Nguyên nhân và cách phòng ngừa hội chứng Tic ở trẻ

Hội chứng Tic ở trẻ thường xảy ra trong giai đoạn từ 5 - 18 tuổi và đi kèm một số rối loạn khác. Mời các mẹ cùng chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKids tìm hiểu về hội chứng này nhé.

1Hội chứng Tic là gì?

Hội chứng Tic ở trẻ là một dạng rối loạn vận động hay phát âm kỳ lạ, không chủ đích, xảy ra bất ngờ nhanh chóng và lặp đi lặp lại nhiều lần. Hội chứng Tic thường xảy ra ở trẻ em dưới 18 tuổi. Có khoảng 20% trẻ mắc phải hội chứng Tic ở độ tuổi đi học. Tỷ lệ bé trai mắc bệnh cao hơn bé gái gấp 3 lần.

Hội chứng Tic ở trẻ thường trầm trọng khi trẻ khoảng 11 - 12 tuổi, sau đó giảm dần khi đến giai đoạn dậy thì. Một số trẻ sẽ khỏi bệnh khi lớn lên nhưng vẫn có những người không thể hết bệnh mặc dù đã trưởng thành.

Trẻ trong độ tuổi đi học thường mắc hội chứng Tic

2Các loại rối loạn Tic

Phân loại theo kiểu rối loạn

• Tic chuyển động: Rối loạn này bao gồm các cử động không tự chủ của đầu và vai như nháy mắt, lắc đầu, tự vỗ vào người, chun mũi,... Tic chuyển động thường sẽ có xu hướng xuất hiện trước Tic âm thanh.
• Tic âm thanh: Rối loạn Tic âm thanh là việc lặp lại các tiếng ho, hắng giọng, rên rỉ, các từ, cụm từ hoặc lời nói của người khác.

Phân loại theo tính phức tạp

Rối loạn Tic đơn giản liên quan đến một nhóm cơ hoặc âm thanh đơn giản, cụ thể:

• Tic âm thanh đơn giản là: thở dài, ho, lẩm bẩm, tặc lưỡi, hắng giọng, la hét.
• Tic vận động đơn giản bao gồm: nháy mắt, nhún vai, chun mũi, lắc đầu, giật cơ hàm.

Hội chứng Tic phức tạp liên quan đến nhiều nhóm cơ, âm thanh phức tạp như việc nói các từ hoặc các câu lặp đi lặp lại và không phù hợp với bối cảnh. Trẻ lặp lại lời của chính mình hoặc bắt chước lại giọng của người khác. 

Ở hội chứng Tic phức tạp, trẻ cũng có thể nói thành tiếng hoặc lẩm bẩm trong miệng. Trẻ có các hành động như tự cắn, tự vỗ vào người, nhảy nhót, giậm chân, xoay tròn,...

Phân loại theo thời gian

Đa số hội chứng Tic ở trẻ chỉ là tạm thời trong vòng một năm. Tuy nhiên, một số trường hợp lại phát triển thành rối loạn Tic mãn tính.

Nếu phân loại theo thời gian thì chia thành Tic tạm thời và Tic mãn tính. Tic tạm thời xảy ra trong khoảng một tháng đến một năm liên tục và sự rối loạn này bắt đầu trước 18 tuổi. 

Hội chứng Tic tạm thời ở trẻ thường là Tic chuyển động hơn là Tic âm thanh. Tic mãn tính thường chỉ biểu hiện thành Tic chuyển động hoặc Tic âm thanh trong khoảng một năm trở lên, trước 18 tuổi. 

Hội chứng Tourette là một chứng rối loạn Tic phức tạp có cả Tic chuyển động và âm thanh. Đây là rối loạn Tic nghiêm trọng nhất nhưng cũng ít phổ biến nhất. Đối với nhiều người các triệu chứng có cải thiện theo tuổi tác. 

Hội chứng Tourette thường đi kèm với các rối loạn thần kinh khác. Ví dụ như trẻ bị tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

3Nguyên nhân gây ra hội chứng Tic

Hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây ra hội chứng Tic ở trẻ. Một số yếu tố sinh học và môi trường có thể gây ra hội chứng Tic. Ví dụ như các chất gây dị ứng, hóa chất, phim ảnh hoặc các trò chơi điện tử.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng hội chứng Tic ở trẻ là do di truyền, trong khi một số khác lại nói là do những bất thường trong não, các chất dẫn truyền thần kinh. Hội chứng Tic cũng có thể là vì đột quỵ, nhiễm trùng, chấn thương đầu,...

Ngoài ra, các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Huntington, nhũn não, bệnh tế bào gai thần kinh cũng có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng Tic. Hội chứng tic có thể phát triển nếu:

• Mẹ và bé gặp một số biến chứng trong khi sinh
• Mẹ bầu đã uống rượu hoặc hút thuốc trong thai kỳ
• Trẻ bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A
• Trẻ nhẹ cân

Sử dụng điện thoại quá nhiều cũng tăng nguy cơ mắc hội chứng Tic ở trẻ

4Ảnh hưởng của hội chứng Tic ở trẻ 

Hội chứng Tic ở trẻ không quá nguy hiểm và hoàn toàn có thể chữa khỏi. Dưới đây là một số biến chứng của Tic:

• Sự phiền muộn, lo lắng
• Tăng động giảm chú ý (ADHD)
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
• Bệnh tự kỷ ở trẻ em
• Gặp những vấn đề về ngôn ngữ và giao tiếp
• Trẻ khó ngủ

5Cách điều trị hội chứng Tic ở trẻ em

Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT)

Hội chứng Tic thường không cần phải điều trị trừ khi các triệu chứng này rất nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày của trẻ. Liệu pháp nhận thức – hành vi là một trong những cách điều trị tốt nhất để chữa hội chứng Tic ở trẻ. Nhà trị liệu sẽ sử dụng phương pháp “đảo ngược thói quen”. 

Ví dụ, trẻ thường hay chun mũi hoặc nháy mắt, với liệu pháp nhận thức – hành vi, trẻ sẽ nhận thức được những hành động của bản thân và thay thế bằng một hành động khác như thở sâu và nhắm mắt trong vài giây. Kỹ thuật thở và thư giãn của liệu pháp còn giúp giảm tần số của triệu chứng Tic.

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc như thuốc giảm đau hoặc thuốc chống loạn thần: pimozide, risperidone và aripiprazole là những loại thuốc chủ yếu để điều trị hội chứng Tic ở trẻ. Các loại thuốc này giúp kiểm soát khả năng vận động của cơ nhưng có thể gây ra những phản ứng phụ như mờ mắt, táo bón, tăng cân, khô miệng.

Tùy theo biểu hiện và mức độ nặng nhẹ của trẻ thì bác sĩ sẽ đưa ra các loại thuốc phù hợp. Cha mẹ không nên tự ý mua các loại thuốc điều trị Tic. 

Bác sĩ sử dụng thuốc để điều trị hội chứng Tic ở trẻ

Chữa trị bệnh gây ra rối loạn Tic 

Nếu hội chứng Tic là do trẻ đang mắc một căn bệnh nào đó thì chỉ cần điều trị bệnh là Tic sẽ biến mất. Cách tốt nhất để điều trị hội chứng Tic ở trẻ em là tìm ra nguyên nhân và ngăn ngừa nó.

Châm cứu có thể có hiệu quả một thời gian ngắn trong điều trị hội chứng Tic, nhưng bằng chứng từ các nghiên cứu còn hạn chế. Do đó, trước khi áp dụng các biện pháp điều trị khác, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Kết hợp thêm thảo dược và thực phẩm chức năng

Một số loại thảo dược có thể sử dụng kết hợp với điều trị để tăng hiệu quả. Ngoài ra, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sẽ kê thêm vitamin và khoáng chất bổ sung để hỗ trợ điều trị hội chứng Tic ở trẻ.

6Cách phòng ngừa hội chứng Tic ở trẻ

Tic là các rối loạn thần kinh và không phải là lỗi của trẻ. Sự quan tâm và cách chăm sóc của cha mẹ sẽ giúp ích rất nhiều trong việc điều trị và ngăn ngừa rối loạn Tic. Một vài mẹo giúp cha mẹ phòng ngừa hội chứng Tic ở trẻ:

• Giữ không khí trong gia đình hài hòa, không bị căng thẳng. Vì căng thẳng là một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn Tic ở trẻ.
• Kiểm tra các thực phẩm trẻ ăn. Có một số trẻ có thể bị dị ứng thực phẩm, gây ra chứng rối loạn này. Cha mẹ nên ngừng cho trẻ ăn các thực phẩm làm từ sữa, màu nhân tạo, chất bảo quản, thực phẩm chế biến sẵn và các thực phẩm gluten khác trong một thời gian.
• Cho trẻ ngủ đủ vào ban đêm. Trẻ em nên ngủ ít nhất 10 giờ mỗi ngày.
• Ăn thức ăn giàu magie.
• Chế độ ăn uống lành mạnh, lối sống và môi trường sống tích cực.

7Một số lưu ý cho cha mẹ có con mắc hội chứng Tic

Việc điều trị hội chứng Tic ở trẻ cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, cha mẹ và những người xung quanh. Cha mẹ đóng vai trò cực kỳ quan trọng để giúp bé nhanh khỏi. Một số lưu ý dành cho cha mẹ có con mắc hội chứng Tic:

• Đảm bảo cho trẻ một chế độ ăn uống đủ chất, lối sống lành mạnh và môi trường sống trong lành.
• Cho trẻ đi ngủ đúng giờ.
• Trấn an, giúp bé thoải mái, hướng dẫn bé ứng xử khi Tic xuất hiện.
• Tránh nhắc đến bệnh quá nhiều sẽ khiến trẻ căng thẳng, tự ti về bản thân.
• Tham gia nhóm hỗ trợ những người bị hội chứng Tic.
• Báo với giáo viên và những người liên quan đến trẻ về tình trạng bệnh.

8Đôi lời từ AVAKids

Hy vọng với những thông tin trên đây từ AVAKids các mẹ sẽ có cái nhìn rõ ràng hơn về hội chứng Tic ở trẻ và giúp trẻ vượt qua nó. Bài viết của AVAKids chỉ mang tính chất tham khảo, không có tác dụng thay thế chẩn đoán và điều trị y khoa.

Quỳnh tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Trúc Lâm