biết. Nguồn từ Google

3 nguyên tắc tránh thai sau sinh mà mẹ cần biết chính là:

• Thứ nhất, lựa biện pháp tránh thai sau sinh phù hợp
• Thứ hai, mẹ bỉm cần có kiến thức về mức độ tin cậy và sự hiệu quả của mọi phương pháp tránh thai sau sinh.
• Thứ ba, không có biện pháp tránh thai nào có thể đạt mức hiệu quả 100%, chỉ có phương pháp này hiệu quả hơn phương pháp khác.

59 biện pháp tránh thai sau sinh an toàn

Cấy que ngừa thai

Có lẽ hầu hết các mẹ bỉm đều nghe qua phương pháp tránh thai sau sinh bằng que cấy. Vậy, que cấy tránh thai là gì?

• Que cấy tránh thai là que nội tiết nhỏ dài khoảng 4cm, rộng 2mm, được đặt dưới da cánh tay.
• Que cấy tránh thai tiến hành giải phóng hormone proestogen vào máu và thực hiện ngăn cản việc rụng trứng hàng tháng, giúp mẹ bỉm tránh thai sau sinh an toàn.
• Dụng cụ này làm chất nhầy cổ tử cung dày lên, khiến tinh trùng khó di chuyển qua cổ tử cung hơn, ngăn cản khả năng thụ tinh của trứng.

Đánh giá hiệu quả

Mức độ hiệu quả của que cấy thai nằm trong khoảng 99,9% trong việc hỗ trợ tránh thai sau sinh. Đồng thời, chúng phát huy hiệu quả tức thời khi được đưa vào dưới lớp da cánh tay trong 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt và có tác dụng kéo dài trong vòng 3 năm.

Tác dụng phụ

• Xuất hiện vết bầm tím, gây đau, sưng xung quanh phần mô cấy.
• Gây ra hiện tượng buồn nôn, tức ngực, thay đổi tâm trạng, xuất hiện mụn trứng cá trên da.
• Kinh nguyệt trở nên thất thường hoặc có thể vô kinh.
• Que cấy tránh thai sau sinh không bảo vệ mẹ khỏi các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.

Đối tượng không được sử dụng que cấy tránh thai sau sinh

• Nghi ngờ bản thân đã có thai sau sinh 
• Đang sử dụng thuốc có thể làm ảnh hưởng đến hiệu quả của que cấy tránh thai sau sinh
• Bị bệnh gan
• Đang mắc bệnh ung thư vú hoặc đã từng bị
• Mắc những chứng bệnh liên quan đến đột quỵ hoặc tim mạch

Khi nào nên liên hệ với bác sĩ?

• Cảm thấy que cấy thay đổi vị trí so với ban đầu, biến mất hoặc thay đổi hình dạng.
• Các mẹ cảm thấy bị đau tại vị trí cấy que
• Đang mang thai
• Chảy máu không rõ nguyên nhân

Tránh thai sau sinh hiệu quả bằng que tránh thai. Nguồn từ Google

 Đặt vòng tránh thai

Vòng tránh thai được xem là thiết bị hỗ trợ tránh thai sau sinh an toàn. Chúng có kích thước khá nhỏ, được làm bằng nhựa hoặc đồng, hình dạng là một chữ T. Vậy sau sinh bao lâu thì đặt vòng được? Vòng tránh thai sau sinh được đặt vào tử cung của phụ nữ ít nhất sau 4 tuần kể từ khi sinh con.

Có hai loại vòng tránh thai sau sinh thường gặp:

• Vòng tránh thai nhựa 

Tiến hành giải phóng hormone proestogen vào tử cung nhằm ngăn cản quá trình rụng trứng. Đồng thời, thiết bị này giúp làm dày chất nhầy tử cung, khiến tinh trùng và trứng ít có cơ hội thụ tinh hơn.

• Vòng tránh thai có chất liệu bằng đồng

Chúng hoạt động tương tự vòng tránh thai có chất liệu bằng nhựa. Tuy nhiên, thay vì giải phóng proestogen thì chúng sẽ giải phóng đồng vào tử cung.

Đánh giá hiệu quả

Hiệu quả của vòng tránh thai đạt khoảng 99% và sẽ kéo dài trong vòng 5 đến 10 năm.

Tác dụng phụ 

• Vòng tránh thai sau sinh có thể làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt 
• Làm phụ nữ thay đổi tâm trạng, gặp các vấn đề về da hoặc tức ngực 
• Gây ra cảm giác đau trong quá trình đặt vòng
• Phương pháp đặt vòng tránh thai sau sinh không bảo vệ, chống lại các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.

Đối tượng không được đặt vòng tránh thai sau sinh

• Phụ nữ nghi ngờ mình đang mang thai
• Mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc bị viêm nhiễm vùng chậu.
• Gặp vấn đề liên quan đến tử cung, cổ tử cung
• Thường bị chảy máu sau khi quan hệ hoặc rong kinh
• Các mẹ đã mang thai ngoài tử cung hoặc có van tim nhân tạo

Sử dụng bao cao su

Bao cao su là biện pháp tránh thai sau sinh an toàn. Nguồn từ Google

Trong bất cứ trường hợp nào, cách tránh thai sau sinh bằng bao cao su vẫn được xem là biện pháp an toàn và tiện lợi nhất cho nhiều đôi vợ chồng. Để tránh thai cho con bú, bạn nên sử dụng bao cao su, chúng đạt hiệu quả đến 98% đối với bao cao su nam và 95% đối với bao cao su nữ.

Uống thuốc ngừa thai chứa proestogen

Thuốc tránh thai sau sinh chứa thành phần proestogen ngăn ngừa mang thai bằng cách làm dày chất nhầy trong cổ tử cung ngăn cản sự xâm nhập của tinh trùng. Nếu thuốc chỉ chứa proestogen proogogen cũng có thể làm quá trình rụng trứng bị cản trở, tránh mang thai ngoài ý muốn.

Có 2 loại thuốc uống tránh thai sau sinh

• Thuốc tránh thai khẩn cấp phải được uống trong vòng 36 đến 72 giờ sau khi quan hệ tình dục. Các mẹ nên uống thuốc sớm để đạt được hiệu quả cao nhất.
• Thuốc tránh thai hàng ngày cần được uống cách nhau tối thiểu 3 đến 13 giờ. Đồng thời, phải đảm bảo uống đều đặn để đảm bảo đạt hiệu quả cao.

Phụ nữ cần uống đủ liều lượng và tránh uống chung với các loại thuốc khác để hạn chế tình huống giảm tác dụng của thuốc tránh thai sau sinh. Thuốc tránh thai dạng uống có thể uống ngay sau khi sinh. Nhưng tốt nhất, bạn nên uống ở tuần thứ 6 trở đi.

Đánh giá hiệu quả 

Uống thuốc tránh thai là biện pháp tránh thai sau sinh an toàn. Mức độ hiệu quả của thuốc nằm trong khoảng 94 đến 99,8%.

Tác dụng phụ 

Là biện pháp tránh thai sau sinh có mức độ hiệu quả khá cao. Tuy nhiên, thuốc tránh thai cũng gây ra một số tác dụng phụ như sau:

• Gây ra tình trạng nổi mụn
• Đau ngực
• Tăng ham muốn tình dục
• Phụ nữ dễ thay đổi tâm trạng
• Khiến các mẹ đau đầu và đau nửa đầu
• Buồn nôn
• Gia tăng nguy cơ u nang buồng trứng

Đối tượng không được sử dụng thuốc tránh thai sau sinh

• Mẹ nghi ngờ bản thân đã có thai
• Lo sợ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt
• Chảy máu không rõ nguyên nhân khi quan hệ hoặc ở giai đoạn giữa chu kỳ
• Mắc bệnh liên quan đến tim mạch hoặc đột quỵ
• Bị bệnh xơ gan, khối u gan 
• Bị ung thư vú hoặc đã từng bị

Thuốc tránh thai sau sinh. Nguồn từ Google

Tiêm thuốc tránh thai

Thuốc tiêm tránh thai sau sinh (Depo-Provera, Sayana Press, Noristerat) giúp giải phóng hormon proestogen vào máu, góp phần ngăn cản sự rụng trứng mỗi tháng, tránh mang thai khi chưa có kế hoạch. Tương tự như mọi biện pháp tránh thai sau sinh khác, thuốc tiêm tránh thai cũng làm chất nhầy ở cổ tử cung dày lên làm tinh trùng và trứng ít có cơ hội thụ tinh.

Đánh giá hiệu quả 

• Nếu mẹ dùng đúng theo hướng dẫn sử dụng, thuốc tiêm ngừa thai sẽ đạt hiệu quả trên 99%.
• Có tác dụng kéo dài trong vòng 8 đến 13 tuần (khoảng thời gian này tùy thuộc vào loại thuốc mẹ bỉm tiêm).

Tác dụng phụ 

• Thuốc tiêm tránh thai sau sinh có thể làm mẹ đau đầu, tăng cân, tâm trạng thay đổi thất thường, đau vú, giảm ham muốn, rụng tóc, nổi mụn.
• Chu kỳ trở nên thất thường hoặc nghiêm trọng hơn là vô sinh.

Đối tượng không được sử dụng thuốc tránh thai sau sinh

• Khi phụ nữ nghi ngờ bản thân đã mang thai
• Lo sợ chu kỳ kinh nguyệt bị ảnh hưởng.
• Có kế hoạch sinh con trong năm tiếp theo
• Có tiền sử về bệnh tim mạch, đột quỵ
• Bị bệnh gan, ung thư vú (hoặc từng bị). Phụ nữ có nguy cơ bị loãng xương

Tránh thai sau sinh bằng cách tiêm thuốc. Nguồn từ Google

Thuốc tránh thai kết hợp đặt vòng

Biện pháp tránh thai sau sinh này có chứa estrogen và không được sử dụng cho đến khi em bé được ít nhất 6 tuần tuổi. Cách tránh thai sau sinh này đạt hiệu quả khoảng 91 đến 99.7%.

Tính ngày rụng trứng

Tiến hành tính ngày rụng trứng theo chu kỳ kinh nguyệt của mẹ là biện pháp tránh thai sau sinh hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn những bất cập nhất định. Đồng thời, cách này chỉ nên áp dụng đối với mẹ đã có kinh trở lại và ổn định trong khoảng 2 đến 3 tháng.

Bú vô kinh

Bú vô kinh được xem là biện pháp tránh thai sau sinh tạm thời khi phụ nữ cho con bú sữa mẹ. Tránh thai bằng cách cho con bú được xem là phương pháp tránh thai sau sinh tự nhiên, tiết kiệm chi phí, không ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ bỉm.

Tuy nhiên, để cách tránh thai sau sinh này phát huy tối đa hiệu quả, mẹ cần tuân thủ về tần suất và thời gian cho con bú. Mẹ phải nuôi sữa hoàn toàn, khoảng cách giữa 2 cữ bú mẹ không dài quá 4 giờ vào ban ngày và 6 giờ vào ban đêm. 

Biện pháp này chỉ có hiệu quả trong khoảng 6 tháng đầu sau sinh.

Triệt sản 

Triệt sản chính là cách ngừa thai vĩnh viễn. Phương pháp này đạt hiệu quả hơn 99% trong việc tránh thai sau sinh.

Ở biện pháp này, các cặp vợ chồng sẽ có hai sự lựa chọn như sau:

• Đối với phụ nữ, mẹ có thể chọn cách thắt ống dẫn trứng hoặc tắc ống dẫn trứng tùy thuộc vào nhu cầu riêng của mình.
• Đối với nam giới, có thể chọn cách thắt ống dẫn tinh.

Thời điểm tốt nhất để thực hiện phương pháp tránh thai sau sinh này chính là ít nhất 3 tháng sau sinh. Tuy nhiên, mẹ nên đợi lâu hơn một chút để không phải gặp căng thẳng khi vừa chăm sóc con nhỏ vừa thực hiện quá trình triệt sản.

6Giải đáp thắc mắc về phương pháp tránh thai sau sinh

Sinh mổ có đặt vòng được không?

Nếu sau khi sinh mổ, tử cung của mẹ vẫn còn chảy máu nhiều thì thời điểm thích hợp để đặt vòng chính là khoảng 6 tháng sau khi sinh con. Các mẹ không nên đặt vòng tránh thai sau sinh trước 6 tháng, vì điều này sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ bỉm sữa.

Phương pháp tránh thai nào nên hạn chế áp dụng sau sinh?

Hai phương pháp tránh thai sau sinh mà mẹ cần tránh chính là:

Cho con bú vô kinh 

Đây là phương pháp tránh thai sau sinh tận dụng hiệu quả từ sữa. Quá trình cho con bú mẹ giúp gia tăng nồng độ prolactin trong cơ thể mẹ bỉm. 

Prolactin có khả năng ngăn ngừa rụng trứng, giúp tránh thai hiệu quả. Nhưng nếu khi cho bé bú mà mẹ vẫn có kinh, hãy dùng thêm bao cao su để đảm bảo bạn không mang thai trong thời gian này.

Thuốc tránh thai 

Khi sử dụng thuốc tránh thai sau sinh, các mẹ phải đảm bảo uống đều đặn mỗi ngày. Vì thế, biện pháp này gây ra không ít phiền phức cho chị em phụ nữ, nhất là các mẹ mắc chứng suy giảm trí nhớ sau sinh.

Đang cho con bú có uống thuốc tránh thai được không?

Có nên dùng thuốc tránh thai sau sinh khi cho con bú. Nguồn từ Google

Có 2 loại thuốc viên tránh thai sau sinh, chính là:

• Thuốc chỉ chứa thành phần progestin (POC)
• Thuốc tránh thai dạng kết hợp

Cả 2 loại thuốc được kể trên đều có tác dụng tránh thai sau sinh hiệu quả. Tuy nhiên, nếu phụ nữ đang cho con bú muốn tránh thai sau sinh thì hãy dùng POC. Vì nếu mẹ dùng thuốc kết hợp giữa progesterone và estrogen sẽ làm giảm việc tiết sữa mẹ khoảng 41.9%.

Biện pháp tránh thai sau sinh mổ là gì?

Một số biện pháp tránh thai sau sinh mổ tốt có thể kể đến như: Dùng thuốc cấy tránh thai, tiêm thuốc tránh thai vào cơ thể, sử dụng miếng dán tránh thai, thuốc đặt âm đạo…sẽ mang lại hiệu quả cao từ 91 - 99%.

Trong đó, một số biện pháp tránh thai sau sinh mổ khác như: bao cao su (dành cho nam và nữ), mũ cổ tử cung, thuốc diệt tinh trùng…mang đến hiệu quả khoảng 80%.

Mỗi biện pháp tránh thai sau sinh đều tồn tại những ưu điểm và nhược điểm riêng. Phụ nữ cần cân nhắc kỹ trước khi áp dụng và đừng quên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn để được hỗ trợ tốt nhất. Qua bài viết này, AVAKids chúc mẹ bỉm sữa có thể đưa ra lựa chọn biện pháp tránh thai sau sinh tốt nhất cho bản thân.

Thùy Trang tổng hợp

Nhật Quang đã kiểm duyệt