Bệnh tự miễn ở trẻ nhỏ là gì ? Giải mã nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

Đóng góp bởi: Huỳnh Thị Thanh Lam
Cập nhật 24/10
889 lượt xem

Tình trạng tự miễn dịch xảy ra khi hệ thống miễn dịch không thể nhận ra được các kháng nguyên bên trong cơ thể với các tác nhân bên ngoài. Hiện nay có khoảng 80 loại bệnh tự miễn ở trẻ nhỏ, tuy nhiên không phải bệnh nào cũng có thể xuất hiện ở trẻ.

Vậy những loại bệnh tự miễn nào thường xảy ra ở trẻ, dấu hiệu và cách điều trị cho những loại bệnh này như thế nào? Cha mẹ hãy cùng AVAKids đọc tiếp bài viết này để có thêm những hiểu biết về bệnh tự miễn ở trẻ nhé!

Những bệnh tự miễn dịch ở trẻ nhỏ. Nguồn từ grid

Những bệnh tự miễn dịch ở trẻ nhỏ. Nguồn từ grid

1Những bệnh tự miễn dịch ở trẻ em 

Các loại bệnh tự miễn sẽ gây ảnh hưởng đến một cơ quan cụ thể như: gan, tuyến giáp… Dưới đây là 14 loại bệnh tự miễn thường gặp, ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình sức khỏe của trẻ:

Bệnh Addison: Bệnh này còn được gọi là bệnh suy tuyến thượng thận ở trẻ. Nó xảy ra khi tuyến thượng thận không sản xuất đủ cortisol và aldosterone. Đây là những hormone giúp điều chỉnh sự trao đổi chất, điều khiển hệ thống miễn dịch ở trẻ và mức natri và kali trong cơ thể của chúng. Tuy nhiên bệnh Addison thường rất hiếm gặp. 

Bệnh vẩy nến: Trẻ xuất hiện các mảng ngứa, khô trên da, đây có thể là dấu hiệu của bệnh vẩy nến. Nguyên nhân làm cho trẻ bị mắc bệnh này là do di truyền hoặc do các bệnh tự miễn dịch khác như bệnh Crohn, bệnh tiểu đường loại I và bệnh viêm khớp dạng thấp gây ra.

Có thể bạn quan tâm: Mách mẹ 12 căn bệnh giao mùa ở trẻ em cần phòng tránh
Bệnh vẩy nến ở trẻ. Nguồn từ cloudfront

Bệnh vẩy nến ở trẻ. Nguồn từ cloudfront

Bệnh gan tự miễn: Đây là một loại rối loạn gây ra viêm, làm tổn thương gan và có thể dẫn đến xơ gan nếu bệnh trở nên trầm trọng. Bệnh viêm gan tự miễn có 2 loại thường gặp, trong đó loại 1 thường ít phổ biến hơn ở trẻ em, còn loại 2 thường hiếm gặp hơn loại 1. Tuy nhiên lại thường xảy ra ở bé gái từ 2 đến 14 tuổi.

Có thể bạn quan tâm: Dấu hiệu bệnh viêm gan cấp ở trẻ em mà ba mẹ cần để ý

Viêm tuyến giáp tự miễn: Thường xảy ra ở thanh thiếu niên nhưng cũng có thể xảy ra ở trẻ nhỏ. Yếu tố di truyền và môi trường là một trong những nguyên nhân phổ biến làm cho trẻ mắc phải bệnh tuyến giáp. 

Bệnh Celiac: Bệnh rối loạn tiêu hóa này ảnh hưởng đến ruột non, nguyên nhân chủ yếu là do di truyền. Khi trẻ mắc bệnh này không nên cho chúng ăn loại thực phẩm như lúa mì, lúa mạch và có các loại thực phẩm chứa gluten protein. Các bé gái thường dễ bị tổn thương hơn những em bé nam. 

Có thể bạn quan tâm: Góc giải đáp: Vì sao trẻ đi học hay bị ốm?
Bệnh Celiac ở trẻ. Nguồn từ i0.wp

Bệnh Celiac ở trẻ. Nguồn từ i0.wp

Có thể bạn quan tâm: 15 Bệnh thường gặp ở trẻ mầm non mà ba mẹ nên lưu ý

Ban xuất huyết Henoch - Schonlein: Khi trẻ bị mắc các bệnh này, chúng thường có triệu chứng phát ban ở chân, mông và cánh tay. Loại bệnh này thường xảy ra và phát triển ở trẻ từ 2 đến 11 tuổi. 

Ban xuất huyết giảm tiểu cầu do miễn dịch (hoặc vô căn): Khi trẻ mắc bệnh này, hệ thống miễn dịch phá hủy các tiểu cầu trong cơ thể của chúng, chủ yếu ở lá lách. Do đó, khi số lượng tế bào giúp đông máu thấp, việc chảy máu có thể trở nên mất kiểm soát. Bệnh này hiện tại chưa tìm ra được nguyên nhân cụ thể. Mặt khác, bệnh này có thể xảy ra nếu trẻ mắc bất kỳ rối loạn tự miễn dịch nào khác. 

Viêm khớp vị thành niên: Bệnh này còn gọi bằng tên khác là bệnh thấp khớp ở trẻ em. Nó ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau của cơ thể trẻ từ hệ cơ xương đến mắt, da, cơ và đường tiêu hóa. 

Viêm da cơ ở vị thành niên: Viêm da cơ ở trẻ vị thành niên là tình trạng viêm các cơ do hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào máu trong cơ thể của trẻ. Tình trạng này rất hiếm gặp và nó thường xảy ra chủ yếu ở trẻ từ 5 đến 10 tuổi. 

Xơ cứng bì vị thành niên: Căn bệnh tự miễn dịch này được đặc trưng bởi sự hình thành các mảng da dày do sản xuất dư thừa collagen. Bệnh này được chia thành 2 loại là xơ cứng bì khu trú và xơ cứng bì hệ thống. Trong khi xơ cứng bì khu trú chỉ ảnh hưởng đến da thì xơ cứng bì hệ thống ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng như thận, tim và đường tiêu hóa cũng bị ảnh hưởng. Bệnh này bé gái thường sẽ dễ bị tổn thương hơn bé trai. 

Có thể bạn quan tâm: Một số bệnh dị ứng ở trẻ em thường gặp và cách chăm sóc an toàn
Bệnh xơ cứng bì ở trẻ. Nguồn từ elsevierhealth

Bệnh xơ cứng bì ở trẻ. Nguồn từ elsevierhealth

Bệnh Kawasaki: Căn bệnh này cũng hiếm gặp và xảy ra do tình trạng viêm các cơ trong cơ thể, kéo dài và không được điều trị. Điều này là ảnh hưởng đến các mạch vành ở tim. Bệnh này thường gây ra các triệu chứng như sốt, phát ban trên da và sưng hạch bạch huyết ở cổ, kéo dài khoảng 5 ngày. Trẻ em dưới 5 tuổi thường rất dễ mắc bệnh này.

Có thể bạn quan tâm: Cách điều trị bệnh kawasaki ở trẻ em mà ba mẹ cần nhớ
 

Bệnh lupus ở trẻ em: Bệnh này gây tổn thương đến khớp, da, thận, tim, phổi, mạch máu, não cùng các cơ quan khác. Căn bệnh này không phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. 

Bệnh tiểu đường loại 1 (vị thành niên): Bệnh tiểu đường loại 1 là loại bệnh tự miễn dịch trong đó tuyến tụy ngừng sản xuất hormone insulin. Bệnh này có thể phát sinh ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất là ở dưới 20 tuổi. 

Bệnh tiểu đường loại 1 ở trẻ. Nguồn từ istockphoto

Bệnh tiểu đường loại 1 ở trẻ. Nguồn từ istockphoto

Hội chứng đa tự miễn: Là sự kết hợp của 3 hoặc nhiều bệnh tự miễn dịch ở trên trong cơ thể của một người. Theo nghiên cứu thì có khoảng 25% những người đã mắc bệnh tự miễn dịch có khả năng mắc các chứng rối loạn tự miễn dịch nhiều hơn. 

2Tại sao trẻ mắc bệnh tự miễn? 

Dựa trên một số đặc điểm chung, các nhà khoa học cho rằng nguyên nhân dẫn đến bệnh tự miễn dịch là những yếu tố dưới đây:

Di truyền: Các bệnh tự miễn dịch có thể truyền từ mẹ sang con. Vì thế nếu phụ nữ khi mang thai mắc phải các chứng bệnh rối loạn tự miễn dịch, có thể truyền các kháng thể cho đứa trẻ trong bụng của mình. 

Ngoài ra, Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy những người mắc bệnh tự miễn có các biến thể gen độc đáo, khiếm khuyết trong gen cũng có thể gây ra bệnh tự miễn dịch. 

Ảnh hưởng của nội tiết tố: Các chuyên gia y tế cho rằng nội tiết tố trong cơ thể sẽ ảnh hưởng đến các rối loạn do một số vấn đề tự miễn dịch xảy ra ở phụ nữ hơn nam giới. Vì hệ thống miễn dịch của người phụ nữ có phản ứng mạnh hơn với các bệnh nhiễm trùng khác và tiêm chủng. Điều này đi kèm với tác dụng phụ là dễ mắc các bệnh tự miễn dịch cao hơn. 

Có thể bạn quan tâm: Dấu hiệu viêm da dị ứng ở trẻ em
 
Nội tiết tố trong cơ thể trẻ sẽ ảnh hưởng đến vấn đề tự miễn dịch. Nguồn từ familyandmedia

Nội tiết tố trong cơ thể trẻ sẽ ảnh hưởng đến vấn đề tự miễn dịch. Nguồn từ familyandmedia

Yếu tố môi trường: Các bệnh tự miễn ở trẻ thường có thể do các tác động từ các yếu tố từ môi trường bên ngoài, chẳng hạn như ánh sáng mặt trời, vi rút, thuốc, bức xạ, chế độ ăn uống hoặc do vi rút xâm nhập, làm thay đổi tế bào và khiến cho hệ thống miễn dịch bị tấn công. 

3Các triệu chứng của bệnh tự miễn dịch ở trẻ 

Những triệu chứng phổ biến của bệnh tự miễn dịch ở trẻ: 

  • Nhiễm trùng và viêm các cơ quan nội tạng. 
  • Chuột rút, chán ăn, tiêu chảy, buồn nôn và các vấn đề tiêu hóa khác.
  • Trẻ không tăng trưởng và phát triển một cách bình thường. 
  • Cơn sốt kéo dài.
  • Thiếu máu và số lượng tiểu cầu trong cơ thể thấp.
  • Thường xuyên bị nhiễm trùng xoang, viêm phổi, viêm phế quản. 
  • Đau khớp.
  • Nhiễm trùng tai. 
  • Viêm màng não.
  • Nhiễm trùng da. 
  • Trẻ mệt mỏi, khó chịu và quấy khóc. 
  • Phát ban. 
  • Khô mắt và miệng. 
  • Rụng tóc. 
  • Giảm cân. 

Dựa vào tất cả các triệu chứng trên, rất khó để đoán biết được rõ ràng một loại bệnh tự miễn cụ thể nào. Hầu hết các triệu chứng như mệt mỏi, sưng tấy và phát ban thỉnh thoảng đến và biến mất. Nhưng nếu trẻ thường xuyên có triệu chứng này, thì chắc chắn chúng đang gặp vấn đề về tình hình sức khỏe. Trong những trường hợp như vậy hãy đưa trẻ đến bác sĩ nhi khoa để được khám và chẩn đoán thêm. 

Các triệu chứng của bệnh tự miễn ở trẻ em. Nguồn từ healthwaymedical

Các triệu chứng của bệnh tự miễn ở trẻ em. Nguồn từ healthwaymedical

4Chẩn đoán bệnh tự miễn 

Các bác sĩ sẽ khám sức khỏe và tìm hiểu về tiền sử bệnh của trẻ. Sau đó sẽ đưa trẻ đi thực hiện các xét nghiệm khác nhau để phán đoán loại bệnh tự miễn của chúng, cụ thể là làm các xét nghiệm sau:

  • Xét nghiệm kháng thể kháng nhân: Là loại xét nghiệm được thực hiện chủ yếu để chẩn đoán các rối loạn tự miễn dịch ở trẻ. Xét nghiệm này được thực hiện bằng 2 phương pháp bao gồm: kháng thể huỳnh quang gián tiếpxét nghiệm miễn dịch. Với phương pháp kháng thể huỳnh quang gián tiếp, mẫu máu của trẻ có thể bị ảnh hưởng khi được kết hợp các tế bào. Nếu có kháng thể trong máu, nó sẽ phản ứng với các tế bào. Xét nghiệm miễn dịch sát xuất chính xác ít hơn kháng thể huỳnh quang gián tiếp. Bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm tự kháng thể khác cùng với xét nghiệm này để có thể quan sát được các chất cụ thể trong nhân tế bào. 
  • CBC (Complete Blood Count): Xét nghiệm này cung cấp các thông tin chi tiết về 3 thành phần, tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. 
  • Bảng chuyển hóa toàn diện: là một xét nghiệm máu được thực hiện để kiểm tra các bất thường ở thận, gan và các bệnh về tiểu đường. 
  • Protein phản ứng C: Xét nghiệm này được thực hiện để sàng lọc bệnh viêm ruột, viêm khớp dạng thấp và lupus. 
  • Tốc độ lắng của tế bào máu (Erythrocyte Sedimentation Rate): Đây là một xét nghiệm không đặc hiệu vì nó xác định tình trạng viêm trong cơ thể nhưng không xác định cơ quan mà dị tật tồn tại. 
  • Phân tích nước tiểu: Bao gồm một số xét nghiệm để kiểm tra hình dạng vật lý, hiển vi và hóa học các nước tiểu ở trẻ.
Chẩn đoán bệnh tự miễn dịch ở trẻ. Nguồn từ hher24

Chẩn đoán bệnh tự miễn dịch ở trẻ. Nguồn từ hher24

Sau khi bác sĩ đã chẩn đoán được nguyên nhân và hiểu được mức độ nghiêm trọng của loại bệnh tự miễn gây ra cho trẻ, các bác sĩ có thể đưa ra các khuyến nghị về sự thay đổi chế độ ăn uống và thói quen cho trẻ. 

5Các cách điều trị bệnh tự miễn dịch ở trẻ em 

Mỗi loại bệnh tự miễn sẽ có cách điều trị khác nhau, dưới đây là những cách điều trị cho các loại bệnh này: 

Thuốc bổ sung: Khi trẻ bị mắc bệnh tự miễn dịch, bác sĩ có thể kê đơn thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất, hormone hoặc insulin. 

Truyền máu: Trong trường hợp trẻ bị rối loạn như bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch, chúng cần được truyền máu vào cơ thể vì lượng máu trong cơ thể sản xuất ít hoặc tiểu cầu ít. 

Vật lý trị liệu: Các bệnh tự miễn ở trẻ có liên quan đến xương khớp hay cơ bắp, có thể điều trị bằng cách thực hiện vật lý trị liệu để các bộ phận trên cơ thể của chúng được vận động dễ dàng và tăng sức mạnh cho các cơ. 

Thuốc chống nhiễm không steroid: Cho trẻ sử dụng thuốc chống nhiễm không steroid hoặc thuốc giảm đau như ibuprofen và naproxen, giúp giảm sưng, đau và cứng khớp. Ngoài ra, các loại thuốc này còn giúp ngăn chặn cơn đau do viêm gây ra do một số bệnh như viêm khớp dạng thấp.

Dùng thuốc chống nhiễm không steroid cho trẻ. Nguồn từ futurecdn

Dùng thuốc chống nhiễm không steroid cho trẻ. Nguồn từ futurecdn

Thuốc chống thấp khớp điều chỉnh bệnh (DMARD): Những loại thuốc này làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh. Chúng thường được sử dụng cho bệnh viêm khớp dạng thấp, để giảm đau và viêm, đồng thời kiểm soát tổn xương khớp. 

Thuốc sinh học: Là một nhóm thuốc mới có các protein được biến đổi gen. Chúng nhắm vào điều trị các cơ quan cụ thể bị tấn công bởi hệ thống miễn dịch.

Corticosteroid: Là hormone được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Chúng có sẵn ở nhiều dạng khác nhau, bao gồm viên nén, thuốc tiêm, thuốc hít và kem dưỡng da. Các loại thuốc được sử dụng để chống viêm và kiểm soát hệ thống miễn dịch mạnh đến mức bác sĩ chỉ có thể kê đơn với liều lượng nhỏ. Nếu kê với liều cao có thể dẫn đến các tác dụng phụ lâu dài. Prednisone cũng là một trong những loại corticosteroid. 

IVIg (Immunoglobulin tiêm tĩnh mạch): Là một kháng thể immunoglobulin G được gộp từ nhiều plasmas được thu thập từ nhiều người hiến tặng. Nó có tác dụng kiểm soát các kháng thể tự phát và giảm nhẹ các chất trung gian gây viêm trong số những chất khác. 

Tùy vào loại bệnh tự miễn mà trẻ gặp phải, các bác sĩ có thể đưa ra các biện pháp điều trị như: 

Plasmapheresis: Đây là một quá trình tác động vật lý để loại bỏ các huyết tương. Huyết tương mang kháng thể trong máu. Thủ thuật này chỉ được bác sĩ khuyến nghị thực hiện trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng, vì phương pháp di chuyển plasmapheresis tạo ra các kháng thể tốt.

Dùng phương pháp plasmapheresis cho trẻ. Nguồn từ childkidneycare

Dùng phương pháp plasmapheresis cho trẻ. Nguồn từ childkidneycare

Phẫu thuật: Trong một số trường hợp phức tạp như bệnh viêm khớp tự phát ở trẻ vị thành niên hoặc tắc ruột ở bệnh Crohn, bác sĩ có thể đề nghị đến việc phẫu thuật. 

Bệnh cạnh những cách trên, cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa như áp dụng chế độ ăn không có chất gây dị ứng, bổ sung các loại thực phẩm có chứa vitamin B, C và  cho trẻ một lối sống lành mạnh. 

Xem thêm:

Các bệnh tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch không phân biệt được các kháng thể trong cơ thể với các kháng thể lạ bên ngoài, vì thế mà chúng có thể tấn công bất kỳ một hoặc nhiều cơ quan. Cha mẹ hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ để xác định đúng loại bệnh tự miễn và có biện pháp điều trị đúng cách. Đồng thời, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa cho trẻ tránh bị nhiễm bệnh. 

Thanh Lam tổng hợp từ Mom Junction

1. https://www.momjunction.com/articles/autoimmune-diseases-in-children_00368121/

2. Autoimmune disorders; Medline Plus; US National Library of Medicine

3. Addison Disease in Children; University of Rochester Medical Center

4. Adriana Rendon and Knut Schakel; Psoriasis Pathogenesis and Treatment; NCBI(2019)

5. Autoimmune Hepatitis; Cincinnati Children's Hospital

6. Rosalind S Brown; Autoimmune Thyroiditis in Childhood; NCBI (2013)

7. Definition & Facts for Celiac Disease; National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease

8. IgA Vasculitis (Henoch-Schonlein Purpura); Cleveland Clinic

9. Immune thrombocytopenic purpura(ITP); Medline Plus; US National Library of Medicine

10. Juvenile Arthritis; Arthritis Foundation

11. Juvenile Dermatomyositis; American College of Rheumatology

12. Pediatric Systemic Scleroderma; Cleveland Clinic

13. Kawasaki disease; National Institute of Health

14. Lupus | Symptoms & Causes; Boston Children's Hospital

15. Type 1 Diabetes Facts; JDRF

16. M Cojocaru, et al.; Multiple autoimmune syndrome; NCBI(2010)

17. Kristina M Adams Waldorf, and J. Lee Nelson; Autoimmune Diseases During Pregnancy and the Microchimerism Legacy of Pregnancy; NCBI(2008)

18. NIH researchers reveal link between powerful gene regulatory elements and autoimmune diseases; National Institute of Health

19. Vaishali R Moulton; Sex Hormones in Acquired Immunity and Autoimmune; NCBI (2018)

20. Environmental Contributors to Autoimmune Disease. Mechanisms, Impacts, and Chemicals of Concern; Collaborative on Health and Environment

21. Antinuclear Antibody (ANA); labtestsonline

22. Autoimmune Diseases / Diagnosis & Treatment; Boston Children's Hospital

23. Autoimmune Diseases; Better Health Channel

24. Bayry J et al.; Mechanisms of action of intravenous immunoglobulin in autoimmune and inflammatory diseases; NCBI (2003)

25. Qinghui Mu; Leaky Gut As a Danger Signal for Autoimmune Diseases;NCBI(2017)

26. Nancy Volkers; Do Autoimmune Diseases Raise The Risk of Cancer?; Journal of the National Cancer Institute

Bài viết có hữu ích với bạn không?

Không

Cám ơn bạn đã phản hồi!

Xin lỗi bài viết chưa đáp ứng nhu cầu của bạn. Vấn đề bạn gặp phải là gì?

Bài tư vấn chưa đủ thông tin
Chưa lựa chọn được sản phẩm đúng nhu cầu
Bài tư vấn sai mục tiêu
Bài viết đã cũ, thiếu thông tin
Gửi