Trẻ sơ sinh bị thủy đậu khi chưa được tiêm vắc xin - Gợi ý hướng xử trí đúng cách cho ba mẹ

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây lan. Trẻ sơ sinh bị thủy đậu thường có các biểu hiện như sốt, cảm lạnh và phát ban ngứa, mụn nước. Nhờ vào việc tiêm chủng vắc xin phòng ngừa mà loại bệnh này đã được giảm đi đáng kể tỷ lệ mắc thủy đậu ở trẻ sơ sinh. Cùng chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKids tìm hiểu những thông tin hữu ích về bệnh lý này ba mẹ nhé!"

Đọc tiếp bài viết này để có thêm những thông tin hữu ích về bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh nhé!

Những điều cha mẹ cần biết về bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh. Nguồn từ theasiaparent

1Bệnh thủy đậu là gì? 

Bệnh thủy đậu hay còn gọi là bệnh đậu mùa do vi rút varicella-zoster, thuộc họ vi rút herpes gây ra. Loại vi rút này cũng là nguyên nhân gây ra căn bệnh zona, phổ biến ở người lớn trên 50 tuổi. Trong khi bệnh thủy đậu có nhiều khả năng lây nhiễm phổ biến ở những người trẻ, thậm chí có thể ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. 

2Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị thủy đậu? 

Trẻ sơ sinh bị bệnh thủy đậu có thể bị nhiễm vi rút varicella theo những cách sau:

• Trẻ được người bị bệnh thủy đậu hoặc bệnh zona chạm hoặc bế. 
• Trẻ hít phải không khí khi người bệnh thủy đậu và zona hắt hơi hoặc tiếp xúc với nước bọt của họ. 
• Trẻ tiếp xúc với các vật dụng cá nhân như đồ dùng, đồ chơi…của người bị nhiễm bệnh thủy đậu. 

Trẻ sơ sinh bị mắc bệnh thủy đậu có thể bị nhiễm vi rút varicella.

3Các triệu chứng của bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh 

Thời gian ủ bệnh của vi rút varicella thường kéo dài từ 10-21 ngày. Điều này có nghĩa là trẻ sẽ xuất hiện các triệu chứng dưới đây muộn nhất là 21 ngày khi bị nhiễm vi rút của bệnh thủy đậu:

• Sốt trên 38 độ C. 
• Phát ban đỏ trên đầu và mặt, sau đó lan ra khắp cơ thể. Quá trình phát ban trải qua 5 giai đoạn, mỗi giai đoạn thường kéo dài khoảng 24 giờ bao gồm: mụn đỏ, mụn nước, mụn đục nước, vết loét hở và đóng vảy màu nâu khô. Các lớp vảy đánh dấu giai đoạn cuối của bệnh. Tuy nhiên, các vết phát ban vẫn không ngừng phát triển trên các bộ phận khác nhau của cơ thể trẻ, vì thế mà cha mẹ có thể nhìn thấy được 5 giai đoạn của quá trình phát ban xảy ra cùng một lúc trên cơ thể chúng. 
• Xuất hiện các vết loét là những mảng nhỏ màu đỏ, thường được nhìn thấy bên trong miệng, mí mắt và bộ phận sinh dục của trẻ sơ sinh. 
• Có các triệu chứng như sổ mũi, ho và hắt hơi. 
• Trẻ bị đau bụng và giảm cảm giác thèm ăn đáng kể. 
• Trẻ mệt mỏi, buồn ngủ và có các cơn đau cơ, khớp. 

Trẻ bị phát ban đỏ trên đầu và mặt, sau đó lan ra khắp cơ thể.

4Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ? 

Trong một số trường hợp khi trẻ bị thủy đậu, cha mẹ cần nên đưa chúng đến bác sĩ ngay lập tức để có thể chẩn đoán được tình hình sức khỏe và kiểm tra được mức độ nguy hiểm của bệnh, cụ thể: 

• Các vết phát ban có mủ và chảy máu. 
• Sốt cao hơn 38,9 độ C. 
• Buồn ngủ cực độ và bất tỉnh.
• Ho dữ dội hoặc khó thở. 

5Bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh được chẩn đoán như thế nào? 

Bác sĩ có thể sử dụng một hoặc cả hai phương pháp sau để chẩn đoán bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh: 

• Quan sát bằng mắt thường: Các bác sĩ sử dụng phương pháp này để chẩn đoán bệnh thông qua việc kiểm tra bằng mắt các nốt thủy đậu trên cơ thể của trẻ. 
• Xét nghiệm máu: Phương pháp này được sử dụng khi các bác sĩ nghi ngờ về tình hình sức khỏe của trẻ hoặc muốn xác nhận lại những chẩn đoán từ quan sát bằng mắt thường. 

Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thủy đậu bằng quan sát bằng mắt thường. Nguồn từ blackburnwithdarwenccg

6Trẻ sơ sinh bị thủy đậu phải làm sao?

Trẻ sơ sinh bị thủy đậu có nguy hiểm không? Cha mẹ có nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay không? Theo Học viện Y khoa Hoa Kỳ, khi trẻ bị thủy đậu, không nhất thiết phải đưa chúng đến trung tâm y tế hay bệnh viện mà cha mẹ có thể chữa trị cho bé tại nhà. Vì thế, bác sĩ có thể kê cho trẻ sơ sinh một số loại thuốc kháng histamine để giảm ngứa do phát ban. 

Nhưng nếu không có thuốc, trẻ sơ sinh bị thủy đậu có thể khỏi sau 5 đến 10 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Cha mẹ có thể giúp trẻ hồi phục sức khỏe nhanh chóng bằng cách: 

• Cho trẻ có thời gian ngủ và nghỉ ngơi nhiều trong một không gian thoải mái và yên tĩnh. 
• Cung cấp đủ nước, sữa và các chất dinh dưỡng cần thiết cho bé. Nếu trẻ lớn hơn 1 tuổi, đang trong thời kỳ ăn dặm, cha mẹ nên chuẩn bị những loại thức ăn lỏng như nước luộc gà hay súp xay nhuyễn…để bé dễ tiêu hóa. 
• Cha mẹ nên cắt móng tay cho trẻ để chúng tránh gãi vào những nốt mẩn ngứa do phát ban. 
• Trẻ sơ sinh bị thủy đậu nên bôi thuốc gì? Cha mẹ nên cho trẻ sử dụng kem dưỡng da calamine dành cho trẻ sơ sinh để làm giảm kích ứng da và acetaminophen để giúp bé hạ sốt. 

7Làm thế nào để ngăn ngừa bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh? 

Ngoài việc tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh thủy đậu để bảo vệ trẻ, còn có một số phương pháp khác để giúp ngăn ngừa bệnh này như:

• Cha mẹ tránh cho trẻ tiếp xúc với những người đang mắc bệnh thủy đậu hay bệnh zona. 
• Giữ gìn vệ sinh các vật dụng cá nhân và môi trường xung quanh trẻ luôn sạch sẽ, rửa tay cho chúng trước và sau khi ăn. Bên cạnh đó, cha mẹ hãy thường xuyên vệ sinh đồ chơi. 

Cha mẹ hãy thường xuyên vệ sinh đồ chơi. Nguồn từ thespruce

Bài viết liên quan: Sốt phát ban ở trẻ em - Ba mẹ cần xử trí như thế nào để trẻ mau lành bệnh?

8Khi nào thì có thể tiêm phòng thủy đậu cho bé? 

Thuốc tiêm phòng ngừa bệnh thủy đậu ở trẻ bao gồm 2 mũi chích. Mũi đầu tiên được tiêm khi trẻ từ 12 đến 15 tháng tuổi, còn mũi thứ hai, bé sẽ được tiêm vào khoảng thời gian từ 4 đến 6 năm tuổi. Mũi tiêm thứ hai sẽ giúp tạo ra khả năng miễn dịch suốt đời cho loại bệnh này ở trẻ. 

Một loại khác của vắc xin phòng ngừa bệnh thủy đậu là vắc xin MMRV. Đây là một loại vắc xin có thể phòng bệnh sởi, quai bị, rubella và varicella. Loại vắc xin này có hiệu quả như thuốc phòng ngừa bệnh thủy đậu độc lập. 

9Tác dụng phụ của thuốc tiêm phòng thủy đậu cho bé 

Thuốc tiêm vắc xin phòng ngừa thủy đậu sẽ để lại cho trẻ một số tác dụng phụ sau:

• Chỗ tiêm bị đỏ và sưng tấy. Đồng thời vùng da tại vị trí tiêm cũng mềm và ấm khi chạm vào. Đây có thể xem là những tác dụng phụ phổ biến và nhẹ nhất khi tiêm vắc xin thủy đậu cho trẻ. 
• Sốt nhẹ khoảng 38 độ C. 
• Xuất hiện mụn nước và phát ban giống như phát ban thủy đậu. Đây là một tác dụng phụ ít phổ biến, chỉ khoảng 4% số lượng trẻ được tiêm chủng mắc phải. 
• Co giật và viêm phổi là những trường hợp cực kỳ hiếm và hầu như không bao giờ xảy ra sau khi tiêm trừ khi trẻ có sức khỏe yếu hoặc mắc một số bệnh nền từ trước. 

Trẻ bị sốt nhẹ khoảng 38 độ C. Nguồn từ globobeandmail

10Làm thế nào để ngăn ngừa các tác dụng phụ do vắc xin thủy đậu gây ra cho trẻ?

Không có cách nào để ngăn ngừa các tác dụng phụ xảy ra sau khi trẻ tiêm vắc xin thủy đậu. Vì cha mẹ không thể dự đoán được trẻ sẽ xuất hiện những biểu hiện gì. Tuy nhiên, cha mẹ có thể cân nhắc, xem xét ưu và nhược điểm cùng với bác sĩ nhi khoa để chọn ra loại vắc xin tiêm phòng thủy đậu cho trẻ phù hợp nhất. 

Mặc dù trẻ có thể bị các tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin thủy đậu và vắc xin MMRV, nhưng điều này vẫn tốt hơn là việc trẻ không được tiêm và mắc phải bệnh. Bên cạnh đó cũng có một số trường hợp hiếm, trẻ không được tiêm phòng. 

11Những trường hợp nào trẻ không được tiêm phòng thủy đậu?

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, những nhóm trẻ sơ sinh sau đây không nên tiêm chủng vắc xin phòng ngừa thủy đậu:

• Trẻ sơ sinh bị các tác dụng phụ của vắc xin thủy đậu đe dọa đến tính mạng. Nếu tiêm mũi đầu tiên mà bé có phản ứng không tốt với vắc xin thì cha mẹ không nên cho chúng tiêm mũi thứ 2. 
• Trẻ sơ sinh nhiễm HIV/AIDS, vì chúng không có khả năng xử lý vắc xin do hệ thống miễn dịch còn yếu.
• Trẻ bị ung thư, bao gồm cả những bé đang điều trị ung thư như hóa trị cũng không nên tiêm chủng. 
• Trẻ sơ sinh bị dị ứng với gelatin và kháng sinh neomycin.

Nếu trẻ bị cảm lạnh và cảm cúm trước khi tiêm chủng, bác sĩ có thể đề nghị cha mẹ cho trẻ thời gian để nghỉ ngơi đợi đến khi chúng bình phục thì mới được tiêm chủng.  

Những trường hợp trẻ không nên tiêm phòng vắc xin thủy đậu. Nguồn từ headcovers

Bài viết liên quan: Những cách xử trí kịp thời ba mẹ cần biết khi trẻ nhỏ sốt

12Làm thế nào để bảo vệ trẻ sơ sinh chưa được tiêm chủng và trẻ dưới 12 tháng?

Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bị thủy đậu và zona là cách duy nhất cha mẹ có thể làm để giúp bé chưa được tiêm chủng phòng bệnh. Ngoài ra, cha mẹ hãy chú ý đến sức khỏe của bé, không nên đưa chúng đi ra ngoài thường xuyên và đến những nơi đông người để hạn chế trường hợp mắc các bệnh do virus gây ra khác như bệnh tay chân miệng, bệnh cúm B, nhiễm Adenovirus,...

Đối với trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi, phương pháp phòng ngừa tốt nhất là tránh cho bé tiếp xúc với nơi đông người và cho chúng bú đủ sữa. Đặc biệt các chuyên gia y tế khuyến cáo nên sử dụng sữa mẹ. Vì sữa mẹ có giàu các kháng thể giúp tăng cường khả năng miễn dịch của trẻ. 

13Trẻ mắc bệnh thủy đậu sẽ xảy ra những biến chứng nào?

Các biến chứng của bệnh thủy đậu rất hiếm và chủ yếu xảy ra ở trẻ sơ sinh bị suy giảm miễn dịch. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

• Nhiễm khuẩn liên cầu: Trẻ bị nhiễm khuẩn phát ban và mụn nước do vi khuẩn gây ra. 
• Viêm phổi: Trẻ xuất hiện tình trạng nhiễm phổi do một số vi khuẩn hoặc vi rút khác nhau gây ra. 
• Nhiễm trùng huyết: Trẻ mắc tình trạng nhiễm trùng sơ sinh, nhiễm trùng máu và mạch máu do vi khuẩn. 
• Mất nước: Khi trẻ bị sốt cao và kém ăn dẫn đến tình trạng mất nước trong cơ thể.

Trẻ mắc bệnh thủy đậu để lại biến chứng gì? Nguồn từ imagescaler

Bệnh thủy đậu hiếm khi gây ra tử vong và hầu hết trẻ đều sẽ bình phục mà không có bất kỳ biến chứng nào. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng riêng vắc xin thủy đậu đã làm giảm 70% các đợt bùng phát bệnh trên toàn cầu.  

14Các câu hỏi thường gặp

1. Bé có thể bị lại thủy đậu không?

Trẻ sẽ không bị mắc lại bệnh thủy đậu vì hệ thống miễn dịch của chúng đã phát triển được một kháng thể vĩnh viễn giúp chống lại loại vi rút này trong suốt phần đời còn lại. 

2. Trẻ có thể bị thủy đậu sau khi tiêm vắc xin không?

Trường hợp này có thể xảy ra, tuy nhiên thường rất hiếm gặp. Vì vắc xin thủy đậu đã cung cấp 90% khả năng miễn dịch giúp trẻ chống lại căn bệnh này. Tuy nhiên, khi mắc bệnh, các triệu chứng thủy đậu ở trẻ có thể nhẹ hơn.

3. Bệnh thủy đậu khác với bệnh zona như thế nào? 

Khi cơ thể lần đầu tiên tiếp xúc với vi rút varicella-zoster, nó sẽ phát triển thành bệnh thủy đậu. Hệ thống miễn dịch sẽ chế ngự vi rút và chấm dứt sự lây nhiễm. Tuy nhiên, một số bản sao của vi rút tiếp tục phát triển trong hệ thần kinh nhưng được hệ thống miễn dịch kiểm soát. Vì thế khi hệ thống miễn dịch của một người bị tổn thương do bệnh tật hoặc lớn tuổi, vi rút sẽ kích hoạt lại, lây nhiễm sang da và các tế bào thần kinh, gây ra bệnh zona. 

4. Trẻ có bị thủy đậu do bệnh zona không? 

Trẻ chỉ có thể mắc bệnh thủy đậu do bệnh zona nếu trước đây chúng chưa từng bị bệnh.

Bệnh thủy đậu ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi được coi là căn bệnh thường gặp. Tuy nhiên, vì bệnh này có tính lây nhiễm cao nên cha mẹ cần lưu ý tránh cho trẻ tiếp xúc với người bệnh cũng như hạn chế đưa chúng đến những nơi đông người. Việc tiêm phòng vắc xin thủy đậu cho trẻ sẽ là một biện pháp vô cùng hiệu quả giúp bé phát triển khả năng miễn dịch và chống lại căn bệnh này. 

Thanh Lam tổng hợp từ Mom Junction