27 loại thực phẩm gây mất sữa mẹ sau sinh mà mẹ cần tránh xa

Chế độ dinh dưỡng sau sinh ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và lượng sữa mẹ. Nhiều mẹ bỉm sữa lo lắng vì sữa về ít hoặc mất sữa, mà không biết rằng chính một số thực phẩm hàng ngày lại là thủ phạm gây ra tình trạng này. Hãy cùng tìm hiểu 27 thực phẩm gây mất sữa mẹ sau sinh mà mẹ cần tránh xa để bảo vệ nguồn sữa quý giá cho bé yêu trong bài viết sau!

1Tác hại của việc thiếu sữa mẹ ở trẻ sơ sinh

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sữa mẹ cung cấp 100% nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ trong giai đoạn 6 tháng đầu, 50% nhu cầu ấy cho giai đoạn từ 6 đến 12 tháng tuổi.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khẳng định vai trò quan trọng của sữa mẹ trong việc giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ nhỏ. Thống kê cho thấy, trẻ không được bú sữa mẹ hoàn toàn có nguy cơ tử vong cao hơn khi mắc phải một số bệnh nguy hiểm như:

• Nhiễm trùng sơ sinh: Chiếm đến 45% trường hợp tử vong ở trẻ sơ sinh.
• Tiêu chảy cấp: Gây ra 30% ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.
• Nhiễm trùng hô hấp cấp: Là nguyên nhân của 18% trường hợp tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.

Nghiên cứu còn chỉ ra rằng, trẻ được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu có nguy cơ tử vong thấp hơn 14 lần so với trẻ uống sữa công thức hoàn toàn. Sữa công thứcn dù được cải tiến không ngừng, vẫn không thể thay thế hoàn toàn sữa mẹ. Trẻ uống sữa công thức hoàn toàn thường dễ mắc các bệnh như:

• Tiểu đường tuýp 2: Nguy cơ cao hơn so với trẻ được bú sữa mẹ.
• Các bệnh về đường hô hấp: Cảm lạnh, dị ứng, viêm phổi,... do thiếu kháng thể và các yếu tố miễn dịch có trong sữa mẹ.
• Các bệnh về đường ruột: Tiêu chảy, táo bón,... do sữa công thức khó tiêu hóa và hấp thu hơn sữa mẹ.

2Những loại thực phẩm làm mất sữa mẹ sau sinh

2.1. Rượu bia

Rượu và bia không chỉ là những thức uống không tốt cho sức khỏe nói chung mà còn là "kẻ thù" của nguồn sữa mẹ. Cơ chế tác động chính của chúng là can thiệp vào quá trình sản xuất và tiết sữa của cơ thể mẹ. Cụ thể, rượu bia ức chế sự giải phóng hormone oxytocin. Oxytocin, thường được gọi là "hormone tình yêu", đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong phản xạ "xuống sữa" (let-down reflex). Phản xạ này giúp các cơ xung quanh nang sữa co bóp, đẩy sữa từ nơi sản xuất (nang sữa) ra các ống dẫn sữa và đến đầu vú, giúp bé bú được sữa mẹ. Khi oxytocin bị ức chế bởi rượu bia, sữa mẹ sẽ khó chảy ra ngoài, bé bú không hiệu quả, dẫn đến việc cơ thể mẹ nhận được tín hiệu rằng nhu cầu sữa của bé không cao, từ đó giảm dần lượng sữa sản xuất.

Hơn nữa, rượu bia còn có tính lợi tiểu, khiến cơ thể mẹ bị mất nước. Mất nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây giảm lượng sữa mẹ, vì nước chiếm phần lớn trong thành phần của sữa. Không dừng lại ở đó, rượu bia còn tác động tiêu cực đến hệ thần kinh trung ương của mẹ, làm giảm khả năng nhận biết và phản ứng của mẹ với các tín hiệu đòi bú của bé, khiến cữ bú bị gián đoạn hoặc bỏ lỡ.

Về ảnh hưởng đến sữa mẹ, rượu bia không chỉ làm giảm lượng sữa mà còn có thể thay đổi mùi vị của sữa, khiến bé không thích và bú ít đi. Nguy hiểm hơn, rượu bia có thể đi vào sữa mẹ và gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của bé, đặc biệt là hệ thần kinh còn non nớt. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ có mẹ thường xuyên uống rượu bia có nguy cơ cao bị chậm phát triển vận động, chậm phát triển nhận thức, rối loạn giấc ngủ và giảm phản xạ bú.

Lời khuyên tốt nhất và an toàn nhất cho mẹ đang cho con bú là tuyệt đối tránh rượu bia. Nếu trong trường hợp đặc biệt mẹ có uống, hãy tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc sau:

• Chỉ uống sau khi đã cho bé bú no.
• Chờ ít nhất 2-3 giờ sau mỗi đơn vị rượu (1 đơn vị = 10g cồn nguyên chất, tương đương 3/4 lon bia 330ml 5%, 1 ly rượu vang 100ml 13.5%, hoặc 1 chén rượu mạnh 30ml 40%) trước khi cho bé bú lại hoặc hút sữa.
• Uống nhiều nước để bù lại lượng nước đã mất
• Tuyệt đối không uống quá 1-2 đơn vị rượu/ngày.

2.2 Caffeine (Cà phê, Trà đặc, Socola, Nước tăng lực,...)

Caffeine là một chất kích thích thần kinh trung ương phổ biến, có mặt trong nhiều loại đồ uống quen thuộc hàng ngày như cà phê, trà, nước tăng lực, và cả trong socola. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, caffeine lại là một chất cần phải hạn chế.

Cơ chế tác động của caffeine lên nguồn sữa mẹ diễn ra theo nhiều cách:

• Thứ nhất, caffeine có tính lợi tiểu, làm tăng tần suất đi tiểu và có thể dẫn đến mất nước ở cơ thể mẹ. Như đã biết, nước là thành phần chính của sữa mẹ, chiếm tới 80-90%. Khi cơ thể mẹ bị mất nước, lượng sữa mẹ sản xuất ra cũng sẽ giảm theo.
• Thứ hai, caffeine là chất kích thích, khi đi vào cơ thể mẹ, một phần caffeine sẽ được chuyển hóa và đi vào sữa mẹ. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ thống enzyme chưa hoàn thiện, khả năng chuyển hóa và đào thải caffeine kém hơn nhiều so với người lớn. Do đó, caffeine có thể tích tụ trong cơ thể bé, gây ra các triệu chứng như khó ngủ, bồn chồn, cáu gắt, quấy khóc, và thậm chí là bỏ bú.
• Thứ ba, caffeine có thể cản trở sự hấp thu sắt của cơ thể mẹ. Sắt là một khoáng chất quan trọng, cần thiết cho quá trình tạo máu và sản xuất sữa mẹ. Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu ở mẹ, ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ.

Đồ uống có chứa caffeine cũng là thực phẩm làm mất sữa mẹ

Để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, mẹ nên hạn chế tối đa lượng caffeine tiêu thụ hàng ngày. Lời khuyên:

• Theo khuyến cáo của các chuyên gia, mẹ không nên nạp quá 200-300mg caffeine/ngày, tương đương với khoảng 1-2 tách cà phê nhỏ hoặc 2-3 tách trà. 
• Mẹ nên uống cà phê hoặc trà sau khi đã cho bé bú xong, để giảm thiểu lượng caffeine truyền vào sữa mẹ.
• Thay vì cà phê và trà đặc, mẹ có thể lựa chọn các loại đồ uống không chứa caffeine như trà thảo mộc (lưu ý chọn loại an toàn cho phụ nữ cho con bú), nước lọc, nước ép trái cây, sinh tố, sữa hoa quả,...

2.3 Các loại trà thảo mộc

Trà thảo mộc thường được coi là một lựa chọn đồ uống lành mạnh và thư giãn. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, không phải tất cả các loại trà thảo mộc đều an toàn. Một số loại trà thảo mộc có thể chứa các hoạt chất có khả năng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa mẹ hoặc gây ra các tác dụng phụ không mong muốn cho cả mẹ và bé.

• Bạc hà, húng quế: Các loại thảo mộc này chứa các hợp chất có thể ức chế prolactin, một hormone đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích tuyến sữa sản xuất sữa. Khi prolactin bị ức chế, lượng sữa mẹ có thể giảm đi đáng kể. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy bạc hà có thể ảnh hưởng đến các hormone khác liên quan đến quá trình sản xuất sữa.
• Nhân sâm: Nhân sâm là một vị thuốc bổ trong Đông y, nhưng lại không được khuyến khích sử dụng cho phụ nữ đang cho con bú. Nhân sâm có thể gây kích thích, mất ngủ, ảnh hưởng đến cả mẹ và bé.
• Ma hoàng: Ma hoàng là một loại thảo dược có chứa ephedrine, một chất kích thích mạnh. Ephedrine có thể gây tăng huyết áp, tim đập nhanh, và có thể truyền qua sữa mẹ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.
• Cam thảo: Cam thảo thường được sử dụng để làm dịu các vấn đề về tiêu hóa. Tuy nhiên, sử dụng cam thảo với lượng lớn và thường xuyên có thể gây tăng huyết áp, giữ nước, không tốt cho sức khỏe của mẹ sau sinh.
• Lô hội: Lô hội (nha đam) thường được sử dụng để làm đẹp da và hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, lô hội có thể gây tiêu chảy, mất nước, ảnh hưởng đến lượng sữa mẹ. Ngoài ra, một số chất trong lô hội có thể truyền qua sữa mẹ và gây hại cho bé.

Lời khuyên:

• Trước khi sử dụng bất kỳ loại trà thảo mộc nào, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia về thảo dược.
• Nếu muốn uống trà thảo mộc, mẹ nên chọn các loại đã được chứng minh là an toàn cho phụ nữ cho con bú, ví dụ như trà hoa cúc, trà gừng (nhưng cũng chỉ nên dùng với lượng vừa phải).
• Tuyệt đối tránh các loại trà lợi tiểu, các loại trà có chứa các thành phần như bạc hà, húng quế, nhân sâm, ma hoàng, cam thảo, lô hội.

2.4 Bắp cải

Bắp cải, một loại rau quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, lại ẩn chứa những tác động không ngờ đến nguồn sữa mẹ. Theo quan niệm của Đông y, bắp cải có tính hàn, tức là có khả năng làm mát cơ thể. Khi mẹ ăn nhiều bắp cải, đặc biệt là bắp cải sống, tính hàn này có thể gây lạnh bụng, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng của mẹ. Khi hệ tiêu hóa của mẹ hoạt động không tốt, việc hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình sản xuất sữa cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm lượng sữa mẹ.

Không chỉ vậy, bắp cải còn chứa một nhóm các hợp chất gọi là goitrogens. Goitrogens có khả năng can thiệp vào hoạt động của tuyến giáp, một tuyến nội tiết quan trọng trong cơ thể. Tuyến giáp sản xuất ra các hormone (T3, T4) đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và sản xuất sữa. Khi goitrogens can thiệp vào chức năng tuyến giáp, việc sản xuất hormone tuyến giáp có thể bị ảnh hưởng, từ đó ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa mẹ.

Ngoài ra, bắp cải chưa nấu chín có thể gây ra tình trạng đầy hơi, khó tiêu ở một số người.

Lời khuyên:

• Mẹ không cần phải kiêng hoàn toàn bắp cải, nhưng nên ăn một cách có chừng mực.
• Tốt nhất là nên ăn bắp cải đã được nấu chín kỹ, vì nhiệt độ cao có thể làm giảm tính hàn và giảm hàm lượng goitrogens trong bắp cải
• Mẹ cũng nên kết hợp bắp cải với các loại thực phẩm có tính ấm (như gừng, tỏi,...) để cân bằng tính hàn của bắp cải. Không nên sử dụng các sản phẩm bôi ngoài da có chiết xuất bắp cải

2.5 Măng

Măng là một trong những món ăn tiềm ẩn những nguy cơ đối với sức khỏe của mẹ và bé, đặc biệt là trong giai đoạn cho con bú. Măng tươi có chứa một hợp chất độc hại gọi là cyanide. Cyanide là một chất độc có thể gây ngộ độc, với các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đau đầu, chóng mặt, khó thở, thậm chí là co giật và tử vong nếu ngộ độc nặng. Mặc dù cyanide có thể bị phân hủy khi măng được nấu chín kỹ, nhưng vẫn không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ.

Ngoài ra, măng ngâm, măng khô thường được bày bán trên thị trường lại tiềm ẩn một mối nguy khác: chất bảo quản. Để giữ cho măng được tươi lâu và không bị hư hỏng, người ta thường sử dụng các chất bảo quản, phổ biến là sulfite. Sulfite có thể gây ra các phản ứng dị ứng ở một số người, với các triệu chứng như phát ban, ngứa, khó thở,...

Hơn nữa, măng chứa nhiều chất xơ dạng không hòa tan. Chất xơ này có thể gây khó tiêu, đầy bụng, táo bón cho mẹ, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu dinh dưỡng và gián tiếp làm giảm lượng sữa mẹ.

2.6 Lời khuyên từ các chuyên gia dinh dưỡng:

• Nên kiêng măng hoàn toàn trong thời gian cho con bú, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sau sinh.
• Nếu mẹ quá thèm ăn măng, chỉ nên ăn măng đã được chế biến kỹ càng (luộc kỹ nhiều lần, loại bỏ nước luộc) và ăn với một lượng rất ít.

2.7 Rau răm

Theo kinh nghiệm dân gian, rau răm có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, bổ huyết, chữa đau bụng kinh, rong kinh. Tuy nhiên, đối với phụ nữ đang cho con bú, rau răm lại là một loại rau cần phải kiêng kỵ. Việc ăn rau răm thường xuyên có thể khiến mẹ không tiết đủ lượng sữa cho con bú. Tuy không phải ai cũng gặp trường hợp này nhưng mẹ cũng nên kiêng loại rau này khi đang nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn. 

Hiện nay, chưa có nghiên cứu khoa học cụ thể nào chứng minh rau răm có thể gây mất sữa. Tuy nhiên, kinh nghiệm dân gian từ xa xưa đã truyền lại rằng, ăn rau răm thường xuyên có thể làm giảm lượng sữa mẹ, thậm chí gây mất sữa hoàn toàn ở một số mẹ có cơ địa nhạy cảm. Theo Đông y, tính ấm có thể gây nóng trong, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa.

Lời khuyên: Mặc dù chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng, nhưng để đảm bảo an toàn cho nguồn sữa mẹ, tốt nhất là mẹ nên kiêng rau răm trong thời gian cho con bú, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sau sinh, khi cơ thể mẹ còn yếu và nguồn sữa chưa ổn định.

2.8 Lá lốt

Lá lốt, một loại rau gia vị quen thuộc, thường được sử dụng trong các món ăn như chả lá lốt, bò cuốn lá lốt, canh lá lốt,... lại được xem là "kẻ thù số 1" của sữa mẹ theo kinh nghiệm dân gian. Lá lốt có vị nồng, tính chống hàn, hay được dùng để hỗ trợ giảm triệu chứng đau bụng, đau nhức xương khớp. Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh ăn lá lốt sẽ gây mất sữa. Tuy nhiên, nhiều trường hợp mẹ sau sinh ăn lá lốt bị giảm lượng sữa hoặc tắt sữa.

Cơ chế tác động của lá lốt đến nguồn sữa mẹ có thể liên quan đến tính nóng của nó. Theo Đông y, lá lốt có tính nóng, có thể gây nóng trong, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa, tương tự như rau răm.

Lời khuyên: Vì những lý do trên, các chuyên gia dinh dưỡng và các bà mẹ có kinh nghiệm đều khuyên rằng, mẹ nên kiêng lá lốt hoàn toàn trong thời gian cho con bú, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sau sinh.

Lá lốt là một trong những loại thực phẩm làm mất sữa mẹ sau sinh

2.9 Rau mùi tây (Parsley)

Đối với các bà mẹ đang cho con bú, rau mùi tây là một loại rau cần phải sử dụng một cách thận trọng.

Cơ chế chính khiến rau mùi tây có thể ảnh hưởng đến nguồn sữa mẹ là do nó có tính lợi tiểu. Tính lợi tiểu có nghĩa là rau mùi tây có khả năng kích thích cơ thể bài tiết nước tiểu nhiều hơn bình thường. Khi cơ thể mẹ bị mất nước, lượng sữa mẹ cũng sẽ giảm theo, vì nước là thành phần quan trọng nhất của sữa mẹ.

Ngoài ra, một số nghiên cứu và kinh nghiệm dân gian cho thấy rằng, rau mùi tây có thể ảnh hưởng đến các hormone liên quan đến quá trình sản xuất sữa mẹ, tuy nhiên, cơ chế này vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn.

Lời khuyên: Nếu mẹ chỉ dùng rau mùi tây như một loại rau gia vị, với lượng nhỏ để trang trí hoặc thêm hương vị cho món ăn, thì thường sẽ không gây ảnh hưởng đáng kể đến nguồn sữa. Tuy nhiên, mẹ nên tránh sử dụng rau mùi tây với lượng lớn, đặc biệt là dưới dạng trà, viên nang, tinh dầu, hoặc các loại thực phẩm chức năng khác có chứa chiết xuất rau mùi tây.

2.10 Súp lơ

Súp lơ cũng là một trong những thực phẩm mà mẹ nên hạn chế ăn để tránh bị mất sữa. Súp lơ có chứa các hợp chất lưu huỳnh và carbohydrate phức tạp (như raffinose) mà cơ thể con người khó tiêu hóa hoàn toàn. Khi các hợp chất này đi xuống ruột già, chúng sẽ bị vi khuẩn đường ruột lên men, tạo ra khí. Quá trình này có thể gây ra tình trạng đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu, và thậm chí là đau bụng ở cả mẹ và bé (thông qua sữa mẹ).

Khi bé bú sữa mẹ có chứa các chất gây đầy hơi từ súp lơ, bé có thể trở nên cáu gắt, khó chịu, quấy khóc, và bú ít hơn bình thường. Việc bé bú ít đi sẽ gián tiếp làm giảm lượng sữa mẹ, vì cơ thể mẹ sẽ sản xuất sữa dựa trên nhu cầu của bé.

Lời khuyên: Mẹ không nhất thiết phải kiêng hoàn toàn súp lơ, nhưng nên ăn một cách có chừng mực. Mẹ có thể bắt đầu với một lượng nhỏ súp lơ và theo dõi phản ứng của bé sau khi bú. Nếu bé không có biểu hiện gì bất thường, mẹ có thể tăng dần lượng súp lơ trong khẩu phần ăn. Tuy nhiên, nếu bé có dấu hiệu đầy hơi, khó tiêu, quấy khóc sau khi mẹ ăn súp lơ, mẹ nên tạm ngừng ăn loại rau này.

2.11 Rau diếp cá

Rau diếp cá có tính mát, có thể giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể. Tuy nhiên, ăn quá nhiều rau diếp cá có thể gây ra tình trạng tiêu chảy ở mẹ. Tiêu chảy không chỉ gây khó chịu mà còn làm cơ thể mẹ mất nước và các chất điện giải quan trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và quá trình sản xuất sữa. Khi cơ thể mẹ bị mất nước, lượng sữa mẹ cũng sẽ giảm theo.

Lời khuyên: Mẹ có thể ăn rau diếp cá như một loại rau gia vị, với lượng nhỏ, và theo dõi phản ứng của cơ thể. Nếu mẹ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi ăn rau diếp cá, như tiêu chảy, đau bụng,... thì nên ngừng ăn ngay lập tức.

2.12 Đồ chiên rán và đồ ăn nhanh

Thức ăn nhanh và đồ chiên rán, với hương vị hấp dẫn và sự tiện lợi, thường là lựa chọn của nhiều người trong cuộc sống bận rộn. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, đây lại là nhóm thực phẩm cần phải tránh xa.

Thức ăn nhanh và đồ chiên rán thường chứa rất ít chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, như vitamin, khoáng chất, chất xơ,... Thay vào đó, chúng lại chứa một lượng lớn chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, cholesterol, muối và đường. Các chất béo không lành mạnh này không chỉ gây hại cho sức khỏe tim mạch, tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường,... mà còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sữa mẹ. Sữa mẹ có thể trở nên "nghèo" dinh dưỡng, không cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của bé.

Hơn nữa, các chất béo khó tiêu trong thức ăn nhanh và đồ chiên rán có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa cho mẹ, như đầy bụng, khó tiêu, táo bón. Khi hệ tiêu hóa của mẹ hoạt động không tốt, việc hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình sản xuất sữa cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm lượng sữa mẹ.

Một số nghiên cứu còn cho thấy rằng, chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng nguy cơ tắc tia sữa ở mẹ. Tắc tia sữa không chỉ gây đau đớn, khó chịu cho mẹ mà còn làm giảm lượng sữa mẹ và có thể dẫn đến viêm vú nếu không được điều trị kịp thời.

Lời khuyên: Để đảm bảo nguồn sữa dồi dào và chất lượng cho bé, mẹ nên hạn chế tối đa thức ăn nhanh và đồ chiên rán trong thời gian cho con bú. Thay vào đó, mẹ nên ưu tiên các loại thực phẩm tươi, sạch, giàu dinh dưỡng, và chế biến bằng các phương pháp lành mạnh như hấp, luộc, nướng, áp chảo,...

2.13 Bạc hà

Bạc hà cũng tương tự lá lốt, có tính chất chống hàn, làm ấm cơ thể, giảm nhức đầu và căng thẳng. Tuy nhiên, việc ăn quá nhiều bạc hà cũng có thể làm tăng huyết áp, tiêu chảy, từ đó gián tiếp làm giảm đáng kể lượng sữa mẹ. Rau bạc hà cũng được xếp vào thực phẩm làm mất sữa mẹ sau sinh.

Mặc khác, rau bạc hà có chứa tinh dầu cay thơm đặc trưng. Ăn quá nhiều bạc hà có thể khiến sữa mẹ có mùi lạ. Một số em bé không hứng thú với mùi này. 

2.14 Mướp đắng

Tuy chưa có nhiều nghiên cứu cho thấy mướp đắng là thực phẩm làm mất sữa mẹ sau sinh nhưng nó cũng không có lợi cho việc tiết sữa, không gia tăng vitamin và khoáng chất cần thiết cho sữa mẹ. Ăn nhiều mướp đắng cũng có thể làm mẹ bị hạ đường huyết. 

Ngoài ra, các hạt mướp đắng chứa một loại chất hóa học là vicine, chất này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh gây ra hiện tượng nhức đầu, hôn mê và đau thắt bụng với những người nhạy cảm. Các triệu chứng này có thể truyền từ mẹ sang con qua đường sữa, gây nguy hại cho hệ miễn dịch đang trong thời gian hoàn thiện của trẻ.

2.15 Dưa cải muối

Mẹ sau sinh ăn dưa cải muối rất dễ bị tiêu chảy. Dưa cải muối xổi có thời gian lên men ngắn, hàm lượng Nitrit còn cao, kết hợp với amin bậc 3 có trong tôm sẽ tạo ra Nitrozamin có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. 

Dù chưa có nhiều nghiên cứu cụ thể nhưng trong thực tế đã có rất nhiều mẹ sau sinh sau khi ăn dưa cà muối có hiện tượng bị giảm lượng sữa hoặc mất sữa. Vì vậy, dưa muối cũng được xếp vào thực phẩm làm mất sữa mẹ sau sinh.

2.16 Tỏi ớt

Tỏi ớt là những loại thực phẩm khá nóng, tuy ngon miệng nhưng có thể khiến mẹ sau sinh và trẻ sơ sinh bị táo bón. Đôi khi tỏi ớt cũng có thể là nguyên nhân gây kích ứng ở trẻ sơ sinh. Tỏi có thể làm sữa mẹ có mùi khó chịu khiến bé không muốn bú mẹ, gián tiếp làm giảm tiết sữa nên tỏi ớt cũng được xếp vào nhóm thực phẩm làm mất sữa mẹ.  

2.17  Cần tây

Cần tây là thực phẩm ít calo, chứa nhiều folate, kali, vitamin C, vitamin A, các vitamin nhóm B, molypden… tốt cho sức khỏe mẹ sau sinh. Nhưng cần tây có thể gây dị ứng và trở thành một trong những loại thực phẩm làm mất sữa mẹ. Để an toàn, mẹ chỉ nên uống nước ép cần tây khoảng 6 tháng sau sinh và uống lượng nhỏ. 

2.18 Lá Oregano

Lá oregano thường gặp trong các món ăn Tây phương như pizza, mỳ ý… Với mẹ trẻ thì đây là những món ăn được ưa chuộng. Tuy nhiên, lá oregano lại là một trong những thực phẩm làm mất sữa mẹ. Vì trong lá có chất gây tác động tiêu cực đến cơ chế sản xuất sữa, dẫn đến tình trạng mẹ mất sữa.

Lá oregano là một trong những loại thực phẩm làm mất sữa mẹ sau sinh.

2.19 Các loại quả (vải, nhãn, đào)

Vải, nhãn:

• Tính nóng: Theo Đông y, vải và nhãn là hai loại quả có tính nóng. Khi mẹ ăn nhiều vải, nhãn, có thể gây ra tình trạng nóng trong, bốc hỏa, táo bón, nổi mụn nhọt,... Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa, làm giảm lượng sữa mẹ.
• Hàm lượng đường cao: Vải và nhãn cũng chứa một lượng đường khá cao. Ăn quá nhiều đường có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như tăng cân, tiểu đường thai kỳ (nếu mẹ chưa hết giai đoạn này),... và không tốt cho cả mẹ và bé.

Đào:

• Dễ gây dị ứng: Đào là một trong những loại trái cây dễ gây dị ứng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Các protein gây dị ứng trong đào có thể đi vào sữa mẹ và gây ra các phản ứng dị ứng ở bé, như nổi mẩn đỏ, ngứa, phát ban, khó thở,...
• Vỏ đào có chứa lông, vì vậy nếu như mẹ muốn ăn thì hãy gọt kỹ vỏ trước khi ăn và ăn với một lượng vừa đủ.

2.20 Cam, quýt

Các loại quả họ cam quýt tuy là có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe nhưng đây cũng là thực phẩm chứa lượng axit lớn gây hại cho dạ dày. Từ đó, các loại quả họ cam, quýt khiến mẹ sau sinh mất đi lượng sữa đáng kể.

2.21 Ổi

Ổi là một loại trái cây nhiệt đới phổ biến, giàu vitamin C, chất xơ và các chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, ổi lại là một loại quả gây tranh cãi.

Theo Đông y, ổi có tính nóng. Khi mẹ ăn nhiều ổi, có thể gây nóng trong, táo bón, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và sản xuất sữa. Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu khoa học cụ thể nào chứng minh ổi có thể gây mất sữa.

Lời khuyên:

• Ăn có chừng mực: Mẹ có thể ăn ổi, nhưng không nên ăn quá nhiều, đặc biệt là khi cơ thể đang cảm thấy nóng trong hoặc bị táo bón.
• Chọn ổi chín mềm: Ổi chín mềm thường dễ tiêu hóa hơn ổi xanh.
• Gọt vỏ: Gọt vỏ ổi có thể giúp giảm nguy cơ táo bón.
• Theo dõi phản ứng của cơ thể: Nếu mẹ cảm thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi ăn ổi, hãy tạm ngừng ăn.

2.22 Dâu da

Dâu da là một loại quả có vị chua ngọt đặc trưng, thường được dùng để giải khát hoặc làm mứt. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, dâu da lại là một loại quả cần phải tránh.

Dâu da có vị chua rất gắt, do chứa nhiều axit hữu cơ. Khi mẹ ăn nhiều dâu da, axit có thể gây kích ứng dạ dày, dẫn đến các vấn đề như đau dạ dày, khó tiêu, ợ nóng, tiêu chảy. Khi hệ tiêu hóa của mẹ bị ảnh hưởng, việc hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình sản xuất sữa cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm lượng sữa mẹ.

2.23 Dưa hấu

Dưa hấu là một loại trái cây giải nhiệt mùa hè được nhiều người yêu thích, với thành phần chủ yếu là nước và các vitamin, khoáng chất. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, dưa hấu lại là một loại quả cần phải sử dụng một cách có chừng mực.

heo Đông y, dưa hấu có tính hàn (lạnh). Khi mẹ ăn nhiều dưa hấu, có thể gây lạnh bụng, tiêu chảy, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và gián tiếp làm giảm chất lượng sữa. Bên cạnh đó, dưa hấu còn có tính lợi tiểu, có thể khiến cơ thể mẹ mất nước.

2.24 Me chua

Me là một loại quả có vị chua đặc trưng, thường được dùng để nấu canh chua, làm nước sốt, hoặc làm ô mai. Tuy nhiên, đối với các bà mẹ đang cho con bú, me chua lại là một loại quả cần phải tránh xa.

Me có vị chua rất gắt, do chứa nhiều axit tartaric và axit citric. Khi mẹ ăn nhiều me chua, axit có thể gây kích ứng dạ dày, dẫn đến các vấn đề như đau dạ dày, khó tiêu, ợ nóng, tiêu chảy. Điều này cũng anh hưởng đến khả năng sản xuất sữa mẹ.

2.25 Mãng cầu

Mãng cầu có tính nóng, khiến mẹ dễ bị nóng trong, ảnh hưởng đến việc tiết sữa và chất lượng của sữa. Vị chua của mãng cầu có thể làm bé tiêu chảy. Bé bú không quen sẽ dẫn đến tình trạng lười bú khiến lượng sữa giảm đi. Vì thế mãng cầu cũng gián tiếp trở thành thực phẩm làm mất sữa mẹ.

2.26 Mì tôm

Trong mì tôm có thành phần lúa mạch có thể gây mất sữa. Dù một số mì tôm không có thành phần lúa mạch thì cũng nghèo dinh dưỡng, không thích hợp với mẹ sau sinh.

2.27 Một số hải sản gây dị ứng

Nếu mẹ ăn những loại hải sản có tính hàn như ốc, sò, nghêu, cua, ghẹ… thì có thể gây đau bụng, giảm lượng sữa. Vì cơ thể các mẹ thường yếu hơn sau khi sinh. Ngoài ra, các loại cá kiếm, cá kình cũng có thể đưa vào danh sách kiêng cữ sau sinh vì chúng thường có lượng thủy ngân nhiều. 

Tôm, cua, ghẹ, cá nhám có thể gây dị ứng ở trẻ em. Vì vậy để đảm bảo sức khỏe, mẹ có thể kiêng hải sản ít nhất sáu tháng đầu sau khi sinh con. Khi ăn hải sản cần ăn chín, không nên ăn đồ sống.

4Những nguyên nhân khác gây mất sữa mẹ

Bên cạnh những thực phẩm đại kỵ có thể làm giảm sữa, còn rất nhiều yếu tố khác có thể khiến mẹ bỉm sữa đối mặt với nỗi lo cạn sữa dưới đây:

• Mẹ uống ít nước: Nước chiếm phần lớn thành phần của sữa mẹ. Uống không đủ nước sẽ làm gián đoạn quá trình sản xuất sữa, dẫn đến tình trạng "cạn sữa". Mẹ sau sinh nên uống từ 2.5 - 3 lít nước mỗi ngày để đảm bảo nguồn sữa dồi dào.
• Tâm lý mẹ căng thẳng: Căng thẳng, mệt mỏi, trầm cảm sau sinh kết hợp với việc thiếu ngủ, nghỉ ngơi không hợp lý sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và tinh thần của mẹ. Điều này dẫn đến giảm tiết sữa và thậm chí là mất sữa.
• Cho bé bú ít: Khi bé bú ít, cơ thể mẹ sẽ tự động giảm sản xuất sữa vì nghĩ rằng nhu cầu của bé đã giảm. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến mất sữa.
• Các bệnh về tuyến vú: Viêm tuyến vú, tắc tia sữa, áp xe vú là những bệnh lý thường gặp ở mẹ sau sinh, gây tắc nghẽn tuyến sữa và có thể dẫn đến mất sữa đột ngột.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc điều trị bệnh, đặc biệt là thuốc kháng sinh, có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa và gây mất sữa ở mẹ.

5Những lưu ý để tránh mất sữa mẹ sau sinh

Chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học là chìa khóa giúp mẹ bỉm sữa phục hồi sức khỏe sau sinh và duy trì nguồn sữa mẹ dồi dào cho bé yêu. Các chuyên gia khuyến khích mẹ nên tăng cường bổ sung calo, protein, vitamin và khoáng chất thông qua thực đơn hàng ngày.

Bên cạnh việc nạp năng lượng đầy đủ, mẹ cũng cần lưu ý những điều sau để sữa về nhiều và chất lượng:

• Uống đủ nước: Mẹ cần bổ sung đủ 2.5 - 3 lít nước mỗi ngày giúp cung cấp "nguyên liệu" chính cho việc sản xuất sữa và ngăn ngừa tình trạng mất sữa.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc quá sớm: Quay trở lại với công việc quá sớm, căng thẳng, mệt mỏi sẽ làm giảm tiết sữa. Hãy ưu tiên nghỉ ngơi, thư giãn để cơ thể phục hồi và sữa về dồi dào.
• Massage ngực thường xuyên: Giúp thông tắc tia sữa, kích thích sữa về.
• Hạn chế cho trẻ bú bình sớm: Cho bé bú bình quá sớm khiến bé "lười" bú mẹ, làm giảm kích thích tiết sữa và dẫn đến mất sữa. Hãy ưu tiên cho bé bú mẹ trực tiếp để duy trì nguồn sữa tự nhiên.
• Cho bú đúng tư thế: Điều này giúp bé ngậm khít ti, bú sữa hiệu quả và tránh bị sặc, nôn trớ. Mẹ cũng cảm thấy thoải mái hơn khi cho con bú.
• Cho bé bú đúng cữ: Bé bú đủ thời gian và khuyến khích bé bú cạn sữa ở mỗi bên ngực giúp bé hấp thu đầy đủ dinh dưỡng và kích thích tiết sữa hiệu quả.
• Hạn chế việc giảm cân cấp tốc: Ép cân sau sinh bằng chế độ ăn kiêng khắt khe hoặc thuốc giảm cân cấp tốc sẽ khiến cơ thể mẹ bị thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe và lượng sữa.
• Không tự ý sử dụng thuốc: Chỉ sử dụng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là trong thời gian cho con bú. Hãy thông báo cho bác sĩ biết bạn đang cho con bú để được kê loại thuốc an toàn cho cả mẹ và bé.

Hãy ghi nhớ những lưu ý này để hành trình nuôi con bằng sữa mẹ trở nên nhẹ nhàng và thành công nhé!

Hy vọng với những thông tin trên đây về các loại thực phẩm làm mất sữa mẹ từ AVAKids, các mẹ đã có thêm góc nhìn và lựa chọn thực đơn ăn uống sau sinh phù hợp. Cùng theo dõi chủ đề Chăm sóc sau sinh để có thêm kiến thức về dinh dưỡng cho mẹ và bé nhé.

Mọi thông tin AVAKids cung cấp chỉ mang tính chất tham khảo. Mẹ vui lòng liên hệ trực tiếp chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể.