Mẹ bầu bị viêm gan B nên ăn gì và kiêng gì?

Mẹ bầu bị viêm gan B cần tuân thủ liệu trình và chế độ ăn nghiêm ngặt để tránh phát bệnh và lây nhiễm cho thai nhi. Sau đây, chuyên mục Góc chuyên gia của AVAKids sẽ cùng các mẹ tìm hiểu về bệnh viêm gan B và những điều mẹ bầu nên làm hay nên tránh khi nhiễm bệnh.

Mẹ bầu bị viêm gan B nên ăn uống và kiêng cữ gì?

1Thông tin về bệnh viêm gan B

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây nên. Nếu viêm gan B không được phát hiện, điều trị kịp thời sẽ là nguyên nhân gây nên một số bệnh nghiêm trọng như: xơ gan, ung thư gan,... 

Virus HBV lây truyền từ người sang người thông qua đường máu và dịch cơ thể của người bị nhiễm như: sữa mẹ, nước bọt, máu mủ từ vết thương, tinh dịch, chất tiết ra từ âm đạo,... Theo thống kê, ở Việt Nam có khoảng từ 10 - 13% mẹ bầu bị viêm gan B, đây là một tỷ lệ rất lớn.

Có khoảng 40% trẻ sơ sinh bị lây nhiễm viêm gan B từ mẹ và không phải trẻ nào cũng mang mầm bệnh đến cuối đời. Nhưng nếu mẹ đang có kế hoạch mang thai, thì mẹ nên đến bệnh viện để khám sàng lọc trước khi mang thai. 

Mẹ bầu bị viêm gan B có thể gặp những biến chứng nguy hiểm. Nhưng khi được điều trị sớm thì việc kiểm soát các biến chứng có thể trở nên dễ dàng hơn. 

Virus HBV có thể được xử lý bởi hệ miễn dịch của con người mà không cần sử dụng thêm thuốc gì. Nhưng vẫn có những trường hợp virus ẩn náu dẫn đến tình trạng viêm gan B mãn tính, gây tổn thương nghiêm trọng mà không chữa khỏi hoàn toàn được. 

Ba con đường chính lây truyền viêm gan B:

• Viêm gan B lây từ mẹ sang con: Trường hợp mẹ bầu bị viêm gan B sau đó lây sang con của mình là cách lây nhiễm phổ biến nhất của căn bệnh này.
• Viêm gan B lây qua đường máu: Truyền máu, tiếp xúc với các vết thương hở, sử dụng bơm kim tiêm có phơi nhiễm máu của người bị viêm gan B hay dùng chung kim xăm khi chưa vệ sinh an toàn.
• Viêm gan B lây qua đường quan hệ tình dục cả đồng giới và khác giới. Việc sử dụng biện pháp bảo vệ và chung thủy một vợ một chồng sẽ hạn chế lây nhiễm viêm gan B.

2Triệu chứng mẹ bầu bị viêm gan B

Giai đoạn đầu của bệnh, bà bầu bị nhiễm viêm gan B không có triệu chứng rõ ràng. Một số triệu chứng giống như triệu chứng thai kỳ nên rất khó phát hiện ra. Các mẹ nên đi khám nếu nghi ngờ mình nhiễm viêm gan B. 

Một số triệu chứng khi mẹ bầu bị viêm gan B: 

• Nhức mỏi và đau như cảm cúm thông thường
• Buồn nôn và ăn không ngon miệng
• Vàng mắt, vàng da, nước tiểu vàng
• Sốt nhẹ, mệt mỏi

Mẹ cần đi khám ngay khi nghi ngờ nhiễm viêm gan B

3Ảnh hưởng viêm gan B đối với mẹ bầu

Mẹ bầu bị viêm gan B phần lớn là nhiễm từ trước khi mang thai, bệnh này không ảnh hưởng nhiều đến quá trình mang thai. Nhưng nếu mẹ bầu bị biến chứng nặng trong giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ thì có nguy cơ sinh non cao, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. 

Sức đề kháng sẽ giảm đi khi người phụ nữ mang thai, điều này sẽ dẫn đến nếu nhiễm viêm gan B thì bệnh nặng hơn và khả năng tử vong cao hơn do suy gan cấp. Nếu hồi phục thì cũng dễ trở thành bệnh mãn tính.

4Ảnh hưởng của việc mẹ bầu bị viêm gan B đối với thai nhi

Thai nhi sẽ bị lây nhiễm viêm gan B

Lây truyền từ mẹ sang con là một trong những con đường lây nhiễm viêm gan B. Nếu mẹ bầu bị viêm gan B thì tỷ lệ lây truyền sẽ phụ thuộc vào thời điểm mắc bệnh:

• Nếu mẹ bị viêm gan B trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ thì tỷ lệ mẹ truyền cho con khoảng 1%;
• Nếu mẹ bị nhiễm ở 3 tháng giữa thì nguy cơ em bé bị bệnh là 10%;
• Nếu mẹ bị nhiễm ở 3 tháng cuối thì khả năng thai nhi nhiễm lên đến 60 – 70%;
• Nếu người mẹ bầu bị viêm gan B mà không hề hay biết, không có biện pháp phòng ngừa lây nhiễm trong và sau khi sinh, thì trẻ sinh ra sẽ có nguy cơ mắc bệnh lên đến 90%. Trong số này sẽ có khoảng 50% bé bị viêm gan mạn tính và có thể phát triển thành xơ gan, suy gan, ung thư gan khi trưởng thành.

Nếu mẹ bầu bị viêm gan B từ trước khi mang thai nhưng đã điều trị bệnh và đã ổn định, virus dưới ngưỡng hoạt động thì em bé gần như không bị lây nhiễm virus viêm gan B từ mẹ. Nhưng mẹ bị từ trước khi mang thai mà chữa không dứt điểm khiến tình trạng bệnh trở nặng vào cuối thai kỳ thì em bé cũng có nguy cơ bị nhiễm bệnh rất cao.

Ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi

Virus HBV sống hầu hết trong máu, dịch sinh dục của mẹ bầu và không truyền qua được nhau thai. Bệnh này không gây ảnh hưởng đến quá trình mang thai, thai nhi phát triển bình thường và không có khả năng bị dị dạng.

Nhưng bệnh có khả năng lây truyền cho em bé nếu trẻ không được bảo vệ. 50% số trẻ em này sẽ bị viêm gan mạn tính và có nguy cơ bị xơ gan khi trưởng thành. 5 - 7% số trẻ có thể bị viêm gan cấp ngay sau sinh mà không có triệu chứng rõ ràng.

Trẻ sơ sinh nhiễm viêm gan B có thể rất nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng. Mẹ bầu bị viêm gan B đang điều trị kháng virus cần thông báo ngay cho bác sĩ để xem xét về việc tiếp tục điều trị.

Tiếp tục điều trị có thể có nguy cơ cho em bé, trong khi ngừng điều trị có thể gây ra nguy cơ viêm gan bùng phát cho mẹ bầu. Có thể bác sĩ sẽ xem xét ngừng điều trị cho người mẹ không bị xơ gan.

5Điều trị mẹ bầu bị viêm gan B

Đối với các mẹ đang bị viêm gan B mạn tính muốn có thai thì phải ngừng thuốc Entecavir trong vòng 2 tháng trước khi có thai. Sau đó chuyển sang dùng thuốc Tenofovir.

Với những trường hợp mẹ đang bị viêm gan B mạn tính mà lại bất ngờ có thai thì cũng được chỉ định sử dụng Tenofovir, vào các tháng cuối thai kỳ có thể chuyển sang sử dụng thuốc Lamivudine. Mẹ cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ để tránh những rủi ro không đáng có.

Nhiều mẹ bầu rất lo lắng đến mất ăn mất ngủ khi biết mình bị nhiễm viêm gan B. Nhưng nếu mẹ thực hiện các biện pháp phòng ngừa thì vẫn sẽ an toàn, không bị lây bệnh cho trẻ. Mẹ cần báo cáo về bệnh cho bác sĩ và tuân theo chế độ nghiêm ngặt hơn mẹ bầu bình thường.

Bác sĩ có thể yêu cầu mẹ bầu thực hiện các xét nghiệm để kiểm tra nồng độ virus viêm gan B ở trong máu. Tenofovir hoặc Viread là hai loại thuốc được sử dụng phổ biến trong điều trị viêm gan B ở mẹ bầu.

Bác sĩ sẽ có những cách thức điều trị khác nhau để tránh lây nhiễm cho em bé. Mẹ bầu bị viêm gan B cần chú ý theo dõi sức khỏe, nếu có dấu hiệu bất thường cần nói ngay với bác sĩ.

Mẹ bầu bị viêm gan B cần theo dõi định kỳ để tránh biến chứng. Em bé cũng cần được tiêm phòng vắc xin viêm gan B trong thời gian từ 12 - 14 giờ sau khi sinh. Mẹ cần theo dõi và tiêm liều nhắc lại đúng quy định, thường là khoảng 1 tháng, 2 tháng, 12 tháng và 5 tuổi.

Trẻ sinh ra bởi người mẹ mắc viêm gan B được tiêm vắc xin phòng bệnh, sau đó mẹ vẫn có thể cho con bú và chăm sóc trẻ như bình thường. Tuy nhiên, mẹ và trẻ cần được theo dõi và điều trị, thường xuyên tái khám để xét nghiệm, kiểm tra lại nồng độ virus viêm gan B trong máu.

Mẹ bầu bị viêm gan B cần điều trị và tiêm phòng cho trẻ sau sinh

6Mẹ bầu bị viêm gan B nên ăn gì?

Mẹ bầu cần một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung nhiều chất cho cơ thể. Một số loại thực phẩm tốt cho mẹ bầu bị viêm gan B:

• Hoa quả, rau xanh giàu sắt và vitamin
• Bổ sung canxi từ sữa bầu như sữa bầu Similac, sữa bầu Wakodo, sữa bầu Enfa,... và chế phẩm của sữa.
• Các loại hạt dinh dưỡng hỗ trợ tiêu hóa
• Thực phẩm giàu protein không chứa nhiều chất béo: thịt nạc bò, các loại hạt và đậu, thịt ức gà, cá hồi, cá thu…
• Các loại rau củ có màu xanh đậm, cam, đỏ, chứa nhiều vitamin và dưỡng chất tốt cho gan.

Rau quả, các loại hạt, cá hồi...tốt cho mẹ bầu bị viêm gan B

7Bà bầu bị viêm gan B kiêng ăn gì?

Trong thời kỳ mang thai mà bị viêm gan B, mẹ bầu cần kiêng:

• Nước ngọt, đồ ngọt, đồ ăn nhiều mỡ, nhiều đường
• Rượu bia, đồ uống có cồn và các chất kích thích

Ngoài ra mẹ bầu cần hạn chế lao động căng thẳng hay áp lực, lo lắng. Stress sẽ dẫn đến ăn uống kém ảnh hưởng đến em bé. Mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc điều trị khi không có chỉ định của bác sĩ vì thành phần một số thuốc có thể ảnh hưởng đến thai nhi.

8Cách phòng ngừa viêm gan B khi mang thai

Tiêm phòng vắc-xin viêm gan B trước và trong khi mang thai là cách phòng ngừa bệnh tốt nhất hiện nay. Nhưng chưa có virus HBV trong cơ thể mẹ thì mới có thể phòng được, còn nếu đã bị viêm gan B thì không thể phòng ngừa.

Khi em bé ra đời có thể được tiêm một mũi huyết thanh viêm gan B HBIG để giúp cơ thể chống lại những triệu chứng nặng do viêm gan B gây ra và tiêm vắc xin phòng ngừa viêm gan B. Thực hiện theo lịch tiêm chủng đúng và đủ sẽ giúp hạn chế việc lây nhiễm viêm gan B sau khi mang thai lên đến 95%.

Mẹ bầu cần giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, yêu đời, có thể vận động nhẹ nhàng, hạn chế lao động hay làm việc quá sức, nghỉ ngơi, ngủ sớm. Khi mẹ chăm sóc tốt cho sức khỏe và phát hiện bệnh sớm để phòng tránh lây nhiễm thì em bé sinh ra hoàn toàn bình thường.

9Đôi lời từ AVAKids

Mẹ bầu bị viêm gan B sẽ có nhiều lo lắng, nhưng lo lắng không tốt cho việc điều trị bệnh. Mẹ cần giữ tinh thần an lạc và tuân thủ liệu trình điều trị, cũng như ăn uống hợp lý. Tiêm vắc-xin sớm trước khi mang thai là cách bảo vệ cho bản thân và em bé khi mẹ chưa bị nhiễm viêm gan B. 

Các thông tin trong bài viết của AVAKids/Vũ trụ bỉm sữa không có tác dụng thay thế cho chẩn đoán và điều trị y khoa.

Quỳnh tổng hợp

Kiểm duyệt bởi Trúc Lâm