Con chấy sinh ra từ đâu? Cách trị chấy cho bé tại nhà an toàn, tận gốc

Việc bé bị chấy tóc vô cùng phổ biến khi trẻ bắt đầu đến trường và tiếp xúc với bạn bè. Vậy trứng chấy từ đâu ra và cha mẹ đã biết cách trị chấy cho trẻ tại nhà chưa? Hãy cùng AVAKids tìm hiểu về chấy và một số cách trị chí tận gốc cho trẻ trong bài viết sau nhé!

1Chấy là gì? Con chấy sinh ra từ đầu?

1.1 Con chí là gì? Con chấy sinh ra từ đâu?

Chấy (hay còn gọi là Chí) là một loài côn trùng ký sinh trên da đầu người, đẻ trứng bám vào tóc và lấy máu làm nguồn thức ăn. Chấy và trứng chấy có màu sắc khá tương đồng với màu da hoặc tóc của người bị ký sinh nên khó phát hiện. Chúng có kích thước nhỏ như hạt vừng và khả năng sinh sôi nhanh chóng.

Chấy sinh ra từ trứng do chấy cái đẻ ra. Trứng chấy được gắn chặt vào thân tóc, gần da đầu. Sau khoảng 7-10 ngày, trứng chấy nở ra chấy non (nymph). Chấy non trải qua ba lần lột xác trước khi trở thành chấy trưởng thành.

Hình ảnh con chấy trên tóc và phóng đại dưới kính hiển vi

1.2 1 con chấy đẻ bảo nhiều trứng? Chấy đực có đẻ trứng không?

Trung bình 1 con chấy trưởng thành đẻ từ 3 đến 5 trứng mỗi ngày. Vì số lượng trứng thường nhiều hơn số lượng chấy con, nên việc đếm trứng không phản ánh chính xác mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm chấy. Trứng chấy có hình bầu dục, màu trắng xám và bám chặt vào thân tóc. 

Chấy đực không đẻ trứng, chấy đực có vai trò thụ tinh cho chấy cái để trứng có thể phát triển.

Hình ảnh trứng chấy

1.3 Con chấy sinh sản như thế nào? Trứng chấy như thế nào?

Một ngày, chấy có thể đẻ khoảng 6 - 10 trứng mới và trứng chấy chỉ cần 7 - 10 ngày để nở. Trứng chấy hình bầu dục, màu hơi ngả vàng và kích thước nhỏ như đầu kim bám chặt vào sợi tóc. Sau khi nở, chấy con sẽ trưởng thành sau 1 tuần. Chấy cái có thể bắt đầu đẻ trứng tầm 2 tuần sau khi nở và có thể đẻ 200 - 300 trứng sau khi giao phối.

Chấy lây lan rất nhanh và dễ dàng. Chúng truyền từ đầu người này sang người khác theo hai cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

• Lây trực tiếp: Chụm đầu vào nhau, tạo cơ hội cho chấy “nhảy” từ đầu này qua đầu khác. Chấy không có cánh, chỉ có thể bò nên đây cũng là một điều khá may mắn.
• Lây gián tiếp: Sử dụng chung các vật dụng chứa chấy hay trứng chấy như nón, lược, quần áo, gối, hay chăn nệm.

Chấy là một loài côn trùng hút máu ký sinh trên da đầu người

1.4 Nguyên nhân đầu có chấy?

Có chấy trên đầu là do bị lây nhiễm. Chấy không tự sinh ra mà phải có nguồn lây từ người khác. Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến việc có chấy trên đầu là do tiếp xúc với chấy từ người khác, thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ cá nhân.

• Tiếp xúc trực tiếp: Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất. Chấy có thể bò từ tóc của người bị nhiễm sang tóc của người khác khi họ tiếp xúc gần gũi, chẳng hạn như ôm, ngủ chung giường, hoặc chơi thể thao.
• Dùng chung đồ cá nhân: Chấy có thể sống sót trong thời gian ngắn trên các đồ vật như lược, mũ, khăn, gối, hoặc tai nghe. Việc dùng chung những đồ vật này với người bị nhiễm chấy có thể dẫn đến lây lan.
• Môi trường sống đông đúc: Chấy dễ lây lan hơn trong các môi trường có nhiều người sống gần nhau, chẳng hạn như trường học, nhà trẻ, hoặc trại hè.
• Vệ sinh cá nhân kém (ít phổ biến): Mặc dù vệ sinh kém có thể khiến tình trạng nhiễm chấy trở nên tồi tệ hơn, nhưng nó không phải là nguyên nhân chính gây ra nhiễm chấy. Chấy có thể lây nhiễm cho bất kỳ ai, bất kể tình trạng vệ sinh của họ.

1.5 Tại sao có trứng chấy lép?

Có nhiều lý do khiến trứng chấy bị lép, tức là không nở thành chấy con:

• Trứng không được thụ tinh: Chấy cái cần được thụ tinh bởi chấy đực để trứng có khả năng nở. Nếu chấy cái không giao phối, trứng sẽ không được thụ tinh và sẽ lép.
• Trứng bị hư hại: Trứng chấy có thể bị hư hại do các tác động vật lý (ví dụ: chải tóc quá mạnh), hóa chất (ví dụ: thuốc trị chấy không đúng cách), hoặc nhiệt độ khắc nghiệt.
• Trứng quá già: Trứng chấy cần nở trong vòng khoảng 7-10 ngày sau khi đẻ. Nếu trứng quá già, phôi bên trong có thể chết và trứng sẽ lép.
• Sử dụng thuốc trị chấy không đúng cách: Một số loại thuốc trị chấy có thể làm chết trứng hoặc ngăn chặn quá trình nở. Nếu sử dụng thuốc không đúng cách (ví dụ: không đủ liều, không đủ thời gian), trứng có thể bị lép thay vì chết hoàn toàn.
• Điều kiện môi trường không phù hợp: Trứng chấy cần điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thích hợp để nở. Nếu môi trường quá khô hoặc quá lạnh, trứng có thể bị lép.

2Dấu hiệu nhận biết trẻ bị chấy cắn

Trẻ học mẫu giáo và cấp 1 là độ tuổi dễ bị chấy hơn cả. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 6 - 12 triệu trẻ em bị chấy ở Mỹ. Còn ở Úc, cứ 4 trẻ đến trường thì có 1 bé bị chấy. Bé gái thường dễ bị hơn do các em tóc dài và thường chụm đầu vào nhau hơn các bé trai.

Trước khi có các dấu hiệu “báo động” thì rất khó để nhận biết trẻ bị lây chấy. Do chấy thường có màu sắc khá tương đồng với màu da hoặc tóc người nên khó phát hiện.

Khi trẻ bị chấy ký sinh sẽ thường có các dấu hiệu như sau:

• Cảm giác có con gì bò trên đầu mình.
• Có vết đỏ trên da đầu, sau tai, cổ hoặc vai.
• Da đầu ngứa ngáy khó chịu, phải gãi nhiều lần. Có thể gây tổn thương, viêm da hoặc nhiễm trùng da nếu có quá nhiều chấy.

Nếu chấy không được phát hiện sớm và diệt tận gốc, sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy khác như rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, rụng tóc,...

3Cách bắt chấy cho bé nhanh chóng

Khi thấy trẻ có biểu hiện ngứa ngáy và gãi đầu liên hồi, cha mẹ cần tìm thử xem trên đầu trẻ có chấy hay không.

Cha mẹ nên làm ướt hoàn toàn tóc trẻ, rồi sau đó hãy vạch tìm. Như vậy sẽ làm cho chấy khó di chuyển và dễ dàng cho việc phát hiện hơn. Hãy để trẻ ngồi dưới ánh sáng, vạch từng vệt chân tóc ra và quan sát kĩ có chấy hay trứng bám vào tóc trẻ không.

Hoặc theo cách ông bà từ xưa, cha mẹ có thể dùng lược chuyên chải chấy hoặc một cây lược răng khít dày, chải từ gốc đến ngọn tóc một cách chậm rãi để lược chấy và trứng. Cách này giúp tuốt phần lớn bọn chấy khỏi đầu trẻ và tăng nhanh hiệu quả điều trị.

Lược chải chấy truyền thống

4Cách trị chấy cho trẻ tại nhà tận gốc, an toàn

Khi đã xác định trẻ bị chấy thì cách trị chỉ có việc giết chấy và trứng chấy mà thôi. Cha mẹ có thể diệt chấy bằng các phương pháp dùng hoá mỹ phẩm, hoặc cách thủ công.

• Phương pháp hoá mỹ phẩm là phương pháp dễ dàng và nhanh chóng. Cha mẹ có thể dùng dầu gội chuyên dụng, hoặc kem đặc trị chấy. Tùy mục đích giết trực tiếp chấy, hoặc giết cả chấy và trứng chấy mà có thể lựa chọn kem hay dầu gội cho trẻ. Cha mẹ nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để tránh việc gây hại cho da đầu của trẻ.
• Phương pháp thủ công chính là cha mẹ tự giết chấy và trứng sau khi dùng lược tuốt chấy cho trẻ.

Dầu gội dược liệu sạch chấy Aladin Sao Thái Dương (30g)

Để rút ngắn thời gian và tăng hiệu quả trị chấy cho trẻ, cha mẹ nên áp dụng cả hai phương pháp trên.

Thường khả năng cao người nhà cũng có thể bị lây khi có một trẻ bị chấy. Vì vậy cả nhà hãy thường xuyên kiểm tra lẫn nhau. Nếu có thì cùng điều trị để tránh trường hợp lây lan giữa các thành viên trong gia đình. Các vật dụng như chăn nệm, gối, quần áo, nón, lược,... thường là nguồn lây lan tiềm ẩn. Cha mẹ cần ngâm những vật dụng cá nhân trong nước nóng, hoặc giặt giũ thường xuyên để chấy và trứng chấy hết đường quay lại.

5Cách ngăn ngừa chấy ở trẻ em

Phòng tránh chấy ở trẻ em đòi hỏi sự kết hợp của nhiều biện pháp và sự hợp tác của gia đình, nhà trường và cộng đồng. Dưới đây, AVAKids sẽ gợi ý cho mẹ một số cách ngăn ngừa chấy ở trẻ em hiệu quả:

5.1 Dạy trẻ cách tự giữ vệ sinh cá nhân

• Không dùng chung đồ cá nhân: Dạy trẻ không dùng chung lược, mũ, khăn, băng đô, kẹp tóc, tai nghe, gối hoặc bất kỳ vật dụng cá nhân nào với người khác.
• Tránh tiếp xúc đầu gần: Khuyến khích trẻ tránh tiếp xúc đầu gần với bạn bè hoặc những người khác, đặc biệt là khi chơi thể thao hoặc các hoạt động khác. Giải thích rằng chấy có thể bò từ đầu người này sang đầu người khác.
• Báo cáo khi ngứa đầu: Dạy trẻ báo cho cha mẹ hoặc người lớn có trách nhiệm ngay khi cảm thấy ngứa đầu, vì đó có thể là dấu hiệu của nhiễm chấy.

5.2 Thường xuyên kiểm tra định kỳ

• Kiểm tra thường xuyên: Kiểm tra tóc của trẻ thường xuyên, đặc biệt là sau khi trẻ tham gia các hoạt động có nguy cơ lây nhiễm cao (ví dụ: sau khi đi học, đi trại hè).
• Sử dụng lược chải chấy: Sử dụng lược chải chấy (lược có răng rất khít) để kiểm tra kỹ lưỡng, đặc biệt là ở vùng gáy và sau tai, nơi chấy thường tập trung.

5.3 Các biện pháp phòng ngừa chấy tại nhà

• Giữ tóc sạch: Gội đầu thường xuyên cho trẻ.
• Sử dụng tinh dầu: Một số tinh dầu như tràm trà, oải hương, hoặc bạc hà được cho là có tác dụng đuổi chấy. Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng tinh dầu cho trẻ nhỏ và đảm bảo pha loãng đúng cách.
• Giặt giũ thường xuyên: Giặt quần áo, ga trải giường, khăn tắm và mũ nón của trẻ thường xuyên bằng nước nóng (trên 54°C) và sấy khô ở nhiệt độ cao để tiêu diệt chấy và trứng chấy.
• Hút bụi: Hút bụi thảm, ghế sofa và các bề mặt mềm khác trong nhà thường xuyên.
• Cho tóc dài vào bím tóc: Nếu con bạn có tóc dài, hãy tết hoặc buộc tóc lại để giảm nguy cơ lây nhiễm.

5.4 Lưu ý quan trọng khi phòng ngừa và trị chấy cho bé

• Thông báo cho nhà trường: Nếu con bạn bị nhiễm chấy, hãy thông báo cho nhà trường để họ có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa và ngăn chặn sự lây lan trong trường.
• Tuân thủ quy định của nhà trường: Tuân thủ các quy định của nhà trường về việc phòng ngừa và điều trị chấy.
• Giáo dục cộng đồng: Tham gia các hoạt động giáo dục cộng đồng về phòng ngừa chấy để nâng cao nhận thức và giảm thiểu sự kỳ thị đối với những người bị nhiễm chấy.
• Không sử dụng thuốc trị chấy một cách phòng ngừa. Thuốc trị chấy chỉ nên được sử dụng khi có bằng chứng rõ ràng về việc nhiễm chấy.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm trị chấy nào cho trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc trẻ có da nhạy cảm.

Dầu gội đầu Y Lang Chí làm sạch các ký sinh trùng ngoài da (100ml)

Trẻ bị chấy là vấn đề phổ biến khiến ba mẹ đau đầu vì không biết làm sao để ngăn ngừa triệt để loại côn trùng ký sinh này. Nếu không điều trị kịp thời, chấy sẽ gây ra nhiều hệ luỵ như tăng nguy cơ nhiễm khuẩn da, chàm hóa và khiến chất lượng cuộc sống trẻ suy giảm. AVAKids mong rằng những cách trị chấy đã chia sẻ trong bài viết này sẽ hữu ích với cha mẹ và bé.