Chăm sóc mẹ sau sinh thường cần lưu ý điều gì ?

Chăm sóc mẹ sau sinh thường đúng cách sẽ giúp sản phụ nhanh chóng phục hồi. Để giúp các mẹ có thể trải qua giai đoạn này dễ dàng, AVAKids đã tổng hợp chia sẻ của nữ hộ sinh  Nguyễn Bích Hạnh -  bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City về cách chăm sóc mẹ sau sinh thường.

Giai đoạn hậu sản rất mệt mỏi do sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai. Do đó, các bà mẹ hãy cố gắng nghỉ ngơi và thư giãn càng nhiều càng tốt. Dưới đây là một số lưu ý về chăm sóc mẹ sau sinh thường hiệu quả.

1Chế độ dinh dưỡng sau sinh thường

Để chăm sóc mẹ sau sinh thường hiệu quả, mẹ cần được bổ sung chế độ dinh dưỡng đầy đủ, hạn chế kiêng cữ để giúp cho quá trình phục hồi cũng như lợi sữa. Những thực phẩm mẹ sau sinh nên ăn bao gồm:

• Các loại hoa quả tươi và rau xanh để đảm bảo lượng chất xơ, vitamin và khoáng chất.
• Chất bột đường thường có trong cơm, bún, bánh mì, khoai lang, khoai tây,...
• Protein từ thịt nạc, thịt gà, trứng và các loại đậu.
• Canxi từ sữa tươi, bơ, cá mòi, đậu phụ,... để hỗ trợ phát triển xương và răng cho bé.

Mẹ cần được ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng sau khi sinh. Nguồn ảnh: freepik

2Những điều cần tránh khi chăm sóc mẹ sau sinh thường

Ngoài việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý, bạn cũng cần lưu ý những điều sau khi chăm sóc mẹ sau sinh thường:

• Tránh xa thuốc lá và rượu: Rượu bia và thuốc lá sẽ khiến sữa mẹ về ít hơn và khiến cho tinh thần của mẹ không ổn định. Hơn thế, sữa mẹ ít dẫn đến trẻ phải cai sữa sớm. Những thực phẩm này cũng khá có hại và khiến mẹ chậm phục hồi sức khỏe sau sinh.
• Tránh các thức ăn dễ ôi thiu và có thể gây ngộ độc, ví dụ như: Thịt để lâu, trứng, hải sản sống,...
• Nên lưu ý các loại thức ăn có thể khiến trẻ bị dị ứng hoặc cơ thể khó tiêu như: Hành, cải bắp, trứng cá, trứng tôm, gia vị cay,...
• Hạn chế uống cà phê hoặc trà bởi hai thứ này khiến mẹ sau sinh khó ngủ hơn, không tốt cho mẹ nghỉ ngơi thư giãn. Nếu cần phải uống thì mẹ chỉ nên uống cà phê với một lượng rất nhỏ mỗi ngày.

3Mẹ có nên ăn kiêng trong giai đoạn sau sinh thường?

Khi chăm sóc mẹ sau sinh thường, một số mẹ quan tâm liệu có nên ăn kiêng trong giai đoạn sau sinh. Dưới đây là câu trả lời cho câu hỏi:

• Điều khá thú vị là lượng chất béo dung nạp trong giai đoạn mang thai sẽ được chuyển hóa thành sữa mẹ. Vì vậy, việc cho con bú sẽ giúp mẹ lấy lại vóc dáng ban đầu nhanh chóng. Mẹ không nên chủ động ăn kiêng trong giai đoạn này. Do cơ thể mẹ sẽ cần nhiều calo hơn bình thường để duy trì mức năng lượng tiêu chuẩn và tạo nên nhiều sữa cho con.
• Nếu muốn giảm cân, mẹ chỉ cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng và tập thể dục đều đặn mỗi ngày. Đồng thời, giảm bớt lượng đường và ngừng uống các chất có cồn là đã đạt hiệu quả.

4Chế độ nghỉ ngơi hợp lý cho mẹ sau sinh thường

Để chăm sóc mẹ sau sinh thường hiệu quả, bạn cũng cần lưu ý về chế độ nghỉ ngơi cho mẹ sau sinh thường

4.1 Vấn đề về cơ thể

Trong tuần đầu sau khi sinh, mẹ nên cố gắng ngủ những khi có thể. Càng nghỉ ngơi nhiều càng tốt vì việc ngủ đủ giấc và ngủ sâu giúp các bà mẹ tái tạo năng lượng, sản xuất sữa tốt hơn và tránh stress cũng như trầm cảm sau sinh. Mặt khác, mẹ cần cẩn trọng hơn trong chăm sóc cơ thể, sinh hoạt hay chọn thực phẩm để nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

Vấn đề sa tử cung thường gặp ở phụ nữ sau sinh cũng khiến các bà mẹ lo lắng. Đặc biệt, những mẹ sinh thường có nguy cơ gặp phải vấn đề này cao hơn so với sinh mổ. Bệnh này khiến mẹ đi tiểu nhiều hơn, giảm ham muốn tình dục và khiến sinh hoạt hàng ngày gặp nhiều khó khăn.

Để phòng tránh sa tử cung sau sinh, sản phụ không được làm việc nặng, không ngồi quá lâu và dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi,thư giãn. Đặc biệt, việc cho con bú sớm sau sinh 24 tiếng sẽ giúp tử cung hồi phục tốt, tránh được bệnh sa tử cung và giảm nguy cơ băng huyết sau sinh.

4.2 Vận động nhẹ nhàng

Sau khi vết thương đã lành và ổn định, các mẹ nên vận động, massage thư giãn, xoa bóp tay chân với những cách thích hợp để đẩy hết sản dịch ra ngoài, giúp khí huyết lưu thông, giúp ăn ngủ tốt hơn.

Mẹ nên vận động nhẹ nhàng sau sinh. Nguồn ảnh: freepik

Việc tập thể dục nhẹ nhàng và massage còn mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời khác:

• Mẹ nhanh chóng phục hồi sức khỏe sau sinh
• Giảm căng thẳng, giúp mẹ giữ tinh thần thanh thản. Đây là phương pháp tối ưu giúp hồi phục sức khỏe tâm lý và giảm trầm cảm sau sinh
• Giảm triệu chứng đau lưng sau sinh
• Cải thiện khí chất, tăng cường sự lưu thông máu, tốt cho tim mạch
• Giảm táo bón, tránh bí tiểu
• Phục hồi sự săn chắc của cơ thể, giảm mỡ bụng
• Giảm các tai biến tim mạch sau này
• Tránh nguy cơ viêm tắc tĩnh mạch sâu, nghẽn mạch phổi

Mẹ cũng nên chú ý trong môi trường sinh hoạt hàng ngày nên tránh nắng nóng hoặc gió lạnh. Chỗ ở nên thoáng mát, dễ chịu, không bị ảnh hưởng bởi khói bụi, mùi hôi hay tiếng ồn. Nhiệt độ trong phòng lý tưởng cho mẹ và bé là 17 - 29 độ C. Tuyệt đối mùa đông không sưởi ấm bằng than đá hay than tổ ong. Vì khi đốt, khí CO2 trong than sẽ gây ngạt cho mẹ và bé.

5Một số vấn đề thường gặp khi chăm sóc mẹ sau sinh thường

Dưới đây là một số vấn đề thường gặp khi chăm sóc mẹ sau sinh thường:

5.1 Đau hậu sản, bàng quang, chảy máu

Đây là những vấn đề thường gặp nhất sau khi sinh. Chúng khiến cho các mẹ khó chịu, đau nhức và mệt mỏi. Dưới đây là một số biện pháp xử trí giúp các mẹ giảm bớt những lo lắng này:

• Đau hậu sản: Mẹ có thể bị đau quặn bụng, nhất là những khi cho con bú do tử cung co thắt để trở lại kích cỡ như trước khi có thai. Đây là một dấu hiệu tốt cho thấy cơ thể mẹ đang trở lại trạng thái bình thường. Các cơn đau này có thể kéo dài nhiều ngày. Trong trường hợp co thắt mạnh, một liều thuốc giảm đau nhẹ như paracetamol có thể khiến dịu cơn đau.
• Vấn đề tiểu tiện: Đi tiểu nhiều hơn trong những ngày đầu là bình thường vì cơ thể mẹ đang thải đi nước dư tích lại trong khi có thai. Tiểu tiện lúc đầu có thể khó khăn vì đau. Tuy nhiên mẹ nên cố đi tiểu sau sinh càng sớm càng tốt và đứng dậy, đi lại để làm cho dòng tiểu mạnh hơn. Nếu mẹ có một số mũi khâu tầng sinh môn thì nên rửa nước ấm khi đi tiểu để đỡ rát.

5.2 Chảy máu âm đạo

Mẹ có thể chảy máu âm đạo trong bất cứ thời điểm nào từ 2 đến 6 tuần sau sinh. Triệu chứng này có thể ngưng nhanh hơn nếu mẹ cho bé bú sữa mẹ. Sản dịch màu đỏ tươi có thể sẽ ra nhiều lúc đầu, nhưng qua ngày kế tiếp sẽ giảm đi và dần chuyển sang màu nâu nhạt. Thường dịch bài tiết này tiếp tục ra cho đến kỳ kinh đầu tiên. Việc mẹ cần làm là dùng băng vệ sinh thấm chất dịch tiết ra. Không nên dùng băng vệ sinh trong âm đạo vì có thể gây nhiễm trùng.

5.3 Xử trí vấn đề táo bón

Đây là triệu chứng thường gặp nhất sau sinh. Biện pháp hiệu quả nhất để cải thiện tình trạng này là uống nhiều nước, ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như: ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi và rau. Một số cách khác như đi dạo, tập bài tập Kegel, tránh căng thẳng và sử dụng các chất làm mềm phân,... cũng giúp cải thiện tình trạng này. Ngoài ra, nhai kẹo cao su để kích thích phản xạ tiêu hóa cũng là một mẹo hay.

6Cơn đau mũi khâu sau sinh

Chăm sóc mẹ sau sinh thường cần chú ý các mũi khâu sau sinh. Các mũi khâu có thể đau khoảng 1 - 2 ngày. Hầu hết triệu chứng này sẽ giảm đi trong vòng một tuần. Mẹ có thể dùng thuốc giảm đau theo đơn thuốc của bác sĩ. Nếu vẫn tiếp tục đau nhiều tuần, mẹ có thể hỏi ý kiến bác sĩ có thể tăng liều hoặc dùng thuốc khác mạnh hơn hay không.

Bên cạnh đó, mẹ không nên làm việc nặng, bê vác đồ đạc sau khi sinh,... Có thể làm dịu các cơn đau bằng cách chườm túi nước đá xung quanh vết mổ và nằm xuống để tránh lực ép lên các mũi khâu.

Hi vọng những tổng hợp của AVAKids đã giúp các mẹ hiểu hơn về việc chăm sóc sức khỏe sau sinh. Để được tư vấn rõ hơn, các mẹ có thể thăm khám trực tiếp ở bác sĩ sản khoa nếu có bất kỳ vấn đề gì xảy ra trong thời kỳ sau sinh nhé!