Trẻ gắt ngủ phải làm sao? 10+ Cách dỗ trẻ sơ sinh gắt ngủ hiệu quả

Trẻ gắt ngủ là hiện tượng quấy khóc trước khi đi ngủ hoặc khi đang ngủ dở giấc. Đây là một trong những vấn đề của trẻ sơ sinh mà rất nhiều ba mẹ phải đối mặt và đau đầu tìm cách giải quyết. Hãy để chuyên đề chăm sóc bé 0 - 3 tuổi mách nhỏ ba mẹ những cách dỗ trẻ sơ sinh gắt ngủ hiệu quả nhé.

1Nguyên nhân trẻ gắt ngủ

Nguyên nhân trẻ gắt ngủ có thể liên quan đến cả vấn đề sinh lý và vấn đề bệnh lý. Các nguyên nhân phổ biến đã được ghi nhận bao gồm:

Do tính cách của trẻ

Nguyên nhân đầu tiên khiến trẻ gắt ngủ chính là do tính cách của trẻ. Đối với những em bé sinh ra đã dễ chịu, dễ tính thì sẽ nhanh chóng thích ứng và đáp ứng dễ dàng. Đây là những em bé có thể nằm ngủ một mình rất tốt.

Bênh cạnh đó lại có những em bé rất nhạy cảm với những thay đổi từ môi trường, ánh sáng hoặc rất khó khăn trong việc chìm vào giấc ngủ. Đây là những em bé cần được ba mẹ dỗ dành nhiều hơn thì mới có thể ngủ.

Do giai đoạn phát triển

Trong quá trình lớn lên, trẻ sẽ phải trải qua rất nhiều giai đoạn phát triển khác nhau. Khi đến những cột mốc khủng hoảng, trẻ gắt ngủ nhiều hơn, tính cách cũng khó chịu hơn. Dẫu vậy, ba mẹ cũng đừng quá lo lắng, bởi đây là những hiện tượng hết sức bình thường của trẻ. Bước qua giai đoạn khủng hoảng ngủ ở trẻ sơ sinh, trẻ sẽ ổn định mà ba mẹ không cần phải can thiệp gì.

Do trẻ bị kích thích trước khi ngủ

Trẻ gắt ngủ do cười đùa quá nhiều trước khi đi ngủ (Ảnh: Canva)

Việc bị kích thích quá nhiều trước khi đi ngủ cũng sẽ khiến trẻ gắt ngủ. Theo các bác sĩ chuyên khoa nhi, khi ngủ, trẻ cần không gian ít ánh sáng, ít tiếng động để dễ dàng vào giấc ngủ. Các hoạt động như cười đùa, vui chơi cùng bé quá mức trước khi đi ngủ có thể làm cho trẻ khó ngủ, thậm chí khiến trẻ quấy khóc đêm và gặp ác mộng.

Do ngủ chưa đủ giấc

Trẻ gắt ngủ có thể là do chưa được ngủ đủ giấc. Thông thường, hiện tượng này xảy ra đối với những em bé có giấc ngủ ngắn, buồn ngủ nhưng không ngủ được. Vì chưa đủ giấc nên trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, thường xuyên gắt gỏng.

Do trẻ ti mẹ để ngủ

Theo các chuyên gia, dòng sữa ban đầu của mẹ thường loãng và chứa nhiều oxytocin khiến trẻ buồn ngủ. Lúc này trẻ chưa no đã ngủ trên ti mẹ, do đó sẽ nhanh đói, không thể ngủ sâu giấc. Thường xuyên thức dậy đòi ăn cũng sẽ khiến trẻ gắt ngủ.

Do mẹ chuyển nơi ngủ khi bé ngủ say

Khi trẻ đã ngủ say, ba mẹ sẽ thường đặt con xuống giường. Trong quá trình này, trẻ có thể tỉnh dậy và nhận thấy môi trường xung quanh thay đổi. Trẻ sẽ cảm thấy bất an, lo lắng và không an toàn. Do đó, trẻ sẽ gắt ngủ.

Do bệnh lý

Nguyên nhân bệnh lý cũng là một nguyên nhân mà ba mẹ không nên bỏ qua khi thấy trẻ gắt ngủ thường xuyên. Một số vấn đề liên quan tới bệnh ly dưới dây có thể khiến cơ thể trẻ khó chịu, không thể ngủ sâu giấc:

• Thiếu vi chất: Khi cơ thể thiếu hụt các loại vi chất như kẽm, magie, canxi và vitamin D trẻ có thể bị rối loạn giấc ngủ. Đặc biệt, trường hợp trẻ thiếu sắt hoặc gặp hội chứng chân không yên thì sẽ thường mệt mỏi, khó ngủ sâu vào ban đêm và thường xuyên ngủ ngày.
• Nhiễm trùng đường hô hấp: Khi mắc các bệnh như viêm phế quản, viêm amidan, viêm họng,... trẻ sẽ phải thở bằng miệng nên khó ngủ, trằn trọc, cáu gắt.
• Bệnh béo phì ở trẻ em: Việc trẻ tăng cân quá nhiều so với độ tuổi sẽ khiến nhóm cơ đường thở phì đại, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc thở và nuốt, do đó sẽ dễ gắt gỏng, khó chịu.
• Các bệnh lý nội khoa như trào ngược, tâm thần cũng có nguy cơ dẫn đến việc trẻ gắt ngủ.

2Trẻ gắt ngủ có đáng lo không?

Trong trường hộp trẻ gắt ngủ thường xuyên, thời gian ngủ dưới 18 tiếng/ngày thì ba mẹ cần lưu ý nhiều hơn, quan sát các biểu hiện khác như trẻ có đi ngoài, ít bú, biếng ăn, mệt mỏi hay không. Nếu có, ba mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.

3Ảnh hưởng khi trẻ gắt ngủ kéo dài

Nếu để tình trạng trẻ khó ngủ, ngủ không sâu xảy ra trong thời gian dài, trẻ sẽ bị rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển thể chất và trí não. Cụ thể như sau:

• Tăng cân chậm: Thường xuyên ngủ không đủ giấc sẽ gây ra tình trạng tuyến yên của trẻ giảm tiết hormone tăng tưởng, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ.
• Hệ miễn dịch bị ảnh hưởng: Theo các nghiên cứu cho thấy, những trẻ gắt ngủ, thường xuyên ngủ không sâu giấc thì có miễn dịch kém hơn so với những đứa trẻ khác
• Não bộ bị giảm kích thước: Trẻ gắt ngủ kéo dài sẽ làm ức chế hoạt động của các nơ ron thần kinh, ảnh hưởng không tốt đến năng lực nhận thức và tiếp thu.

4Trẻ mấy tháng hết gắt ngủ?

Một nghiên cứu được thực hiện bởi đại học Tohoku cho thấy trẻ gắt ngủ dữ dội nhất trong khoảng thời gian 3 tháng đầu tiên sau khi được sinh ra. Từ 12 tháng tuổi trở đi, tình trạng trẻ gắt ngủ sẽ dần thuyên giảm.

Rất khó để đưa ra một con số chính xác để nói về giai đoạn nào thì trẻ hết gắt ngủ vì có rất nhiều lý do liên quan. Do mỗi trẻ sống trong một môi trường khác nhau, điều kiện khác nhau, tính cách khác nhau nên mức độ gắt ngủ và thời điểm kết thúc gắt ngủ cũng sẽ khác nhau.

5Trẻ gắt ngủ phải làm sao?

Việc trẻ gắt ngủ trong thời gian dài ảnh hưởng rất nhiều đến tâm, sinh lý và sự phát triển, vì vậy ba mẹ hãy áp dụng các biện pháp dưới đây để giúp trẻ dễ ngủ hơn:

Cho bé bú no trước khi ngủ

Trẻ gắt ngủ do không được bú no trước khi đi ngủ (Ảnh: Canva)

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ gắt ngủ và giật mình thức dậy là do trẻ đói. Lúc này, mẹ hãy nhẹ nhàng xoa lưng, vỗ về để trẻ ngủ sâu. Để hạn chế việc trẻ gắt ngủ, trước khi cho trẻ ngủ, mẹ hãy chú ý cho trẻ bú no với những cách nuôi con bằng sữa mẹ hợp lý, bởi cảm giác no cũng khiến trẻ dễ ngủ hơn.

Không cho bé thức quá giấc

Trẻ sơ sinh thường ngủ ngày khá nhiều, do đó nếu thấy trẻ có các biểu hiện buồn ngủ như: ngáp liên tục, mắt lim dim, lờ đờ,... ba mẹ hãy cho trẻ bú no và ngủ ngay. Ngoài ra, ba mẹ cũng nên tập thói quen ngủ cho con theo giờ đi ngủ lý tưởng cho trẻ em để bé có thể ngủ sâu và lâu hơn.

Bổ sung vitamin D

Trẻ gắt ngủ có thể là do thiếu vitamin D. Vì vậy, ba mẹ có thể bổ sung vitamin D cho trẻ để cải thiện tình trạng này. Theo các bác sĩ nhi khoa, trẻ sơ sinh cần 4000IU/ngày. Ba mẹ có thể bổ sung cho trẻ bằng đường uống hoặc cho trẻ phơi nắng mỗi sáng sớm từ 15 - 20 phút.

Không rung, lắc khi bé ngủ

Nhiều ba mẹ quan niệm rằng rung lắc khi ru sẽ khiến trẻ dễ ngủ hơn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây là quan niệm sai lầm bởi rung lắc khiến trẻ ngủ không sâu. Thậm chí, điều này còn khiến trẻ hình thành thói quen phụ thuộc vào sự vỗ về của ba mẹ. Cách tốt nhất là ba mẹ nên cho trẻ ngủ trên giường một cách tự nhiên.

Cho trẻ tắm nắng

Cho trẻ tắm nắng vào buổi sáng để cải thiện tình trạng trẻ gắt ngủ (Ảnh: Canva)

Tắm nắng cho trẻ sơ sinh vào sáng sớm là một cách cách tăng sức đề kháng cho bé, cơ thể khỏe mạnh, ngăn ngừa còi xương, giúp xương chắc khỏe. Việc này cũng hạn chế trẻ gắt ngủ, giấc ngủ của trẻ sâu hơn.

Mặc quần áo thoải mái

Da của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, vì vậy ba mẹ nên lựa chọn những bộ đồ sơ sinh làm từ thiên nhiên, cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoải mái, không làm trẻ cảm thấy bí bách, khó chịu khi ngủ.

Cho bé nghe âm thanh nhẹ nhàng khi ngủ

Bên cạnh việc hát ru để dỗ bé ngủ, ba mẹ cũng có thể cho trẻ nghe các loại âm thanh nhẹ nhàng, lặp đi lặp lại. Quan sát xem trẻ thích loại âm thanh nào, thì ba mẹ có thể sử dụng thường xuyên để bé dễ vào giấc ngủ hơn.

Kiểm tra cơ thể bé

Trẻ gắt ngủ có thể do cơ thể đang khó chịu vì bị quấn tã quá chặt, bị giật mình đi tiểu tiện hay đại tiện ra tã, bị ngứa do hăm hoặc rôm sảy ở trẻ sơ sinh, ... Vì thế, ba mẹ hãy kiểm tra cơ thể của trẻ để xem có vấn đề nào xảy ra không và kịp thời xử trí.

Dùng bỉm siêu thấm

Nếu trẻ không bị hăm tã, ba mẹ hãy dùng bỉm siêu thấm kèm theo một ít kem chống hăm để trẻ có thể ngủ ngon suốt đêm mà không cần thức dậy để tiểu tiện.

Tạo môi trường ngủ phù hợp

Ba mẹ nên chuẩn bị phòng ngủ cho trẻ không có quá nhiều ánh sáng, kín gió nhưng thông thoáng, ít tiếng ồn.

Tập cho trẻ thói quen tự ngủ trong phòng thay vì phải được ba mẹ bế trên tay để dỗ ngủ. Bởi khi rời vòng tay ba mẹ, trẻ dễ bị giật mình và quấy khóc.

Một trong những bí quyết giúp bé đi vào giấc ngủ nhanh chóng là sử dụng nhộng chũn để tái tạo cảm giác chật hẹp, an toàn như trong bụng mẹ, giúp con an tâm và ngủ ngay lập tức.

Nhận biết tín hiệu ngủ của bé

Áp dụng các mẹo dân gian

Tinh dầu từ vỏ cam, quýt có thể hạn chế trẻ gắt ngủ (Ảnh: Canva)

Ba mẹ cũng có thể áp dụng một số mẹo dân gian dưới để để đối phó với tình trạng trẻ gắt ngủ:

• Gối đinh lăng: Cây đinh lăng là một loại thảo dược có tác dụng an thần, giúp trẻ ngủ xuyên đêm và ngon giấc. Ba mẹ hãy làm gối đinh lăng cho trẻ bằng cách phơi khô lá đinh lăng, trộn với bông rồi làm thành gối.
• Đặt dao cùn ở đầu giường: Theo quan niệm dân gian, trẻ gắt ngủ là do “tà khí” quấy nhiễu. Đặt 1 cái dao cùn ở đầu giường có thể giúp trẻ ngủ ngon hơn
• Đặt vỏ cam, chanh, quýt trong phòng ngủ: Trong vỏ cam, chanh, quýt chứa rất nhiều tinh dầu, ba mẹ có thể tận dụng để thay thế tinh dầu nhân tạo. Mùi của các loại vỏ này cũng giúp trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu và dễ ngủ hơn
• Treo tỏi đầu giường: Theo dân gian, tỏi có chứa nhiều khí dương, treo ở đầu giường sẽ giúp trẻ ngủ ngon hơn, không bị gắt ngủ
• Dùng cành dâu tằm: Cành dâu tằm thường được người xưa sử dụng để xua đuổi tà khi. Theo dân gian lưu truyền, trẻ gắt ngủ cũng có thể do có nhiều tà khí xung quanh.
• Xông phòng: ba mẹ có thể xông phòng bằng tinh dầu hoặc nướng bồ kết trên bếp than rồi đặt gần giường của trẻ.

6Một vài lưu ý khi áp dụng mẹo chữa trẻ gắt ngủ 

Tính đến thời điểm hiện tại, chưa có cơ sở khoa học chứng minh mẹo dân gian lưu truyền là chính xác. Do đó, ba mẹ cũng cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ để tìm ra biện pháp phù hợp cho tình trạng trẻ gắt ngủ.

Một số lưu ý khi áp dụng mẹo chữa trẻ gắt ngủ mà ba mẹ nên nhớ:

• Đảm bảo nguồn gốc và chất liệu gối an toàn cho trẻ.
• Chọn mùi tinh dầu theo sở thích của trẻ. Có một số trẻ không thích mùi tinh dầu, thì tình trạng gắt ngủ sẽ còn trầm trọng hơn.
• Không nên lạm dụng các bài thuốc thảo dược bởi có thể khiến trẻ ngủ li bì, không tốt cho sức khỏe.

7Đôi lời từ AVAKids

Chất lượng giấc ngủ vô cùng quan trọng đối với sự phát triển cả về thể chất, tinh thần và trí não của trẻ. Do đó, ba mẹ cần tìm hiểu các nguyên nhân khiến trẻ gắt ngủ và áp dụng phương pháp hợp lý. AVAKids hy vọng bài viết trên đây đã giúp ích được cho ba mẹ trên hành trình chăm sóc và nuôi dạy những thiên thần nhỏ của mình.