Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu - Ăn uống thế nào cho khoa học?

Chế độ dinh dưỡng tốt cho người mẹ sẽ mang đến một thai kỳ khỏe mạnh và thoải mái.

Dung nạp đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp mẹ có nhiều năng lượng, giảm nguy cơ mắc các biến chứng thai kỳ như thiếu máu, ốm nghén táo bón,... Tất nhiên, dinh dưỡng hợp lý cũng sẽ cung cấp đủ chất cho thai nhi. Cùng AVAKids tìm hiểu ngay để biết mẹ bầu cần chế độ dinh dưỡng như thế nào nhé!

1 Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng đến bà bầu như thế nào?

Chế độ dinh dưỡng kém có thể dẫn đến các vấn đề với thai kỳ. Cụ thể như:

• Bé sinh ra thiếu cân, còi cọc
• Thiếu dinh dưỡng ở thai nhi khi còn trong bào thai
• Trẻ sinh ra bị bệnh hoặc dị tật bẩm sinh
• Các biến chứng khi mang thai
• Sinh non
• Sảy thai
• Bệnh mãn tính xảy ra trong cuộc đời bé sau này
• Mẹ hoặc bé mất khi sinh dù là trường hợp hiếm

Mẹ cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ trong thai kỳ. Ảnh: canva

Bằng cách ăn uống đầy đủ và tuân theo các hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống và tăng cân, mẹ sẽ có một thai kỳ khỏe mạnh và bé phát triển như ý. Dưới đây là những điều mẹ cần biết về chế độ dinh dưỡng khi mang thai, cùng với các khuyến nghị về tăng cân và một số lời khuyên để giữ gìn sức khỏe.

Bài viết liên quan: 13 loại thực phẩm tốt cho bà bầu và thai nhi mà mẹ không thể bỏ qua

2 Chăm sóc mẹ bầu trong thai kỳ

Trong thời kỳ mang thai, việc chăm sóc tiền sản sớm và thường xuyên rất quan trọng để theo dõi tình trạng dinh dưỡng, tăng cân và sức khỏe tổng thể của mẹ. Bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra những lời khuyên về chế độ ăn uống phù hợp. Mẹ có thể làm theo hướng dẫn để có được mức cân nặng hợp lý trong thai kỳ. Với quá trình thăm khám trước khi sinh, bác sĩ cũng sẽ theo dõi được tình trạng sức khỏe của mẹ nhằm ngăn ngừa các biến chứng có thể ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng.

Những điều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe dinh dưỡng của mẹ bao gồm:

• Tuổi của mẹ bầu
• Cân nặng trước khi mang thai
• Sức khỏe trước khi mang thai
• Tình trạng kinh tế gia đình
• Số lần mang thai
• Mẹ có hút thuốc
• Sử dụng rượu
• Sử dụng ma túy
• Bệnh tiểu đường 
• Huyết áp cao
• Bệnh thận
• Bệnh tim
• Các bệnh truyền nhiễm như HIV
• Trầm cảm 
• Ốm nghén

Trong đó, một nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe dinh dưỡng của các bà bầu chính là tình trạng ốm nghén.

Ốm nghén rất phổ biến trong thai kỳ, đặc biệt là trong tam cá nguyệt đầu tiên. Nếu buồn nôn và nôn nhẹ thì sự ảnh hưởng đến chế độ dinh dưỡng không lớn. Tuy nhiên, đối với khoảng 2% phụ nữ mang thai, buồn nôn và nôn có thể trở nên nghiêm trọng, các bác sĩ chẩn đoán đây là chứng nôn nghén nặng.

Chứng nôn nghén nặng có thể gây mất nước và giảm cân. Phụ nữ mang thai mắc chứng này thường được chăm sóc tại bệnh viện bằng dịch truyền tĩnh mạch và thuốc. Với việc điều trị, các bác sĩ có thể duy trì sức khỏe dinh dưỡng của mẹ để không làm tổn thương em bé. Nhưng nếu không điều trị, buồn nôn và nôn quá nhiều có thể gây nguy hiểm cho mẹ và thai nhi. 

Bài viết liên quan: Chế độ dinh dưỡng và thực đơn dành cho mẹ bầu

3 Những điều cần biết về cân nặng trong thai kỳ

Cân nặng trước khi mang thai và trong thai kỳ có ảnh hưởng đến: 

• Sự phát triển của em bé
• Sức khỏe của mẹ khi mang thai 
• Quá trình chuyển dạ và sinh nở
• Cân nặng sơ sinh của trẻ
• Sức khỏe lâu dài của trẻ 

Bác sĩ sẽ khuyến nghị mẹ nên tăng bao nhiêu cân dựa trên cân nặng khi mang thai. Các nguyên tắc chung là:

• Phụ nữ có trọng lượng trung bình nên tăng từ 11 – 15kg
• Phụ nữ nhẹ cân nên tăng khoảng 12 – 18kg
• Phụ nữ thừa cân nên cố gắng giữ mức tăng cân trong khoảng 6 – 10kg.
• Phụ nữ béo phì chỉ nên tăng khoảng 4 – 9kg.

Trung bình, phụ nữ khỏe mạnh sẽ tăng khoảng 2 – 3kg trong ba tháng đầu, sau đó khoảng 0.2 – 0.4kg mỗi tuần cho đến cuối thai kỳ.

Ăn uống tốt và đảm bảo cân nặng rất cần thiết cho bà bầu. Ảnh: canva

Trong những trường hợp như người mẹ thiếu cân trước khi mang thai hoặc không tăng đủ cân trong thai kỳ có thể dẫn đến sinh con nhẹ cân hoặc sinh non.Trẻ sơ sinh nhẹ cân có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường. 

Ngược lại, mẹ thừa cân trước khi mang thai hoặc tăng cân quá nhiều trong thai kỳ cũng có thể gặp phải vấn đề. Các biến chứng của béo phì và tăng cân quá mức bao gồm: 

• Huyết áp cao
• Tiểu đường thai kỳ
• Tiền sản giật
• Chuyển dạ sinh non
• Phải sinh mổ
• Các vấn đề sức khỏe cho mẹ và bé kéo dài sau khi mang thai

Trẻ sinh ra từ những bà mẹ béo phì có nhiều khả năng đối mặt với chứng béo phì ở trẻ em và các bệnh mãn tính đi kèm với nó.

Bài viết liên quan: Mẹ bầu tăng cân như thế nào là hợp lý

4 Chế độ ăn uống phù hợp cho mẹ bầu

Một phụ nữ khỏe mạnh, cân nặng trung bình cần nạp khoảng 300 calo mỗi ngày khi mang thai. Tuy nhiên, hãy chọn loại calo phù hợp. Mẹ nên cố gắng ăn nhiều loại và đa dạng các nhóm thực phẩm. Đặc biệt là những thực phẩm như:

• Thịt nạc 
• Hải sản
• Rau
• Trái cây tươi
• Các loại ngũ cốc yến mạch
• Sản phẩm từ sữa
• Quả và hạt
• Chất béo lành mạnh

5 Chú ý bổ sung vitamin và khoáng chất

Một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh sẽ giúp bổ sung được đầy đủ vitamin và khoáng chất quan trọng mà cả mẹ và thai nhi cần. Đặc biệt là một số chất như:

• Axit folic: Axit folic (hoặc folate ở dạng tự nhiên) là một loại vitamin B. Nó giúp ngăn ngừa các khuyết tật ống thần kinh như tật nứt đốt sống cũng như các biến chứng thai kỳ khác. Bánh mì và ngũ cốc thường được tăng cường axit folic, trong khi folate tự nhiên được tìm thấy trong đậu gà, rau bina, bơ, bông cải xanh và đậu lăng. 
• Axit docosahexaenoic(DHA): DHA là một axit béo omega-3 đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển trí não và mắt của bé. Mẹ có thể nhận được DHA từ các loại cá như cá hồi, cá ngừ, cá bơn hoặc từ trứng và thực phẩm được tăng cường DHA.
• Sắt: Cơ thể sử dụng sắt để tạo ra các tế bào hồng cầu. Trong khi mang thai, mẹ cần bổ sung sắt để ngăn ngừa thiếu máu và tạo nguồn cung cấp máu khỏe mạnh cho thai nhi. Thịt, gan, cá, đậu, rau lá xanh, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt đều là thực phẩm chứa nhiều chất sắt. Bác sĩ cũng có thể kê đơn bổ sung sắt nếu nếu xét nghiệm máu cho thấy mức độ sắt thấp trong cơ thể. 
• Canxi: Canxi cần thiết cho sự phát triển xương và răng của bé. Canxi cũng là một chất dinh dưỡng quan trọng cho tim và hệ thần kinh. Mẹ có thể nhận được canxi cho bà bầu thông qua các sản phẩm từ sữa hoặc các sản phẩm tăng cường canxi. Nếu mẹ không cung cấp đủ trong chế độ ăn uống hàng ngày thì sẽ cần phải uống bổ sung. 
• Vitamin D: Vitamin D và canxi kết hợp với nhau giúp thai nhi xây dựng hệ xương và răng chắc khỏe. Vitamin D cũng rất quan trọng đối với da và mắt. Mẹ có thể nhận được vitamin D từ việc dành thời gian ở ngoài trời dưới ánh sáng mặt trời hoặc thông qua các sản phẩm từ sữa.
• Vitamin tổng hợp: Cho dù chú ý đến chế độ ăn uống thì mẹ cũng có nguy cơ không nhận được tất cả các chất dinh dưỡng mà bác sĩ khuyến nghị. Vì vậy, mẹ cũng có thể dùng vitamin bổ sung. Vitamin tổng hợp có sự kết hợp của canxi, axit folic, vitamin C và các vitamin, khoáng chất khác,... Tuy nhiên, vitamin tổng hợp không phải là phương án thay thế cho việc ăn uống. Cùng với các loại thực phẩm lành mạnh, vitamin tổng hợp sẽ giúp mẹ và em bé nhận được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp gồm nhiều loại thực phẩm được cân bằng. Ảnh: canva

6 Bổ sung nước và chất lỏng

Mẹ và thai nhi luôn cần được bổ sung nước kịp thời, đầy đủ. Mẹ nên uống khoảng 8 đến 10 cốc nước hoặc các chất lỏng khác mỗi ngày để cơ thể luôn đủ nước và khỏe mạnh. Nếu tập thể dục hoặc thời tiết nóng, mẹ có thể cần nhiều nước hơn. Mẹ có thể đáp ứng nhu cầu chất lỏng hàng ngày của mình bằng cách uống nhiều loại đồ uống như: 

• Nước lọc
• Sữa
• Nước hoa quả
• Trà
• Canh

Mong rằng những thông tin trên đã giúp mẹ hiểu thêm về chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ. Đừng quên điều chỉnh và làm theo hướng dẫn của bác sĩ để có một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh nhé!

Thu Phương tổng hợp từ verywellfamily