Đường kính lưỡng đỉnh là gì? Chỉ số đường kính lưỡng đỉnh theo tuần thai chuẩn WHO

Đường kính lưỡng đỉnh là một trong những yếu tố quan trọng để đánh giá sự phát triển của thai nhi. Qua chỉ số này mẹ có thể ước tính trọng lượng, độ lớn và tuần tuổi của thai nhi. Vậy đường kính lưỡng đỉnh nhỏ là do đâu và thực phẩm nào có thể giúp cải thiện kích thước. Cùng chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKids đi tìm hiểu nhé!

1Đường kính lưỡng đỉnh là gì?

Đường kính lưỡng đỉnh (BPD), hay còn gọi là Biparietal Diameter trong tiếng Anh, là số đo quan trọng được thực hiện trong quá trình siêu âm thai. Đây là đường kính lớn nhất của hộp sọ thai nhi, đo từ trán đến sau gáy. 

Trong siêu âm thai, BPD là chỉ số đường kính lưỡng đỉnh, được đo ở mặt cắt lớn nhất (tính từ trán ra sau gáy) của hộp sọ của thai nhi hoặc có thể hiểu là đường kính đầu của em bé, giúp ước lượng cân nặng, tuổi thai cũng như đánh giá sự phát triển của thai nhi.

BPD cùng với chu vi đầu (HC), chu vi bụng (AC) và chiều dài xương đùi (FL) được tính toán để đưa ra ước tính về cân nặng của thai nhi. Trong tam cá nguyệt thứ hai, điều này có thể được ước tính về tuổi thai và ngày dự sinh (EDD).

Đường kính lưỡng đỉnh (BPD) là đường cắt ngang hộp sọ của thai nhi

2Khi nào đo được đường kính lưỡng đỉnh? BPD bao nhiêu là bình thường?

Đường kính lưỡng đỉnh có thể đo trong giai đoạn từ tuần thứ 13 của thai kỳ cho đến tuần thứ 20. Sau tuần thứ 20 con số này dần không chuẩn với sai lệch rất lớn lên tới 3 tuần. Do vậy, mẹ nhất định không được bỏ qua thời điểm vàng để siêu âm thai và tính toán tuần thai chính xác nhé!

Đường kính lưỡng đỉnh bao nhiêu là bình thường?

Theo nghiên cứu, từ tam cá nguyệt thứ 2 đến lúc được sinh ra, đường kính lưỡng đỉnh trung bình của bé sẽ tăng từ 2,5cm - 9cm. Mẹ có thể tham khảo chỉ số BPD theo tuần thai trung bình dưới đây:

• Tuần thai thứ 13-15: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 21 - 29 mm.
• Tuần thai thứ 16-18: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 32 - 39 mm.
• Tuần thai thứ 19-21: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 43 - 50 mm.
• Tuần thai thứ 22-25: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 53 - 62 mm.
• Tuần thai thứ 26-28: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 65 - 71 mm.
• Tuần thai thứ 29-31: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 73 - 78 mm.
• Tuần thai thứ 32-34: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 81 - 85 mm.
• Tuần thai thứ 35-37: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 87 - 90 mm.
• Tuần thai thứ 38-40: Đường kính lưỡng đỉnh khoảng 92 - 94 mm.

3Bảng chỉ số đường kính lưỡng đỉnh theo tuần thai chuẩn WHO

Từ tuần 12 cho đến khi bé ra đời, chỉ số đường kính lưỡng đỉnh sẽ tăng khoảng từ 2,5cm đến 9,0cm. Thông thường, các bác sĩ sẽ giúp mẹ theo dõi chỉ số này và thông báo nếu có sự bất thường. Ngoài ra, mẹ có thể tham khảo bảng chỉ số đường kính lưỡng đỉnh theo tuần thai dưới đây để tự so sánh và tính toán tuần thai cho bé. 

(*) Trích từ bảng các chỉ số đường kính lưỡng đỉnh theo tuần thai của WHO

Bảng chỉ số đường kính lưỡng đỉnh theo tuần thai chuẩn WHO

4Cách tính tuổi thai và cân nặng dựa vào đường kính lưỡng đỉnh

4.1 Công thức tính tuổi thai dựa vào BPB

Qua chỉ số đường kính lưỡng đỉnh (BPD) mẹ hoàn toàn có thể tự tính tuổi thai bằng công thức sau: 

• BPD = 2x => Tuổi thai = 2×4+5
• BPD = 3x => Tuổi thai = 4×3+3
• BPD = 4x => Tuổi thai = 2×4+2
• BPD = 5x => Tuổi thai = 4×1+1
• BPD = (6 - 9x) => Tuổi thai = 4x(6-9)

4.2 Công thức tính cân nặng thai nhi dựa vào đường kính lưỡng đỉnh

Bên cạnh tuổi thai, mẹ cũng có thể ước lượng cân nặng thai nhi nhờ chi số đường kính lưỡng đỉnh bằng công thức sau: 

• Công thức 1: EFW = (BPD – 60) x 100. Ví dụ: Nếu BPD = 75mm vậy trọng lượng tương đối của thai nhi sẽ là: (75 - 60) x 100 = 1500g.
• Công thức 2: EFW = BPD x 88,69 – 5062.

Dùng chỉ số đường kính lưỡng đỉnh để tính tuổi thai

5Nguyên nhân đường kính lưỡng đỉnh to

Đường kính lưỡng đỉnh (BPD) là một chỉ số quan trọng để đánh giá kích thước đầu của thai nhi. Tuy nhiên, bác sĩ thường dựa vào chu vi vòng đầu để đánh giá chính xác hơn. Nếu chu vi vòng đầu vượt quá bách phân vị 90%, có nghĩa là đầu của thai nhi lớn hơn so với tuổi thai.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đường kính lưỡng đỉnh hoặc chu vi vòng đầu lớn:

• Di truyền: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Nếu bố hoặc mẹ có kích thước đầu lớn, thai nhi có thể thừa hưởng đặc điểm này.
• Nhiễm virus bào thai: Một số virus như CMV (Cytomegalovirus) hoặc Parvovirus có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ thai nhi, dẫn đến tăng kích thước đầu.
• Bệnh lý não úng thủy (bất thường về hệ thần kinh): Đây là một bệnh lý nghiêm trọng, trong đó có sự tích tụ quá nhiều dịch não tủy trong não, làm tăng áp lực và kích thước đầu.

Trong trường hợp đường kính lưỡng đỉnh lớn hơn so với các chỉ số khác so với tuổi thai, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm chi tiết để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý. Việc theo dõi chu vi vòng đầu và so sánh với bách phân vị là rất quan trọng để đưa ra chẩn đoán chính xác.

Các chỉ số quan trọng trong siêu âm thai

6Đường kính lưỡng đỉnh không đúng chuẩn có đáng lo không?

Trong quá trình thăm khám khi phát hiện đường kính lưỡng đỉnh không đúng chuẩn, bác sĩ sẽ yêu cầu mẹ bầu siêu âm lại một lần nữa rồi mới tiến hành xét nghiệm, kiểm tra chuyên sâu để tìm hiểu kỹ về tình hình sức khỏe và có những biện pháp cải thiện phù hợp. 

Nếu trong trường hợp chỉ số BPD nhỏ hơn kích thước chuẩn thì có thể do bào thai bị chậm phát triển hoặc phần đầu của thai nhi có cấu tạo phẳng hơn bình thường. Ngược lại, nếu chỉ số BPD hơn mức chuẩn đồng có thể là do thai nhi có cấu tạo phần đầu lớn. 

Đường kính lưỡng đỉnh nhỏ hơn kích thước chuẩn có thể do bào thai bị chậm phát triển

7Làm gì để chỉ số BPD đạt chuẩn?

7.1 Chế độ dinh dưỡng 

Trong quá trình mang thai, mẹ bầu cần đảm bảo bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết để cơ thể mẹ khỏe mạnh và thai nhi phát triển toàn diện như chất đường bột, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất,... 

7.2 Vận động và nghỉ ngơi hợp lý

Khi mang thai, mẹ bầu thường hay có xu hướng lười đi lại, vận động bởi cơ thể lúc này khá nặng nề và mệt mỏi. Tuy nhiên điều này lại khiến sức khỏe của cả mẹ và bé đều suy yếu do vậy hãy cố gắng vận động nhẹ nhàng kết hợp nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường tuần hoàn máu giúp chỉ số BPD luôn trong mức đạt chuẩn nhé!

Cần vận động và nghỉ ngơi hợp lý để đường kính lưỡng đỉnh đạt chuẩn

7.3 Tuân thủ lịch khám thai định kỳ

Thực hiện lịch khám thai định kỳ để không bỏ lỡ thời điểm vàng ước lượng cân nặng, tuổi thai cũng những chỉ số quan trong ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi. Đồng thời việc này giúp phát hiển sớm nếu chỉ số đường kính có dấu hiệu không bình thường.

7.4 Bổ sung sắt và canxi trong thai kỳ

Đồng thời không quên bổ sung sắt, canxi, kẽm vào khẩu phần ăn hằng ngày của mình. Bởi vì đây đều là những dưỡng chất quan trọng ảnh hưởng tới các chỉ số phát triển của thai nhi.

7.5 Tiêm phòng trước và trong quá trình mang thai 

Tiêm phòng trước và trong quá trình mang thai đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế tối đa bệnh tật cho cả mẹ và bé giúp quá trình phát triển của bé được an toàn.

Chỉ số đường kính lưỡng đỉnh là một trong những chỉ số quan trọng của mọi thai nhi, do vậy bố mẹ tuyệt đối không được chủ quan nếu nó có hiện tượng bất thường. Hy vọng thông tin trên hữu ích, chúc các mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh, mẹ tròn con vuông.

Các bài viết của AVAKids/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.