Lợi ích của phương pháp da kề da sau sinh, ba mẹ nào cũng nên biết

Da kề da sau sinh là phương pháp tiếp xúc da bé với người mẹ hoặc bố, giúp hỗ trợ cho quá trình phát triển toàn diện của bé sau này. Cùng AVAKids tìm hiểu phương pháp da kề da trong bài viết dưới đây.

1Da kề da sau sinh là gì?

Da kề da sau sinh là phương pháp đặt em bé nằm lên ngực, bụng trần của bố hoặc mẹ trong 5 phút đầu tiên kể từ khi chào đời. Theo khuyến cáo của tổ chức Y tế Thế giới WHO, phương pháp này cần được kéo dài ít nhất 90 phút và kết thúc sau khi hoàn thành cữ bú đầu tiên cho bé.

Da kề da sau sinh là gì?

2Thực hiện da kề da như thế nào?

Dưới đây là cách thực hiện da kề da sau sinh cho bé, mẹ cần biết:

• Đặt cơ thể bé chạm sát vào ngực và nằm trên da mẹ.
• Da kề da thường được thực hiện bằng cách áp sát bụng, ngực, chân bé vào người mẹ, đầu bé nghiêng sang một bên. 
• Để da bé tiếp xúc với da mẹ một cách hiệu quả, không nên mặc quần áo cho bé. Tuy nhiên, để hạn chế lạnh, bé có thể được mặc tã, đội mũ và đắp chăn không phủ kín đầu và mặt.
• Quá trình da kề da cần được thực hiện trong tối thiểu 90 phút và tiếp tục lặp lại trong những ngày tiếp theo.
• Trong trường hợp mẹ sinh mổ, phương pháp này có thể được thực hiện với bố hoặc sau khi mẹ tỉnh táo, sức khỏe ổn định.

39 bước bản năng khi thực hiện da kề da sau sinh ở trẻ

Trong thời gian thực hiện da kề da ngay sau khi chào đời, bé sẽ có một số hành vi bản năng theo từng giai đoạn dưới đây:

• Khóc ngay sau khi ra đời: Bé sẽ đón chào thế giới với tiếng khóc đầu tiên. Đây là quá trình quan trọng đảm bảo rằng bé không gặp vấn đề hoặc trở ngại nghiêm trọng sau khi sinh.
• Nghỉ ngơi và thư giãn (1 - 3 phút): Quá trình này sẽ diễn ra khi bé bắt đầu được tiếp xúc da kề da với mẹ. Lúc này, tay và miệng bé đều thư giãn, không cử động.
• Thức tỉnh (3 - 8 phút): Ở giai đoạn này, bé đã bắt đầu có một số biến chuyển về hành động như mở mắt, cử động miệng, đầu và vai.
• Hoạt động (8 - 35 phút): Đây là thời điểm bé bắt đầu tìm kiếm hơi sữa mẹ và có phản xạ mút.
• Nghỉ ngơi: Giai đoạn này sẽ diễn ra bất cứ lúc nào trước khi bé sẵn sàng để tiếp tục thực hiện những bước tiếp theo.
• Di chuyển (35 - 45 phút): Bé bắt đầu có những cử động mạnh mẽ hơn trong hành trình tìm kiếm vú mẹ như rướn người về phía ngực mẹ.
• Làm quen (45 - 60 phút): Thời điểm này bé sẽ bắt đầu chạm vào hoặc liếm ti mẹ.
• Bú mẹ: Sau khi làm quen với ti mẹ, bé sẽ tự ngậm và mút ti mẹ như một phản xạ tự nhiên.
• Chìm vào giấc ngủ: Sau khi bú xong cữ đầu tiên, mẹ và bé sẽ cùng nghỉ ngơi. Giai đoạn cuối cùng này bé sẽ ngủ trong khoảng 1,5 - 2 tiếng.

Phương pháp da kề da sau sinh

4Lợi ích của việc da kề da sau sinh

Đối với bé

• Ổn định nhịp tim, thân nhiệt và nồng độ đường huyết

Thời điểm mới chào đời, bé sẽ rất dễ bị sốc nhiệt độ do quá trình ở trong tử cung ấm áp của mẹ quá lâu. Chính vì vậy, phương pháp da kề da, tiếp xúc với ngực - vị trí ấm nhất của thân nhiệt mẹ là điều vô cùng cần thiết để cân bằng nhiệt độ cho bé. Ngoài ra, đây cũng là phương pháp giúp điều chỉnh nhịp tim, nhịp thở, huyết áp và nồng độ đường huyết cho bé khỏe mạnh.

• Loại bỏ căng thẳng cho bé

Phương pháp da kề da sau sinh giúp bé nhanh chóng hồi phục sức khỏe, giảm cảm giác đau và sợ hãi khi đột ngột tiếp xúc với môi trường mới. Theo thống kê, da kề da 20 phút có khả năng hỗ trợ giảm đến 67 - 72% nồng độ cortisol gây căng thẳng cho bé, hạn chế tình trạng quấy khóc hiệu quả.

• Bảo vệ bé một cách toàn diện

Khi chưa thích ứng được với môi trường bên ngoài, bé sẽ khóc rất nhiều, gây ảnh hưởng đến chức năng phổi, tăng áp lực nội sọ và kích thích hormone gây stress.

Da kề da sau sinh giúp trấn an bé hiệu quả, giảm đến 10 lần số lần khóc và 40 lần thời gian khóc so với những bé không áp dụng phương pháp này.

• Kích thích phát triển não bộ cho bé

Quá trình da kề da thúc đẩy sự phát triển của các tế bào thần kinh, hỗ trợ cho quá trình tạo lập trí nhớ và hình thành cảm giác. Ngoài ra, sự an toàn khi tiếp xúc với mẹ cũng giúp bé ngủ ngon và sâu hơn.

• Hỗ trợ phát triển hệ tiêu hóa

Da kề da sau sinh giúp làm giảm hàm lượng cortisol và somatostatin có chức năng hỗ trợ hình thành và phát triển hệ tiêu hóa, giúp cân bằng, tăng kích thước các vi mao nhằm thúc đẩy khả năng hấp thu dinh dưỡng.

• Bảo vệ hệ miễn dịch khỏe mạnh

Quá trình da kề da giúp bé thu nạp các vi khuẩn quen thuộc từ da mẹ nhằm hạn chế các vi khuẩn từ môi trường bên ngoài. Các kháng thể vi khuẩn đã được tổng hợp từ khi còn ở trong bụng mẹ cũng làm giảm đáng kể nguy cơ mắc một số bệnh nhiễm trùng sơ sinh nguy hiểm.

• Kích thích bé bú mẹ 

Da kề da sau sinh giúp đánh thức bản năng ngậm, mút và tìm sữa mẹ của bé. Ngoài ra, nguồn sữa mẹ được kích thích cũng nhanh chóng được sản xuất để đảm bảo nhu cầu sữa cho bé.

Lợi ích của phương pháp da kề da sau sinh với mẹ và bé

Đối với mẹ

Bên cạnh những lợi ích cho bé, phương pháp da kề da còn mang đến nhiều tác dụng không ngờ cho mẹ:

• Phục hồi thể lực nhanh chóng: Quá trình da kề da kích thích sản sinh hormone oxytocin, giúp mẹ nhanh chóng phục hồi sau sinh, ổn định huyết áp và sức khỏe tử cung, đồng thời làm giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh cho mẹ.
• Gắn kết tình cảm giữa mẹ và bé: Quá trình da kề da giữa mẹ và bé tăng cường và gắn kết yêu thương nhờ cảm nhận được hơi ấm và sự thân thuộc. Ngoài ra, phương pháp này cũng giúp mẹ tự tin hơn trong quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh sau này.
• Lợi ích khi thực hiện da kề da sau sinh mổ sớm: Tránh được tình trạng bé bú mẹ muộn hoặc tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn thấp.

5Lợi ích của da kề da theo mốc thời gian

Phương pháp da kề da sau sinh có thể đem lại những lợi ích dưới đây:

• Thực hiện từ 0 - 90 phút sau sinh: Hỗ trợ hình thành và phát triển não bộ.
• Thực hiện từ 0 - 6 giờ sau sinh: Hỗ trợ ổn định nhịp tim và nhịp thở.
• Thực hiện từ 6 - 24 giờ sau sinh: Hỗ trợ hình thành chu kỳ ngủ và lịch bú mẹ định kỳ.
• Thực hiện từ 12 giờ - 8 tuần sau sinh: Tăng cường kết nối và tình cảm giữa mẹ và bé.

6Lưu ý khi áp dụng phương pháp da kề da 

• Mặc dù phương pháp da kề da sau sinh đem lại rất nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé, tuy nhiên mẹ cần áp dụng đúng cách theo chỉ dẫn và giám sát của nhân viên y tế để tránh gây trường hợp phản tác dụng. Chỉ nên tự thực hiện khi mẹ đã thành thạo hơn về thao tác.
• Trường hợp mẹ không thể thực hiện phương pháp da kề da với bé, bố cũng có thể áp dụng phương pháp này, tuy nhiên trước khi thực hiện cần chú ý vệ sinh sạch sẽ.
• Khi thực hiện da kề da, cần quan sát kỹ biểu hiện để đảm bảo bé cảm thấy thoải mái nhất.
• Da kề da nên được thực hiện trong phòng kín, đủ ánh sáng và kín gió. Ngoài ra, mẹ cần tập trung quan sát bé thay vì làm việc riêng hoặc sử dụng điện thoại di động.

7Những vật dụng cần thiết khi xuất viện sau sinh

Trước khi xuất viện, mẹ cần chuẩn bị một số vật dụng cần thiết dưới đây để đảm bảo quá trình chăm sóc cho bé được toàn diện và đầy đủ nhất:

• Đồ sơ sinh cho bé
• Tã, bỉm
• Khăn quấn bé
• Quần áo cho mẹ khi ra viện. Nên ưu tiên chọn những đồ rộng rãi, chất thoáng mát để mẹ cảm thấy thoải mái nhất.
• Đai địu em bé, nôi cũi.
• Chi phí nằm viện cần thiết cho quá trình làm thủ tục ra viện.

Bộ tay dài BabyMommy VDB - Màu ngẫu nhiên

8Đôi lời từ AVAKids

Trên đây, AVAKids đã cùng mẹ tìm hiểu về phương pháp da kề da sau sinh. Đây là phương pháp cần được thực hiện ngay sau khi bé chào đời trong vòng tối thiểu 90 phút, giúp bé khỏe mạnh và phát triển toàn diện hơn cả về thể chất lẫn trí tuệ.

Các bài viết của AVAKids chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Hằng Vân tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Trúc Lâm