Trẻ đổi sữa bị tiêu chảy phải làm gì? Nguyên nhân và cách xử lý cho mẹ

Sữa bột là trợ thủ đắc lực để mẹ bổ sung chất dinh dưỡng đầy đủ cho bé ngay từ giai đoạn đầu đời. Việc chọn sữa phù hợp với bé thường không dễ, thậm chí một số bé đổi sữa bị tiêu chảy. Hãy cùng AVAKids tìm hiểu cách xử lý khi bé đổi sữa bị tiêu chảy nhé!

1Dấu hiệu nhận biết bé bị tiêu chảy vì đổi sữa

Mỗi bé sẽ có thói quen đi ngoài khác nhau, tùy thuộc vào loại thực phẩm và hệ tiêu hóa của bé hoạt động như thế nào. Tính chất phân bị thay đổi khi đổi sữa là điều bình thường, vì thế để biết được liệu bé có bị tiêu chảy do đổi sữa thì phải dựa vào độ đặc của phân và cả tần suất đi ngoài của bé có tăng đột ngột không.

Khi thay đổi và tiếp nhận một loại sữa mới, tất nhiên cơ thể bé sẽ có phản ứng khác biệt, đặc biệt là tình trạng tiêu hoá và đi ngoài. Vì thế, mẹ cần nhận biết các dấu hiệu sau đây để xác định bé có bị tiêu chảy do đổi sữa không nhé:

• Bé đang đi ngoài bình thường, khi uống sữa mới trong tuần đầu thì phân lỏng đi, số lần đi ngoài tăng liên tục, tình trạng cứ kéo dài, thường từ 1 tuần trở lên và không có dấu hiệu giảm sau đó.
• Trong phân của bé có máu, đây là dấu hiệu bất thường và hay xuất hiện khi bé bị tiêu chảy.
• Bé sơ sinh thường có biểu hiện nôn trớ sau bữa ăn. Khi đổi sữa, bé bị buồn nôn và nôn cả ngoài giờ ăn thì mẹ nên đưa bé đi khám để biết được do bé bị dị ứng với thành phần sữa mới hay mắc các bệnh lý về đường tiêu hoá.
• Bé nổi phát ban, mẩn đỏ hoặc mề đay trong quá trình đổi sữa ngay tuần đầu tiên.
• Bé bỗng nhiên bị ngứa hoặc có dấu hiệu sưng phù quanh mặt.
• Vấn đề về hô hấp với những biểu hiện như khó thở, khò khè, đờm trong mũi và họng, ho khan là phản ứng của bé khi dị ứng với protein có trong sữa.
• Bé trở nên cáu gắt và quấy khóc kéo dài hơn bình thường.
• Bé bị tiêu chảy ngay sau khi uống sữa khoảng 15 - 30 phút cho tới vài giờ do không hợp với thành phần sữa. Nếu bé tiêu chảy cách xa bữa sữa, tình trạng này không phải do sữa mà do các vấn đề đường ruột khác.

Sữa bột Friso Gold Pro số 4 800g (3 - 6 tuổi)

2Nguyên nhân bé đổi sữa bị tiêu chảy

2.1. Công thức sữa mới thêm thành phần

Nguyên nhân bé mới đổi sữa bị tiêu chảy có thể do các thành phần mới được thêm trong sữa. Hoặc các thành phần dinh dưỡng của sữa có công thức theo tỷ lệ khác đi. Vì vậy, bé phải có khoảng thời gian để hệ tiêu hóa thích nghi với sự thay đổi này.

Tuy nhiên, trong quá trình đó, bé có thể gặp các triệu chứng như đầy bụng, đầy hơi, khó tiêu hay bị tiêu chảy,... sau vài ngày đầu đổi sữa. Nếu các biểu hiện này kéo dài, bố mẹ cần có hướng xử lý kịp thời để đảm bảo sức khỏe cho bé.

2.2. Trẻ không dung nạp lactose

Tiêu chảy là một trong những vấn đề khá phổ biến mà trẻ có thể gặp phải khi đổi sữa do hệ tiêu hóa còn non nớt cần thời gian để thích nghi. Nguyên nhân không dung nạp sữa là do bé không dung nạp lactose trong loại sữa công thức mới. Lactose là loại đường xuất hiện trong hầu hết các chế phẩm từ sữa. Lactose khi nạp vào cơ thể sẽ được phân tách thành đường Glucose, giúp làm mềm phân bé, tốt cho hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của bé

Bất dung nạp lactose là tình trạng bé không thể tiếp nhận cũng như tiêu hóa đường lactose. Lượng đường lactose dư thừa có thể bị chuyển hóa thành acid lactic, bé có thể gặp một số triệu chứng đi kèm như nôn trớ, chướng bụng, tiêu chảy, đi phân chua,...

2.3. Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò

Dị ứng đạm sữa bò là hiện tượng phổ biến ở bé, khi các thành phần protein trong sữa bò được đưa vào cơ thể trẻ bị hệ thống miễn dịch coi là một tác nhân gây hại. Từ đó, khiến cơ thể tự động kích thích kháng thể miễn dịch IgE để trung hòa các thành phần này.

Dấu hiệu dị ứng đạm sữa có thể xuất hiện trong 1 - 2 giờ sau khi bé uống sữa. Đối với bé dưới 6 tháng tuổi, các triệu chứng diễn ra nặng nề hơn, khiến trẻ có thể nôn mửa, tiêu chảy, phân có máu và tiết dịch nhầy.

Tình trạng dị ứng đạm sữa bò ở trẻ có nguy cơ xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi và thường sẽ tự hết sau khi trẻ được khoảng 5 tuổi. Ngoài ra, dị ứng đạm sữa bò có thể do di truyền. Bé sinh ra trong gia đình có tiền sử dị ứng với thức ăn, thuộc, bị hen, viêm mũi, viêm da cơ địa có nguy cơ bị dị ứng đạm sữa bò cao.

2.4. Trẻ bị dị ứng với thành phần trong sữa

Trong sữa và các chế phẩm từ sữa có 2 loại protein chính trong sữa bò có thể gây ra dị ứng đó là casein và whey. Hai thành phần này bị cơ thể nhầm tưởng là các dị nguyên lạ. Vì vậy, khi dung nạp sữa có chứa thành phần gây dị ứng, cơ thể sẽ sinh ra phản ứng miễn dịch.

Khi bị dị ứng với sữa, dấu hiệu ba mẹ thấy ở bé rõ nhất là mẩn đỏ khắp người, kèm tiêu chảy, nôn trớ. Trường hợp dị ứng nặng có thể khiến bé bị khó thở, tụt huyết áp, thậm chí là đe dọa tới tính mạng.

2.5. Nguyên nhân khác

Bên cạnh những nguyên nhân phổ biến được đề cập phía trên, còn có các lý do khác khiến bé đổi sữa bị tiêu chảy như:

• Loại sữa đang dùng không thích hợp với sự phát triển của bé.
• Sử dụng sai loại sữa đối với độ tuổi của bé nên bé khó hấp thu được đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể.
• Quá trình bảo quản và pha sữa không được đảm bảo. Đồng thời vệ sinh dụng cụ pha sữa cho bé sai cách dẫn đến nguy cơ sữa dễ bị vi khuẩn xâm nhập, ảnh hưởng sức khỏe của bé.
• Mẹ cho bé uống quá số lượng cần thiết trong một ngày. Hệ tiêu hóa của bé sẽ hình thành phản ứng đào thải và gây tiêu chảy nếu tiêu thụ quá nhiều đạm casein trong sữa.
• Hệ vi sinh đường ruột của bé bị mất cân bằng sau thời gian sử dụng kháng sinh, vì vậy khi đổi sữa, trẻ khó thích nghi ngay được và dễ gây đi ngoài bất thường.
• Bé sinh non, trẻ suy dinh dưỡng hoặc gặp vấn đề tiêu hóa bẩm sinh rất dễ mắc phải tình trạng tiêu chảy do hệ tiêu hóa của bé chưa hoàn thiện về cấu trúc và chức năng.
• Hiện nay, trên thị thường có nhiều loại sữa chất lượng kém, không rõ nguồn gốc bị trộn lẫn với sữa thật. Giai đoạn này, hệ tiêu hóa của bé chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị tổn thương. Do đó bé rất dễ bị tiêu chảy khi uống sữa kém chất lượng.

3Trẻ đổi sữa bị tiêu chảy phải làm sao?

3.1. Cho bé uống đồng thời sữa cũ và sữa mới

Sữa cũ đang đáp ứng được nhu cầu của bé, nhưng vì một số lý do như mẹ muốn bé tăng cân, tăng chiều cao hơn hoặc để tiết kiệm chi phí phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình,... nên mẹ muốn thay sữa. Cách tốt nhất để bé thích nghi dần với thành phần của sữa mới là mẹ kết hợp cả hai loại lại với nhau cho bé sử dụng.

Mẹ nên bắt đầu cho bé làm quen bằng việc pha sữa với tỷ lệ thích hợp cho cơ thể bằng cách 1/4 sữa mới và 3/4 sữa cũ. Sau đó là 1/2 sữa mới, 1/2 sữa cũ. Cuối cùng, 3/4 sữa mới và 1/4 sữa cũ. Mẹ nên tăng tỷ lệ này 2 ngày 1 lần cho đến hết 1 tuần, khi bé đã làm quen với sữa mới thì mẹ không cần kết hợp 2 loại sữa nữa.

3.2. Pha sữa và bảo quản sữa đúng cách

Trong quá trình pha sữa, mẹ cần phải thực hiện đúng cách và đảm bảo dụng cụ pha vệ sinh để bảo vệ sức khỏe của bé, hỗ trợ bé hấp thu chất dinh dưỡng. Ngoài ra, mẹ hãy tham khảo thêm ý kiến các chuyên gia dinh dưỡng để biết tỷ lệ và cách pha sữa phù hợp với trẻ.

Sữa cần được đậy kín sau khi sử dụng và bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp, tuân thủ thời hạn sử dụng sau khi mở nắp hộp. Lưu ý, mẹ không nên bảo quản sữa trong tủ lạnh hoặc nơi có độ ẩm cao vì điều này dễ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm mốc sinh sôi.

3.3. Sử dụng sữa thuỷ phân cho bé

Khi bé bị tiêu chảy, mẹ nên sử dụng sữa thủy phân, đây là loại sữa có thành phần protein sữa đã bị phá vỡ giúp bé tiêu hóa dễ dàng và ít gây phản ứng hay dị ứng. Từ đó, góp phần giúp bé phát triển ngoan khỏe, không khó chịu và quấy khóc.

Đồng thời, nếu mẹ còn đang cho con bú, thì phải loại bỏ hoàn toàn sữa bò và những nguồn sữa khác ra khỏi chế độ ăn uống hằng ngày. Bởi lẽ, protein từ những nguồn này có thể thông qua sữa mẹ truyền sang bé.

3.4. Tránh dùng sữa và các chế phẩm chứa đường lactose

Đối với những bé không tiếp nhận được lactose, mẹ nên loại trừ các loại thực phẩm chứa lactose khỏi khẩu phần ăn hàng ngày của bé, đặc biệt là sữa. Đồng thời, mẹ có thể thay sữa không chứa lactose cho bé sử dụng đến khi bé không còn tiêu chảy. Đây được coi là một giải pháp dinh dưỡng giúp bé vượt qua giai đoạn tiêu chảy, đồng thời đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng để bé phục hồi sức khỏe.

Ngoài ra, mẹ nên chú ý bổ sung thêm canxi cho bé trong khoảng thời gian bị tiêu chảy, vì chế độ dinh dưỡng không lactose có thể làm giảm sự hấp thu canxi. Sữa chua là sản phẩm hỗ trợ hệ tiêu hóa sản sinh thêm lactase nên mẹ có thể bổ sung thêm cho bé.

Sau khoảng 1 - 2 tuần, khi đường ruột bé đã ổn định và có thể sản xuất lactase bình thường, mẹ có thể cho trẻ quay lại với chế độ ăn trước đây.

3.5. Bổ sung men vi sinh

Bổ sung men vi sinh là cách các mẹ thường làm khi con bị tiêu chảy, nhất là khi đổi sữa công thức mới cho bé. Men vi sinh cung cấp nhiều lợi khuẩn tốt cho hệ đường ruột, có thể làm giảm tiêu chảy, đau bụng, táo bón hay trào ngược acid ở bé.

Từ đó, hệ vi sinh đường ruột của bé được cân bằng trở lại, giúp quá trình tiêu hóa tốt hơn, hấp thụ chất dinh dưỡng hiệu quả và trong đó có cả protein và lactose. Mẹ nên sử dụng men vi sinh chất lượng để hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột và giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy cho bé.

4Cách đổi sữa cho trẻ đúng cách

4.1. Chọn sữa phù hợp với độ tuổi của bé

Đối với bé dưới 6 tháng tuổi, mẹ nên cho bé sử dụng sữa ngoài có công thức 1. Bởi sữa số 1 có công thức được nghiên cứu để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ trong giai đoạn này, với các thành phần dinh dưỡng mô phỏng theo sữa mẹ, đầy đủ chất dinh dưỡng cũng như tỷ lệ hợp lý, giúp bé tiêu hóa tốt và hấp thu năng lượng hiệu quả.

Lưu ý, bé dưới 6 tháng không được dùng sữa đặc, sữa bò tươi, sữa nguyên kem hoặc các loại sữa cho trẻ từ 6 tháng trở lên. Nếu vì một số lý do nhất thiết phải đổi sữa thì nên chọn sản phẩm cùng nhóm công thức 1 vì chức năng thận của bé còn yếu, chỉ thích hợp với chất đạm trong sữa số 1 mà thôi.

Còn bé trên 6 tháng tuổi nên dùng sữa công thức 2, bởi có thành phần dinh dưỡng cao hơn loại 1 để đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh của bé. Trẻ trên 1 tuổi có thể dùng nhiều loại sữa kể cả sữa tươi. Vì ở độ tuổi này, đường ruột của bé dễ thích nghi với sữa mới hơn, cho nên mẹ chỉ cần chọn loại phù hợp với khẩu vị và ý thích của bé là được.

4.2. Không nên đổi sữa cho trẻ nhỏ thường xuyên

Mỗi lần thay đổi sữa, cơ thể của bé cần phải có thời gian thích ứng với các thành phần theo sữa công thức mới. Mỗi loại sữa đều tạo ra hệ vi sinh đường ruột khác nhau, vì vậy, khi thay đổi môi trường vi sinh đường ruột sẽ làm ảnh hưởng hệ tiêu hoá của bé. 

Do đó, bé khó hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, ảnh hưởng đến chế độ ăn uống hàng ngày. Cho nên, không nên đổi sữa thường xuyên cho trẻ nhỏ, các mẹ cần tìm hiểu thật kỹ thành phần sữa mới thích hợp nhất với con, để con ăn ngoan và chóng lớn.

4.3. Nên đổi sữa cho trẻ khi cần thiết

Mẹ cần theo dõi bé, nếu nhận thấy bé uống sữa bị tiêu chảy, táo bón, bú ít hay chậm lớn thì phải chọn sữa phù hợp với bé, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thương hiệu uy tín và phù hợp với điều kiện của gia đình.

Cho bé uống thử sữa mới và theo dõi phản ứng của bé. Nếu mẹ thấy bé thích nghi ngay, đạt được mục đích đổi sữa như tăng cân, phát triển chiều cao tốt,... thì mẹ có thể chuyển ngay sang sữa mới cho bé sử dụng.

4.4. Pha sữa phải đúng công thức

Khi mua sữa, các bố mẹ phải kiểm tra kỹ hạn sử dụng cũng như hướng dẫn pha sữa theo hướng dẫn được in trên vỏ hộp để đảm bảo an toàn nhất cho bé và sữa cũng phát huy được hết công dụng. Tránh trường hợp gần đến hạn hoặc quá hạn sử dụng hay pha sai tỷ lệ. Lưu ý, mẹ chỉ nên pha sữa bằng nước ấm và tuyệt đối không được dùng nước sôi.

4.5. Cần pha sữa kết hợp khi mới đổi sữa

Khi đổi sữa, cần có thời gian chuyển tiếp để bé thích nghi với các thành phần dinh dưỡng theo công thức mới. Bố mẹ có thể pha sữa kết hợp khi mới đổi sữa để kiểm tra mức độ phù hợp với bé:

• Pha sữa mới với tỷ lệ 1/3 tổng lượng sữa, theo dõi trong 2 - 3 ngày. Nếu bé không phản ứng và vẫn ăn ngon, vui vẻ thì mẹ tiếp tục tăng tỷ lệ lên.
• Pha sữa mới với tỷ lệ 1/2 tổng lượng sữa, cho bé uống từ 2 - 3 ngày tiếp theo.
• Pha sữa mới với tỷ lệ 2/3 tổng lượng sữa, tiếp tục theo dõi khoảng 2 - 3 ngày.
• Pha hoàn toàn bằng sữa mới, khi bé đã thực sự thích nghi và phù hợp với loại sữa mới này.

Trên đây là những chia sẻ cho bố mẹ về cách xử lý khi bé đổi sữa bị tiêu chảy, bạn có thể áp dụng một số cách để giúp con ăn ngon, chóng lớn. Nếu còn thắc mắc vui lòng truy cập avakids.com hoặc liên hệ ngay hotline 1900.866.874 (8:00 - 21:30) để được hỗ trợ tư vấn nhanh nhất nhé!