Cách tập cho bé ăn dặm mẹ nên biết để con đủ chất và khỏe mạnh hơn

Ngoài sữa mẹ và sữa công thức, trẻ từ 6 tháng trở đi cần được bổ sung thêm nhiều dưỡng chất từ thực phẩm. Cho trẻ ăn các loại bột ăn dặm, cháo,... phù hợp sẽ giúp con phát triển toàn diện về thể chất lẫn trí não. Cùng AVAKids tìm hiểu cách cho bé ăn dặm ngay!

1 Ăn dặm là gì? Khi nào trẻ có thể bắt đầu?

1.1. Ăn dặm là gì?

Cho trẻ bổ sung thêm thực phẩm khác ngoài sữa mẹ và sữa bột (sữa công thức) là mục đích chính của việc ăn dặm. Tuy nhiên, các loại thực phẩm khác từ bữa ăn dặm chỉ bổ sung thêm chất dinh dưỡng và không thể thay sữa hoàn toàn.

Mẹ có thể cho bé dùng thêm thịt, trứng, cá, tinh bột,... trong các bữa ăn dặm. Bên cạnh đó, mẹ vẫn cần cho trẻ bú đầy đủ nhưng nên giảm lượng sữa và tiến hành tăng thức ăn dần theo độ tuổi của bé.

1.2. Nên tập cho bé ăn dặm khi nào?

Khi bé từ 6 tháng tuổi là giai đoạn bắt đầu ăn dặm tốt nhất, mẹ đã có thể cho trẻ ăn dặm mỗi ngày. Vì ở giai đoạn này, nhu cầu dinh dưỡng tăng mà nguồn sữa mẹ không còn đủ cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho bé nên sẽ cần bổ sung thêm các chất dinh dưỡng khác để trẻ phát triển toàn diện hơn.

Bên cạnh đó, đường ruột của bé cũng đã dần được cải thiện nên có thể hấp thụ và tiêu hóa các thực phẩm khác ngoài sữa mẹ. Ngoài ra, sẽ có một số biểu hiện cho thấy bé đã sẵn sàng với việc ăn dặm mà ba mẹ có thể nhận biết, cụ thể là:

• Trẻ có thể ngồi mà không cần hoặc cần rất ít sự trợ giúp.
• Trẻ có thể kiểm soát đầu tốt.
• Trẻ có thể cầm nắm và đưa thức ăn vào miệng.
• Trẻ có dấu hiệu nhai theo khi thấy người lớn ăn gì đó.

Bột ăn dặm Vinamilk RiDielac Gold yến mạch, sữa hộp 200g (6 - 24 tháng)

2Cách tập cho bé bắt đầu ăn dặm hiệu quả và khoa học nhất

2.1. Trước khi ăn dặm

Trước khi cho bé ăn dặn, mẹ nên theo dõi thói quen ăn uống của bé và để bé tiếp xúc với các đồ vật như muỗng, chén nhựa,... một thời gian. Nếu bé có biểu hiện hợp tác, mẹ có thể tiến hành cho bé bước vào giai đoạn ăn dặm.

Trong những lần đầu tập ăn, mẹ cần đặt bé ngồi vào ghế ăn dặm, sử dụng các dụng cụ an toàn, nghỉ giữa các lần đút, ngừng khi bé no và không cho bé chơi đồ chơi hoặc làm các hoạt động khác dễ gây xao nhãng. Điều này cũng sẽ giúp hình thành một thói quen ăn uống lành mạnh suốt cuộc đời cho bé.

Bên cạnh đó, phụ huynh nên lên một kế hoạch cụ thể về thực đơn hàng ngày sao cho kết hợp đầy đủ các nhóm chất cần thiết cho sự phát triển của bé. Ngoài ra, mẹ cũng cần lựa chọn những dụng cụ như thìa nhựa, chén nhựa phù hợp với từng lứa tuổi để đảm bảo quá trình ăn dặm được diễn ra tốt suông sẻ nhất.

Ghế ăn cho bé Zaracos Leeroy 3306 (6 tháng - 10 tuổi)

2.2. Lượng ăn dặm của những bữa đầu tiên

Trong những bữa đầu tiên, mẹ không nên quá đặt nặng về lượng thức ăn của bé. Hãy khởi đầu bằng 1/2 muỗng cà phê để bé cảm nhận được mùi vị. Tốc độ đút cũng cần thật chậm để bé có thời gian tiếp nhận. Ngoài ra, mẹ có thể trò chuyện, tương tác với con trong quá trình ăn để tăng tỷ lệ thành công.

Nếu như trẻ biếng ăn, mẹ có thể chia nhỏ lượng ăn dặm trong một ngày ra thành nhiều bữa. Với các em bé ăn ít, phụ huynh có thể cho con bú thêm sữa mẹ để bổ sung những dưỡng chất cần thiết cũng như giúp bé no lâu hơn.

Vào từng độ tuổi, bé sẽ có nhu cầu năng lượng mỗi ngày khác nhau. Đối với các bé sau 6 tháng tuổi, mẹ nên cho con ăn mỗi ngày khoảng 2 bữa là đủ. Mỗi bữa cần có thời gian cách nhau, ít nhất là 2 giờ để cơ thể trẻ có thời gian tiêu hóa thức ăn.

2.3. Thời điểm phù hợp trong ngày để bắt đầu ăn dặm

Nguyên tắc cơ bản nhất giúp bé hợp tác hơn trong quá trình ăn dặm chính là lựa chọn thời điểm khi bé đói và vui vẻ nhất để bắt đầu cho ăn. Những bé bú mẹ thường sẽ có cảm giác thích thú ăn hơn vào cuối ngày, trong khi các bé uống sữa công thức thường có cảm giác đói vào buổi sáng. 

Nếu bắt đầu cho bé trải nghiệm những loại thức ăn mới, mẹ nên cho con thử vào buổi sáng. Lý do là vì giả sử bé có hiện tượng dị ứng hoặc rối loạn tiêu hóa, phụ huynh sẽ có nhiều thời gian để xử lý và tìm cách giải quyết hơn.

Mì ăn dặm cà rốt Jeion 150g (từ 6 tháng)

3Bé không chịu ngoan ngoãn ăn dặm phải làm sao?

Việc tập cho bé ăn dặm là một quá trình đòi hỏi sự sẵn sàng từ cả mẹ và bé. Do đó, bạn nên theo dõi các biểu hiện của bé để có những biện pháp phù hợp. Nếu trong lần thử đầu tiên, bé có những biểu hiện như háo hức, vui vẻ tiếp nhận thức ăn thì mẹ có thể yên tâm là bé đã sẵn sàng để tiêu thụ nhiều đồ ăn dặm hơn trong lần sau.

Tuy nhiên, nếu bé có những biểu hiện không hợp tác như nhăn mặt, không nuốt thức ăn, khó chịu hoặc quấy khóc thì có thể bé chưa sẵn sàng cho quá trình ăn dặm. Lúc này, phụ huynh không nên ép bé mà phải kiên nhẫn để luyện tập và giúp con làm quen dần. Mẹ hãy giảm tần suất cho ăn hoặc đợi vài ngày rồi thử lại.

Thông thường, sau khoảng 12 - 15 lần luyện tập, bé sẽ dần hình thành thói quen và tiếp nhận việc ăn dặm. Một số trường hợp bé chưa quen dùng thìa, mẹ sử dụng ngón tay để bé nếm vị thức ăn. Cách thực hiện như sau:

• Rửa tay thật sạch với nước rửa tay hoặc xà phòng.
• Dùng đầu ngón tay xúc một ít thức bột ăn dặm và cho một lên môi của bé. Sau khi bé cảm nhận được vị thức ăn, mẹ có thể để bé mút đầu ngón tay của mình.
• Tiếp tục cho một lượng thức ăn vừa đủ lên đầu ngón tay nhưng lần này, mẹ hãy đặt trực tiếp vào đầu lưỡi (nơi có nhú cảm nhận vị ngọt).
• Quan sát phản ứng của bé. Nếu bé nuốt thức ăn hoặc không phì ra, bạn có thể tiếp tục luyện tập cho con bằng cách này. Nhưng nếu bé khó chịu, mẹ không nên ép con và hãy đợi khi bé sẵn sàng.

Lốc 6 hũ dinh dưỡng ăn dặm cháo sữa Hoff vị phô mai, yến mạch 55g (từ 6 tháng)

4Một số nguyên tắc cho trẻ ăn dặm để con phát triển tốt

4.1. Tập ăn dặm từ ngọt đến mặn

Ở nguyên tắc này, mẹ nên tập cho trẻ quen dần khi chuyển sang ăn những món mới lạ. Mẹ có thể cho bé dùng thử nhiều loại thực phẩm khác nhau như bánh ăn dặm, trái cây, rau củ nghiền,... để tìm hiểu con có thích món ăn mới hay không. Từ đó, mẹ sẽ dễ dàng hơn để tìm thực phẩm ăn dặm phù hợp khẩu vị và sở thích cho bé.

Mẹ cũng nên bắt đầu cho bé ăn dặm từ ngọt sang mặn như dùng bột ăn dặm hoặc các thực phẩm có vị ngọt như táo, chuối, khoai lang,... để có vị gần giống sữa mẹ. Sau đó, cho bé dùng thêm thịt, rau, cá. Lưu ý, mẹ không nên nêm muối hay bột ngọt vào thức ăn của bé.

Trẻ dưới 1 tuổi vẫn đang trong quá trình hình thành đầy đủ và hoàn thiện dần các chức năng của từng bộ phận trên cơ thể, đặc biệt là thận. Nếu mẹ nêm gia vị vào bột ăn dặm, thận của bé có thể sẽ bị tổn thương do làm việc quá tải. Thừa muối còn làm bé có nguy cơ còi xương hay thậm chí suy thận trong tương lai do thói quen ăn mặn.

4.2. Cho bé ăn dặm từ ít đến nhiều

Khi bé bắt đầu ăn dặm, mẹ nên cho bé ăn từng chút, khoảng 5 - 10 ml thức ăn trong 1 - 3 bữa ăn đầu. Ở các bữa ăn sau, mẹ điều chỉnh khẩu phần ăn tăng lên một chút để dạ dày của bé thích nghi dần với món ăn mới mà không phải sữa mẹ.

Qua đó, mẹ có thể cho bé ăn dặm 1 bữa/ngày. Đến khi bé quen dần, mẹ hãy tăng lên 2 bữa/ngày. Ngoài ra, mẹ cũng nên bổ sung thêm cho bé các bữa ăn phụ từ hoa quả, bánh ăn dặm hay váng sữa,...

Lốc 4 hũ váng sữa Zott Monte vị vani 55g (từ 6 tháng)

4.3. Cho trẻ dùng thức ăn từ lỏng đến đặc

Cho trẻ ăn bột ăn dặm pha loãng từ 2 - 3 ngày, sau đó tăng dần độ đặc sẽ giúp bé thích nghi dần dần với món ăn mới. Đây là bước mà mẹ cần phải đặc biệt chú ý trong quá trình chuẩn bị để bé vừa ăn ngon, vừa có nhiều dinh dưỡng.

Mẹ nên cho bé ăn từ bột ăn dặm đến cháo rây, sau đó đến cháo nguyên hạt và cuối cùng là cơm giã nát nhẹ. Trong khi cho bé ăn, các món ăn nên mềm, dễ nhai và nuốt vì răng của bé chưa mọc nên không thể ăn món quá cứng.

Bột ăn dặm khởi đầu HiPP sữa, ngũ cốc hộp 250g (từ 4 tháng)

4.4. Chế biến đồ ăn dặm cho bé đầy đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh

Thời gian đầu cho bé ăn dặm, mẹ nên chọn thức ăn dễ tiêu hóa như rau củ, hoa quả nghiền,... Đối với trẻ từ 7 tháng tuổi thì có thể dùng những dòng sản phẩm cháo tươi nhuyễn được thiết kế dành riêng cho bé. Bắt đầu từ 9 - 11 tháng tuổi, bé nên ăn đầy đủ các nhóm thức ăn như người lớn. Qua đó, mẹ nên cho bé ăn bột cùng với 4 nhóm thực phẩm sau:

• Nhóm cung cấp bột đường bao gồm gạo, bột, khoai. Mẹ có thể cho bé dùng súp khoai tây, cháo, bột ăn dặm, hay mì - nui ăn dặm,... Bên cạnh đó, bé từ 11 - 15 tháng răng gần như đã mọc hoàn thiện, có thể nhai kỹ được. Vì thế, có thể chuyển sang dạng cơm mềm để bé tập nhai.
• Nhóm cung cấp chất đạm bao gồm thịt nạc và lòng đỏ trứng gà. Khi bé lớn hơn (từ 7 tháng tuổi trở đi) mẹ có thể cho bé dùng thêm tôm, cua,...
• Nhóm cung cấp chất béo bao gồm dầu thực vật và dầu động vật. Mẹ có thể cho bé dùng các loại dầu ăn cho bé như dầu cá hồi, dầu óc chó, dầu oliu, dầu macca Anpaso,... để cung cấp thêm sức đề kháng.
• Nhóm cung cấp chất xơ và vitamin. Mẹ nên thường xuyên bổ sung rau củ quả trong bữa ăn hàng ngày của bé.

Dầu macca Oliny ăn dặm cho bé chai 100 ml (từ 6 tháng)

5 Vì sao nên cho bé ăn đúng tuổi?

Ăn dặm quá sớm khiến:

• Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa khi dạ dày của bé chưa kịp thích nghi với các món ăn mới lạ ngoài sữa mẹ.
• Thức ăn không đảm bảo vệ sinh, an toàn gây khó tiêu, tiêu chảy và táo bón cho bé.
• Ăn dặm sớm khiến trẻ bú ít. Từ đó, cơ thể của bé sẽ không nhận đủ chất dinh dưỡng từ sữa mẹ.
• Nếu bé bú ít có thể gây tăng nguy cơ mang thai sớm ở người mẹ.

Ngược lại, ăn dặm quá trễ sẽ khiến trẻ không đủ dưỡng chất để phát triển toàn diện và khỏe mạnh.

6Các lưu ý khi cho trẻ ăn dặm

6.1. Nấu chín, nghiền nhỏ thức ăn

Các em bé từ 6 - 8 tháng tuổi sẽ bắt đầu mọc răng nhưng chưa phản xạ nhai được như người lớn. Vì thế, mẹ sẽ cần phải nấu chín và nghiền nhỏ thức ăn nhiều nhất có thể để tránh trường hợp bé bị hóc.

Bắt đầu từ 10 - 12 tháng, mẹ đã có thể cho bé thức ăn mềm hơn mà không cần phải nghiền thật nhỏ. Lúc này, cho bé ăn các thức ăn mềm và dễ nhai sẽ kích thích nướu mọc răng tốt hơn và cũng giúp bé tập phản xạ nhai khi ăn.

Mì ăn dặm bí đỏ Organic Anpaso 120g (từ 7 tháng)

6.2. Phối hợp các loại thức ăn với nhau

Mẹ nên cân đối 4 nhóm chất cần thiết cho bé. Ngoài ra, mẹ cũng nên thường xuyên thay đổi khẩu phần ăn mỗi ngày để bé không bị nhàm chán. Nếu như mẹ chỉ tập trung nấu 1- 2 nhóm chất sẽ khiến bé thừa chất này và thiếu chất kia.

6.3. Cho trẻ ăn đúng giờ

Tập luyện cho trẻ ăn đúng giờ sẽ giúp đường ruột bé làm quen với thức ăn tốt hơn, nhờ đó mà quá trình tiêu hóa sẽ thuận lợi hơn. Mẹ nên lập một thời gian biểu ăn uống của bé và thực hiện nghiêm túc để giúp con khỏe mạnh hơn.

6.4. Đảm bảo an toàn thực phẩm

Khi nấu bữa ăn dặm cho bé, mẹ nên mua những thực phẩm tươi ngon và có xuất xứ rõ ràng. Ngoài ra, phải rửa tay thật sạch bằng nước rửa tay hoặc xà phòng trước khi chế biến để tránh hình thành vi khuẩn và gây hại cho bé. Mẹ cũng nên tuân thủ ăn chín, uống sôi khi cho bé ăn dặm.

Nước rửa tay Lifebuoy chăm sóc da hương dịu nhẹ 177 ml

6.5. Tạo hứng thú cho bé khi ăn 

Để tạo niềm vui và hứng thú cho bé khi ăn mẹ có thể áp dụng nhiều phương pháp như dùng các các dụng cụ ăn dặm nhiều màu sắc, vừa đút vừa trò chuyện với bé, tránh la mắng hay ồn ào khiến bé không tập trung khi ăn.

6.6. Một số lưu ý khác

• Thức ăn quá nóng có thể gây phỏng cho bé, vì thế hãy làm thức ăn nguội rồi mới cho trẻ ăn.
• Không nên nêm gia vị vào thức ăn của trẻ. Gia vị duy nhất mà mẹ cần thêm vào cho bé chính là dầu ăn dặm cho bé để bổ sung chất béo. Đây là nhóm dưỡng chất thiết yếu cung cấp năng lượng, hình thành mô mỡ điều hoà thân nhiệt và hỗ trợ bé hấp thụ vitamin.
• Từ 12 tháng tuổi trở lên, khi trẻ bắt đầu ăn cháo xay thì có thể nêm vào chút nước mắm sạch truyền thống, với liều lượng phù hợp tùy theo độ tuổi của bé.
• Một số thực phẩm cần tránh cho trẻ dưới 1 tuổi ăn như mật ong, sữa chưa tiệt trùng, trứng chưa chín, sữa bò, thực phẩm hay đồ uống có đường hoặc mặn, đồ ăn chưa qua chế biến kỹ.
• Mẹ nên cẩn thận khi cho bé dùng các thực phẩm gây dị ứng như tôm, cua, hạt,...
• Trong quá trình ăn dặm, mẹ vẫn nên cho trẻ bú sữa mẹ để cung cấp chất dinh dưỡng và sức đề kháng cho bé.

Nước mắm Tĩn ăn dặm cho bé 42°N chai 250 ml (từ 6 tháng)

7 Mua thức ăn dặm cho bé chính hãng, chất lượng đảm bảo ở đâu?

Hiện nay, không khó để có thể tìm mua các loại thức ăn và dụng cụ ăn dặm cho bé. Tuy nhiên, ba mẹ nên lựa chọn những địa chỉ uy tín để đảm bảo sức khỏe con. Bạn có thể cân nhắc mua sản phẩm chính hãng tại hệ thống cửa hàng AVAKids hoặc đặt online qua website của chúng tôi để nhận nhiều ưu đãi hấp dẫn.

AVAKids đã hướng dẫn bạn các nguyên tắc cũng như cách tập cho bé ăn dặm đúng chuẩn. Hy vọng bạn đã có thêm những thông tin bổ ích giúp cho việc chăm sóc bé dễ dàng hơn. Liên hệ ngay 1900.866.874 (8:00 - 21:30) hoặc truy cập avakids.com để được tư vấn và hỗ trợ đặt mua hàng ngay nhé!