Chất khoáng là gì? Vai trò và cách bổ sung hiệu quả

Bạn thường nghe nói đến canxi, sắt, kẽm,... nhưng liệu có biết đó đều là chất khoáng thiết yếu cho cơ thể? Chất khoáng là một trong 4 nhóm chất thiết yếu, có vai trò quan trọng trong mọi hoạt động và sự phát triển của cơ thể. Cùng AVAKids tìm hiểu chất khoáng là gì và vai trò của chất khoáng trong bài viết dưới đây nhé!

1Chất khoáng là gì?

Chất khoáng còn được gọi là khoáng chất, là chất dinh dưỡng không có khả năng sinh ra năng lượng nhưng lại giữ nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể như cân bằng chất lỏng, duy trì tốt sự phát triển của xương, răng, cơ, hệ thần kinh.

Cơ thể con người không thể tự tổng hợp khoáng chất, mà phải hấp thụ từ nguồn bên ngoài như thức ăn, nước uống hoặc thực phẩm chức năng. Tùy vào hàm lượng cần thiết, chất khoáng được chia làm 2 nhóm:

• Chất khoáng đa lượng (macrominerals): Canxi, phốt pho, kali, magie, natri, lưu huỳnh,...
• Chất khoáng vi lượng (trace minerals): Sắt, kẽm, đồng, mangan, selen, iốt,...

Thông thường, cơ thể con người sẽ cần lượng chất khoáng đa lượng nhiều hơn so với các loại khoáng chất vi lượng.

Chất khoáng là chất dinh dưỡng quan trọng trong cơ thể

2Vai trò của các chất khoáng đối với cơ thể

Dù chỉ chiếm khoảng 4 – 5% trọng lượng cơ thể, nhưng chất khoáng lại đảm nhận rất nhiều chức năng thiết yếu:

2.1 Đối với cơ thể mỗi người

• Tham gia vào quá trình tăng trưởng, vững chắc của xương, răng và cấu tạo não.
• Là thành phần cấu tạo nên chất đạm, chất béo.
• Hỗ trợ điều hoà tim mạch, lưu thông máu và hỗ trợ hệ tiêu hóa.
• Giữ thăng bằng các thể dịch lỏng trong cơ thể.

2.2 Đối với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ

Đối với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ, chất khoáng cung cấp dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe của mẹ và thai nhi, giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ sẩy thai, sinh non.

Để cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể mẹ và bé, mẹ bầu nên bổ sung đầy đủ 14 loại chất khoáng trong thời kỳ mang thai Canxi, crom, đồng, flo, i-ot, sắt, magie, mangan, molypden, phosphor, kali, selenium, natri và kẽm hoặc sử dụng các thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất.

Viên uống Elevit bổ sung vitamin và khoáng chất 30 viên

3Dấu hiệu thiếu chất khoáng ở trẻ và người lớn

Cơ thể thiếu khoáng chất có thể biểu hiện âm thầm hoặc rõ ràng tùy loại khoáng:

Ở người lớn:

• Mệt mỏi, thiếu năng lượng
• Loãng xương, dễ đau cơ, chuột rút
• Da xấu, rụng tóc, dễ nhiễm bệnh

Ở trẻ em:

• Chậm tăng cân, thấp còi
• Ăn không ngon, kén ăn
• Thường xuyên ốm vặt, trí nhớ kém

4 Cách bổ sung các loại chất khoáng đa lượng

Có 7 chất khoáng đa lượng gồm: Canxi, Natri, Magie, Photpho, Clo, Kali, Lưu Huỳnh. Bạn có thể bổ sung chất khoáng qua các thực phẩm chế biến trong bữa ăn hằng ngày, dùng thực phẩm chức năng hoặc bổ sung chất khoáng cho trẻ qua sữa mẹ và các loại chế phẩm từ sữa. 

4.1 Bổ sung canxi

Canxi loại chất khoáng có khối lượng lớn nhất trong cơ thể duy trì xương và răng chắc khỏe, giúp thần kinh và cơ hoạt động ổn định. Canxi có nhiều trong rau lá xanh, phô mai, sữa tươi và cá.

4.2 Bổ sung natri

Natri có tác dụng điều tiết lượng dịch bên trong cơ thể, nồng độ natri thấp có thể gây ra đau đầu hoặc dẫn đến hôn mê. Natri có nhiều trong muối ăn, các loại phụ gia, khoai tây, thực phẩm đóng hộp và một phần nhỏ trong trái cây, sữa chua, thịt đỏ,...

Lốc 4 hộp sữa chua trái cây TH true YOGURT vị việt quất 100g (từ 1 tuổi)

4.3 Bổ sung magie

Magie là loại chất khoáng có khối lượng tương đối ít trong cơ thể. Thiếu magie có thể dẫn đến loãng xương, đau đầu và các vấn đề về tim mạch. Magie có nhiều trong hạt ngũ cốc nguyên cám, rau lá xanh, các loại hạt và chế phẩm từ hạt như: Sữa hạt,...

4.4 Bổ sung kali

Kali tham gia vào hoạt động của cơ và thần kinh, đồng thời cân bằng nội dịch. Nồng độ kali thấp có thể gây ra chuột rút và nhịp tim bất thường. Kali có nhiều trong đậu xanh, bông cải xanh, cá ngừ và chuối,…

Khi mua sản phẩm bột ăn dặm cho bé, mẹ nên chú ý hàm lượng dinh dưỡng để đảm bảo có thể cung cấp đủ dưỡng chất bé cần. Ngoài ra mẹ nên chọn sản phẩm của các thương hiệu uy tín như bột ăn dặm Ridielac Gold, bột ăn dặm Hipp,... các loại bột này đảm bảo cung cấp đủ nguồn dinh dưỡng mà trẻ cần.

Bột ăn dặm khởi đầu HiPP sữa, ngũ cốc hộp 250g (từ 4 tháng)

4.5 Bổ sung clo

Clo là một thành phần quan trọng của axit dạ dày, giúp cơ thể giữ nước, hỗ trợ cơ thể hấp thụ các dưỡng chất khác. Clo có nhiều trong muối ăn, xà lách, cà chua, quả oliu,…

4.6 Bổ sung lưu huỳnh

Lưu huỳnh là thành phần thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các mô mới của cơ thể và là một thành phần nguyên liệu cấu trúc của cơ bắp. Lưu huỳnh có nhiều trong thịt đỏ, bông cải xanh, cá, phô mai, sữa bò, sữa tươi,...

4.7 Bổ sung phốt pho

Phốt pho là chất khoáng đa lượng chiếm trọng lượng lớn thứ hai trong số các chất khoáng của cơ thể, tham gia vào quá trình giải phóng năng lượng từ thức ăn. Hàm lượng phốt pho thấp có thể gây suy nhược cơ. Phốt pho có nhiều trong thịt đỏ, trứng, và cá.

5Cách bổ sung các loại chất khoáng vi lượng cho cơ thể

Một số chất khoáng vi lượng cần thiết cho cơ thể như: Đồng, Fluor, Selen, Sắt, Kẽm, I-ốt, Mangan, Crom,…

5.1 Bổ sung đồng

Đồng cần thiết cho nhiều loại enzyme và sự chuyển hóa sắt trong cơ thể, thiếu đồng có thể gây thiếu máu hoặc các bất thường khác của xương. Đồng có nhiều trong hải sản có vỏ (tôm, cua…), ngũ cốc yến mạch, các loại hạt, nước khoáng,…

5.2 Bổ sung fluor

Fluor có tác dụng giữ cho xương và răng chắc khỏe, thiếu fluor có thể làm gia tăng tình trạng sâu răng, cao răng, viêm nha chu. Fluor có nhiều trong cá, hải sản, nước khoáng, trà,…

5.3 Bổ sung selen

Selen là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ các tế bào và giảm tình trạng căng thẳng của cơ thể. Selen có thể được bổ sung bằng cách dùng các loại thực phẩm như sữa bột, ngũ cốc, thịt đỏ và các loại hạt, hải sản, rau,…

Sữa bột Abbott Grow số 4 hương vani 1.7 kg (từ 2 tuổi)

5.4 Bổ sung sắt

Chất sắt cho phép các hồng cầu vận chuyển oxy và hỗ trợ việc sản sinh năng lượng. Sắt có nhiều trong thịt đỏ, trứng và rau lá xanh, nấm, rau xanh, tía tô, húng quế. Quá trình hấp thu sắt cần có vitamin C nên các thực phẩm giàu sắt nên ăn kèm cùng với cam, bưởi, dâu, quýt,...

5.5 Bổ sung kẽm

Kẽm có vai trò trong việc cấu tạo enzyme, nếu thiếu kẽm, cơ thể sẽ không thể hoạt động bình thường. Kẽm có nhiều trong hàu, sò, hải sản có vỏ, thịt đỏ, nước yến,…

5.6 Bổ sung i-ốt

I-ốt là thành phần quan trọng để tuyến giáp hoạt động bình thường. Thiếu i-ốt có thể dẫn đến nhiều vấn đề về phát triển và khuyết tật về thể chất hay giảm khả năng học tập. i-ốt có nhiều trong cá biển, snack rong biển, ngũ cốc, hải sản,…

Hộp 10 gói snack rong biển hữu cơ tách muối vị truyền thống Alvins 1.5g (từ 6 tháng)

6Cách bổ sung khoáng chât qua thực phẩm chức năng

Một chế độ ăn uống cân bằng sẽ cung cấp đầy đủ chất khoáng cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, trong trường hợp thiếu hụt chất khoáng hoặc không thể bổ sung chỉ qua chế độ ăn uống, bạn cũng có thể dùng các thực phẩm chức năng để bổ sung.

Lưu ý, khi bổ sung chất khoáng qua thực phẩm chức năng hay thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Siro Pediakid Immuno Fort hỗ trợ sức đề kháng 125 ml (từ 1 tháng)

Sữa bột Friso Gold Pro số 4 800g (3 - 6 tuổi)

7Lưu ý khi bổ sung chất khoáng

Không tự ý bổ sung liều cao kéo dài: Việc dùng quá liều có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng, như: dư canxi gây sỏi thận, dư sắt gây táo bón hoặc tổn thương gan. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn dùng khoáng chất dạng viên, nhất là với trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.

Chú ý thời điểm sử dụng: Canxi: Uống sau ăn sáng hoặc trưa, tránh buổi tối (dễ tích tụ thận). Sắt: Uống lúc đói, kèm vitamin C để tăng hấp thu, tránh uống cùng sữa. Kẽm: Uống sau ăn 1–2 giờ, không uống cùng canxi hay sắt.

Tránh tương tác giữa các khoáng chất: Một số khoáng chất cạnh tranh hấp thu với nhau, ví dụ: Canxi, sắt, kẽm nếu uống cùng lúc sẽ giảm hiệu quả hấp thu. Nên uống cách nhau ít nhất 2 giờ nếu sử dụng nhiều loại khoáng chất bổ sung.

Ưu tiên thực phẩm tự nhiên: Nguồn khoáng từ thực phẩm tự nhiên an toàn, dễ hấp thu và ít nguy cơ dư thừa hơn thực phẩm chức năng. Ngoài ra nên duy trì chế độ ăn đa dạng, đầy đủ nhóm chất là nền tảng giúp cơ thể khỏe mạnh bền vững.

8 Câu hỏi thường gặp chất khoáng

8.1 Cơ thể thiếu chất khoáng sẽ thế nào?

Nếu chúng ta không bổ sung đầy đủ các chất khoáng sẽ dẫn đến các hậu quả sau:

• Gia tăng khả năng mắc các bệnh cảm cúm, nhiễm trùng của trẻ.
• Trầm cảm, lo âu.
• Trẻ không tăng trưởng hoặc xương bị yếu, loãng xương.
• Đau nhức bắp thịt, khớp xương.
• Rối loạn tiêu hóa như ợ chua, táo bón, buồn nôn.

8.2 Bổ sung chất khoáng dư thừa có sao không?

Việc bổ sung dư chất khoáng có thể dẫn đến ngộ độc, gây ra nhiều nguy cơ bệnh tật như: rụng tóc, chứng mất trí nhớ, rối loạn tiêu hóa, suy dinh dưỡng và giảm thị lực,… Nếu cơ thể có những dấu hiệu trên, bạn cần phải đến gặp bác sĩ ngay để có hướng điều trị tốt nhất.

8.3 Có nên bổ sung khoáng mỗi ngày không?

Có, nhưng ưu tiên từ thực phẩm tự nhiên và bổ sung qua việc ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn. Chỉ dùng sản phẩm bổ sung khi thực sự cần thiết và có chỉ định.

8.4 Trẻ nhỏ cần khoáng gì nhiều nhất?

Các loại khoáng chất trẻ cần cho sự phát triển toàn diện như: Canxi, sắt, kẽm và iốt là 4 khoáng chất quan trọng hàng đầu cho sự phát triển toàn diện.

8.5 Bổ sung khoáng vào lúc nào là tốt nhất?

Tùy loại khoáng. Ví dụ Canxi: sáng hoặc trưa, sau ăn. Sắt: lúc đói, tránh uống chung với sữa

Chất khoáng giúp bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cho cơ thể, bạn cần bổ sung chất khoáng với liều lượng phù hợp để mang lại hiệu quả tốt nhất. Liên hệ ngay đến hotline 1900.866.874 để chọn mua sữa và thực phẩm bổ sung chất khoáng tốt nhất nhé!