Dấu hiệu trẻ thiếu kẽm và các biện pháp phòng tránh mẹ nên biết

Kẽm là một trong những loại vitamin và khoáng chất, có tác động rất lớn đến sự phát triển trí não, thị lực và khả năng miễn dịch của bé. Cùng AVAKids tìm hiểu về các dấu hiệu trẻ thiếu kẽm và loại thực phẩm giàu kẽm giúp bé khỏe mạnh qua bài viết sau nhé!

1Tình trạng thiếu kẽm ở trẻ em Việt Nam

Hiện nay, trẻ em Việt Nam đang gặp phải tình trạng thiếu kẽm nghiêm trọng. Trung bình, cứ 10 bé dưới 5 tuổi sẽ có 7 bé thiếu kẽm, chiếm gần 70%. Có 2 nguyên nhân chủ yếu là chế độ ăn hàng ngày của bé không được bổ sung đủ kẽm hoặc do trẻ biếng ăn, quấy khóc khi ăn và không chịu ăn uống dẫn đến thiếu dinh dưỡng.

2Vai trò của kẽm đối với trẻ

Kẽm tham gia vào thành phần của trên 300 enzym khác nhau, giúp điều hòa hoạt động các enzym và thúc đẩy quá trình chuyển hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng, giúp trẻ tăng cảm giác ngon miệng khi ăn. Từ đó, giúp cải thiện chiều cao, cân nặng và kích thích trẻ tăng trưởng lành mạnh hơn.

Kẽm vừa là cấu trúc, vừa giúp duy trì chức năng của hàng loạt cơ quan quan trọng có liên quan mật thiết với hoạt động trao đổi chất. Ngoài ra, việc bổ sung đủ chất kẽm còn giúp não bộ phát triển, tăng khả năng tư duy và trí nhớ tốt hơn ở trẻ.

Bên cạnh đó, kẽm còn tham gia điều hòa chức năng của hệ thống bài tiết và hệ thống miễn dịch. Có một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh có thể ngăn chặn được tình trạng nhiễm khuẩn và bệnh tật. Bổ sung kẽm đầy đủ khi trẻ bị tiêu chảy cũng giúp hồi phục rất nhanh chóng.

Siro Biolizin tăng cường sức đề kháng 50 ml (từ 3 tháng)

3Dấu hiệu nhận biết trẻ thiếu kẽm

Thông thường, khi trẻ thiếu kẽm sẽ có một vài biểu hiện ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể trẻ như sau:

• Thiếu dinh dưỡng: Khiến cho trẻ chậm tăng trưởng chiều cao, cân nặng, suy dinh dưỡng nhẹ hoặc vừa.
• Suy giảm khả năng miễn dịch: Hệ miễn dịch vô cùng nhạy cảm đối với hàm lượng kẽm trong cơ thể trẻ. Thiếu kẽm có tác động xấu đến hầu hết các tế bào miễn dịch, khiến cho trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp, viêm đường tiêu hóa, viêm da và tái diễn lại rất nhiều lần.
• Rối loạn tiêu hóa và chuyển hóa: Trẻ thường mắc phải các tình trạng như táo bón, chậm tiêu, buồn nôn, không chịu bú, biếng ăn, chán ăn kéo dài.
• Rối loạn tâm – thần kinh: Biểu hiện dễ thấy nhất là trẻ bị suy nhược thần kinh, rối loạn giấc ngủ, ngủ trằn trọc, khó ngủ, ngủ không ngon, hay bị thức giấc. Tình trạng này kéo dài sẽ tác động xấu đến sự phát triển trí não của bé.
• Tổn thương mắt: Các triệu chứng thường gặp nhất là sợ ánh sáng, khô mắt, loét giác mạc, khả năng thích nghi với bóng tối kém.
• Tổn thương biểu mô: Thiếu kẽm còn làm khô da, viêm da, viêm lưỡi, viêm niêm mạc miệng, tóc và móng giòn, dễ gãy.
• Da ngứa ngáy: Việc thiếu kẽm khiến cho các vết thương lâu lành, dẫn đến ngứa ngáy vùng da bị thương gây cảm giác rất khó chịu.

4Cách khắc phục tình trạng thiếu kẽm ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Mẹ có thể lựa chọn nhiều cách thức khác nhau để bổ sung kẽm dựa vào tình trạng và độ tuổi bé. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo đối với trẻ sơ sinh còn bú mẹ thì nên dùng những phương pháp như sau:

• Cho trẻ bú mẹ: Đây là một trong những phương pháp hiệu quả nhằm bổ sung kẽm cho trẻ dưới 4 tháng tuổi. Khi này, hàm lượng kẽm có trong sữa mẹ đáp ứng đủ 2 - 3mg/lít để trẻ hấp thu. Thế nên, hãy để cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 4 tháng đầu đời nhé!
• Tăng cường kẽm cho mẹ: Lượng kẽm trong sữa mẹ có xu hướng giảm dần vào các tháng tiếp theo (chỉ 0,9mg/lít). Để chắc rằng lượng kẽm được dồi dào thì mẹ cần bổ sung những thực phẩm giàu kẽm như thịt lợn, thịt bò, ngũ cốc yến mạch,... và các loại rau củ quả giàu vitamin C như cam, bưởi, cải thìa,... để tăng cường khả năng hấp thụ cho bé.
• Sử dụng thực phẩm chức năng cho bé: Vì lượng kẽm trong sữa mẹ sẽ bị giảm dần nên mẹ cần sử dụng thực phẩm chức năng giúp bổ sung kẽm và các loại vitamin cần thiết cho bé. Tuy nhiên, chỉ sử dụng hàm lượng vừa phải để tránh tình trạng thừa kẽm ở bé.

Siro Smartbibi ZinC bổ sung kẽm, vitamin C giúp tăng sức đề kháng 30 ml (từ 0 tháng)

5Thiếu kẽm ảnh hưởng thế nào đến trẻ?

Dễ thấy nhất là những người thiếu kẽm sẽ có hệ thống miễn dịch kém, dễ bị nhiễm trùng, cảm cúm, cảm lạnh. Đồng thời, còn khiến cho tóc dễ gãy rụng, khô xơ và mỏng do các tế bào trên da đầu bị suy yếu đi đáng kể.

Ngoài ra, vị giác và khứu giác của trẻ cũng bị ảnh hưởng trầm trọng bởi việc thiếu kẽm khiến cho trẻ ăn không ngon, biếng ăn, chán bú, từ đó dẫn đến còi xương, suy dinh dưỡng và chậm phát triển về chiều cao, cân nặng.

Bên cạnh những tác động xấu đến sự phát triển về thể chất thì thiếu kẽm còn làm tổn thương đến hệ thần kinh, gây khó khăn cho trí nhớ và khả năng nhận thức, ảnh hưởng xấu đến việc học tập của trẻ.

Siro Avisure ZinC hỗ trợ ăn ngon, tăng đề kháng 20 ống (từ 2 tuổi)

6Nguyên nhân gây thiếu kẽm ở trẻ

Để giúp bé tránh được những vấn đề liên quan sức khỏe hoặc tình trạng thiếu kẽm thì mẹ cần tham khảo một vài trường hợp phổ biến thường thấy dưới đây để dễ dàng nhận biết và phòng ngừa như sau:

• Mẹ trong giai đoạn cho con bú không hoàn toàn, ăn kiêng trong 6 tháng đầu tiên.
• Chế độ dinh dưỡng hằng ngày chưa đủ chất.
• Bé bị ốm nặng hoặc sinh non.
• Thường bị nôn trớ, tiêu chảy nặng và rối loạn chức năng tiêu hoá.
• Bé bị ảnh hưởng khi mẹ mắc phải tình trạng thiếu kẽm trong giai đoạn đang cho con bú.
• Có một số trường hợp các bé bẩm sinh đã bị thiếu kẽm.
• Sử dụng những loại thuốc như levofloxacin, amilorid, tetracyclin, thiazid,... khiến bé bị giảm hấp thu chất kẽm.

7Gợi ý 10 loại thực phẩm trẻ thiếu kẽm nên ăn

7.1. Sữa

Sữa bột, sữa tươi và các chế phẩm, thực phẩm từ sữa như phô mai là những nguồn cung cấp kẽm dồi dào và dễ hấp thụ nhất đối với cơ thể của trẻ nhỏ. Đồng thời, những thực phẩm này còn chứa các chất dinh dưỡng khác như protein, canxi và vitamin D rất quan trọng đối với sự phát triển hệ xương và cơ bắp của trẻ.

Lốc 4 hộp sữa tươi TH true MILK ít đường 180 ml

7.2. Ngũ cốc

Nhắc đến các loại thực phẩm bổ sung kẽm, chắc chắn không thể bỏ qua các loại gạo, lúa mì,... Bên cạnh đó, đây còn là nguồn cung cấp các loại dưỡng chất cần thiết cho cơ thể của trẻ như magie, sắt, chất xơ và vitamin B. Ăn ngũ cốc còn giúp giảm nguy cơ béo phì, bệnh tim và tiểu đường tuýp 2.

7.3. Socola

Nhiều mẹ thường e ngại khi cho trẻ ăn socola vì hàm lượng đường cao nhưng sự thật đây lại là một nguồn cung cấp kẽm. Trung bình 100g socola sẽ chứa khoảng 3,3 mg kẽm. Tuy nhiên, mẹ chỉ nên cho trẻ ăn một lượng vừa đủ vì nếu ăn quá nhiều sẽ dẫn đến việc quá tải lượng calo cần thiết cho cơ thể của trẻ, lâu dần dẫn đến béo phì.

Kẹo socola Nestlé Milo Nuggets gói 25g (từ 3 tuổi)

7.4. Thịt

Một trong những nguồn cung cấp kẽm tuyệt vời nữa là thịt, đặc biệt là thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn và thịt cừu. Tuy nhiên, mẹ chỉ nên cho bé ăn lượng thịt vừa phải, được nấu chín và kết hợp bổ sung thêm các thực phẩm giàu chất xơ để cơ thể trẻ được bổ sung cân bằng các chất dinh dưỡng.

7.5. Động vật có vỏ

Các loài động vật có vỏ, đặc biệt là hàu, hến, sò, tôm cũng chứa hàm lượng kẽm đáng kể. Trong đó, hàu giúp bổ sung kẽm hiệu quả nhất. Tuy nhiên, tất cả các thực phẩm phải đảm bảo nấu chín hoàn toàn để tránh việc bé bị ngộ độc, đau bụng, tiêu chảy, khó tiêu.

Các loài động vật có vỏ như hàu, sò, tôm chứa hàm lượng kẽm đáng kể

7.6. Đậu

Các loại đậu như đậu xanh, đậu lăng, đậu hà lan được nhiều người lựa chọn ăn hàng ngày bởi chúng rất giàu dinh dưỡng như protein, chất xơ, sắt và kẽm. Tuy nhiên, lượng kẽm trong các cây họ đậu có thể khó hấp thu tốt như các thực phẩm khác vì có chứa lượng phytates khá cao.

7.7. Hạt

Hạt khô cũng là một trong những nguồn thực phẩm được nhiều người lựa chọn để bổ sung kẽm. Bên cạnh hàm lượng kẽm dồi dào, các loại hạt khô còn chứa nhiều dưỡng chất quan trọng cho bé như chất béo, chất xơ và các vitamin khác.

Hạt khô chứa nhiều dưỡng chất quan trọng cho bé

7.8. Quả hạch

Các loại quả hạch như óc chó, hạnh nhân, đậu phộng, điều là những thực phẩm có chứa nhiều kẽm, chất béo và một số khoáng chất khác. Đây cũng là món ăn nhẹ tiện lợi rất được các bé yêu thích.

7.9. Trứng

Trứng không chứa hàm lượng kẽm cao như các loại thực phẩm khác nhưng đây cũng là sự lựa chọn tốt cho các mẹ để bổ sung kẽm cho trẻ. Trong một quả trứng không chỉ có khoảng 5% lượng kẽm mà còn chứa rất nhiều các chất dinh dưỡng khác như protein và chất béo.

7.10. Rau

Rau củ và trái cây cũng có chứa kẽm, tuy không nhiều nhưng vẫn cần bổ sung đều đặn trong khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ. Ăn đầy đủ lượng rau xanh và hoa quả cần thiết có thể làm hạn chế nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như ung thư và bệnh tim.

Rau củ là tuy không chứa nhiều kẽm nhưng vẫn cần bổ sung đầy đủ cho bé

8Liều lượng bổ sung kẽm hợp lý cho trẻ

Theo khuyến cáo của tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhu cầu kẽm cho trẻ tùy thuộc vào từng độ tuổi khác nhau. Vì vậy, mẹ cần chú ý để cung cấp cho trẻ đủ lượng kẽm cần thiết:

• Đối với trẻ dưới 3 tháng: Cần 3mg kẽm mỗi ngày.
• Đối với trẻ 3 - 5 tháng: Cần bổ sung 5 - 8mg kẽm mỗi ngày.
• Đối với trẻ 1 - 10 tuổi: Cần 10 - 15mg kẽm mỗi ngày.

Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, lượng kẽm lành mạnh và tốt nhất chính là từ sữa mẹ. Tuy nhiên, hàm lượng kẽm trong sữa mẹ sẽ thay đổi theo thời gian. Chính vì vậy, mẹ cần chú ý chế độ dinh dưỡng trong thời kỳ cho con bú để có thể duy trì lượng kẽm ổn định. Đồng thời, bổ sung thêm lượng kẽm từ các nguồn bên ngoài cho bé.

9Sử dụng quá mức lượng kẽm cần thiết có gây hại gì cho trẻ?

Mặc dù bổ sung kẽm cho bé là việc hết sức quan trọng nhưng nếu hấp thụ dư thừa lượng kẽm so với mức cần thiết có nguy cơ dẫn đến những triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu, đau dạ dày và ngộ độc. Về lâu dài sẽ ảnh hưởng xấu đến sự phát triển toàn diện của trẻ.

Bổ sung quá nhiều kẽm sẽ khiến bé gặp tình trạng đau bụng, tiêu chảy, nôn ói

10Phòng ngừa thiếu kẽm ở trẻ 

Đặc biệt, đối với trẻ sơ sinh thì nguồn bổ sung kẽm dồi dào, hiệu quả nhất chắc chắn là sữa mẹ. Người mẹ nên được bổ sung đủ 4 nhóm thực phẩm cần thiết nhằm để cho cơ thể không bị thiếu hụt kẽm. Thế nên, trẻ sơ sinh cần phải bú sữa mẹ để có thể hấp thu được kẽm một cách đầy đủ nhất.

Về trẻ nhỏ, bên cạnh đa dạng dinh dưỡng mỗi ngày thì mẹ nên để bé dùng thêm thực phẩm chức năng bổ sung kẽm, sắt, các vitamin cần thiết,... Nhưng cần lưu ý cách dùng, liều lượng và quan sát bé trong quá trình bé sử dụng sản phẩm.

Ngoài ra, thiếu kẽm cũng có thể là do những bệnh lý như (nhiễm giun, tiêu chảy,...) gây ra. Việc tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần cho các bé 2 tuổi trở lên cũng là cách giúp bé ngăn ngừa tình trạng trên. Khi chọn mua các sản phẩm bổ sung kẽm, bố mẹ nên lưu ý chọn những sản phẩm chất lượng như Bioamicus Vitamin K2+D3, Pediakid 22 Vitamines, Biolizin,... để phòng ngừa thiếu kẽm tốt nhất cho bé.

Siro Avisure Zio bổ sung kẽm hỗ trợ ăn ngon, tăng đề kháng 20 ml (từ 6 tháng)

Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn nắm rõ được các dấu hiệu trẻ thiếu kẽm và có những cách bổ sung hợp lý. Nếu cần mua sản phẩm hoặc có bất kỳ thắc mắc nào vui lòng truy cập website avakids.com hoặc liên hệ tổng đài 1900.866.874 để được tư vấn nhé!